جنگل ارزشمند ارسباران اکوسیستمی پیچیده و پویا است که همواره در معرض آتش سوزی‌های گسترده بوده‌ است. هدف تحقیق حاضر بهره‌گیری از فناوری ‌‌سنجش‌از دور و ‌‌سیستم‌ اطلاعات ‌جغرافیایی و قابلیت‌‌‌‌‌‌های فنی سامانه ‌‌گوگل‌ارث‌انجین به منظور تهیه نقشه وقوع آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های ارسباران بود. به منظور انتخاب روش و نوع ماهواره مناسب از بین سنتینل2 و لندست8 از شاخص جداپذیری استفاده شد. بر این اساس، از بین شاخص‌های مختلف شناسایی آتش سوزی، شاخص تفاضلی RdNBR برای تهیه نقشه نهایی 9 سال اخیر و تجمعی آتش سوزی انتخاب شد. در ارزیابی صحت نقشه حاصل به صورت کمی، 84 درصد نقاط واقعی آتش سوزی ثبت شده توسط اداره‌ کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آذربایجان شرقی در فاصله 200 متری پلی‌گون‌های آتش سوزی مستخرج از تصاویر ماهواره‌ای قرار گرفتند که نشان دهنده صحت بالای نقشه آتش سوزی بود. بازدید میدانی نیز تطابق خوبی بین مناطق آتش سوزی منتج از پردازش تصاویر ماهواره‌ای با وضعیت موجود منطقه نشان داد. تحقیق حاضر پتانسیل بالای این دو ماهواره‌ و نیز توانایی و امکانات فوق‌العاده سامانه ‌‌گوگل‌ارث‌انجین در تامین حجم عظیم داده‌های دورسنجی و پردازش‌های پیشرفته بر روی آنها برای تهیه نقشه‌های وقوع آتش سوزی را نشان داد. مزایای لندست8 نسبت به سنتینل2، داشتن باند حرارتی‌‌ و سری زمانی بیشتر است. قدرت مکانی و رادیومتری هر دو تقریبا مشابه است و نقیصه فاصله زمانی زیاد تصاویر تکراری در لندست8 با ترکیب آن با تصاویر لندست9 تا حد زیادی جبران خواهد شد. در نهایت همسو با نتایج تحقیقات مشابه، لندست8 در مجموع به سنتینل2 ارجحیت دارد. با توجه به فقدان داده‌های مکانی دقیق، صحیح و هم‌مقیاس از منطقه ارسباران، ایجاد یک پایگاه اطلاعات مکانی یکپارچه و بزرگ‌مقیاس پیشنهاد می‌شود. Manuscript profile

آلودگی هوا خطری بزرگ برای بسیاری از شهرهای ایران به ویژه کلان شهر تبریز به شمار می¬آید. رشد شتاب آلود جمعیت، مهاجرت‌های روستایی، گسترش کارخانه‌ها، تراکم وسایل نقلیه، تبریز را به یکی از آلوده‌ترین شهرهای کشور ایران تبدیل کرده است. گذشته از عوامل انسانی، عوامل جغرافیایی نظیر موقعیت مکانی، شرایط توپوگرافی، عوامل طبیعی و وارونگی دمایی هم در شدت آلودگی هوای شهر تبریز مؤثر هستند. لذا در این پژوهش با استفاده از روش‌های تحقیقی توصیفی و با استناد به منابع و داده‌های هواشناسی و آلودگی هوا، رابطه مکانی عوامل اقلیمی بر روی آلودگی هوای شهر تبریز مورد بررسی قرار گرفت. با اخذ اطلاعات از ایستگاه‌های هواشناسی مرتبط با شهر تبریز و نیز داده‌های مربوط به کیفیت هوای تبریز در ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا و با استفاده از نرم‌افزارسیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشه‌های یکپارچه تهیه گردید که فاصله‌ها و پهنه‌بندی آلودگی‌ها در آن قابل نمایش می‌باشد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش بین پارامترهای هواشناسی و پارامترهای آلودگی هوا رابطه مکانی و نیز هم‌بستگی معناداری وجود دارد. همچنین پراکنش پارامترهای آلودگی هوا در سطح شهر تبریز نشان می‌دهد که بیش‌ترین آلودگی در منطقه غربی و مرکز شهر ناشی از گازهای آلایندهSO2 ، NO2، O3، CO بوده و در منطقه شرقی شهر تبریز این آلودگی مربوط به ذرات معلق می‌باشد. همچنین شاخص کیفیت هوا در فصول مختلف سال نشان داد، فصل تابستان و بهار کم‌‌ترین آلودگی هوا و فصل پاییز و زمستان بیش‌ترین آلودگی هوا را دارد. Manuscript profile

باقی‌مانده آفت‌کش‌ها و سموم شیمیایی درآب، محصولات کشاورزی و غذایی که پیامد مستقیم سمپاشی‌های مکرر، نابجا و بیش از حد محصول در دوران رشد است، سلامت مصرف‌کننده را به‌طور جدی تهدید می‌کند. بنابراین، شناسایی و تعیین باقی‌مانده سموم درمنابع آب شرب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پس از مطالعات میدانی روی سموم مصرفی قانونی و غیرقانونی در استان آذربایجان‌شرقی، نمونه‌برداری در چهار فاز مختلف از منابع آبی مشخص شده انجام گرفت. سموم و آفت‌کش‌ها با روش میکرواستخراج مایع-مایع کمک شده با هوا استخراج شده و با دستگاه GC-MS شناسایی و اندازه‌گیری شدند. متعاقب بهینه‌سازی شرایط استخراج و شرایط دستگاهی، 7pH= ، مقدار نمک برابر با 1/0 گرم، زمان استخراج 5 دقیقه، تعداد مکش 5 و حلال استخراج کننده 1،2،1،1-تترا کلرو اتان به‌عنوان پارامترهای بهینه انتخاب شدند. در شرایط بهینه نمودار کالیبراسیون برای سم‌های شناسایی و استخراج شده ترسیم گردید. از نمونه‌های بررسی شده در منابع آبی شهرتبریز سموم مالاتیون، دیازینون، فن پروپاترین، آترازین، کلروپیرفیوس و شناسایی شدند. Manuscript profile

The lack of proper strategies for the management of the urban environment has made the relevant organizations face with numerous and complex problems in this regard. The present study was conducted in Tabriz metropolis as one of the major cities in the northwest of Iran. Using Delphi method, strategies for the management of the urban environment including strengths, weaknesses, opportunities, and threats (SWOT), the results obtained could be used as the key strategies for the urban environment management. The analysis of variance and the comparison of the SO, ST, WO, and WT strategies showed that the differences between the groups are not statistically significant suggesting that all the strategies have the same priority. SO strategies and ST strategies had the highest mean scores.. The ANOVA results indicated that there are no significant in-group and inter-group differences between the strategies and all the strategies had the same priority. The results showed that although all the studied urban environment management strategies have the same priorities for improving the present environment conditions of Tabriz, the strength opportunity (SO) strategies are the first priority among other strategies. Manuscript profile

چکیده مقدمه: شناخت صحیح ژئوشیمی آب های زیرزمینی و شناسایی عوامل خطر سیستم آبخوان، برای کنترل و بهبود طرح مدیریت منابع آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک بسیار مهم است. در تحقیق حاضر، وضعیت ژئوشیمیایی آب های زیرزمینی دشت شبستر در استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گرفت. روش شناسی: در این راستا از داده های نمونه برداری شده در 6 سال آب زیرزمینی از سال 1393 الی 1398 جهت بررسی تغییرات زمانی پارامترهای ژئوشیمیایی چاه های منطقه استفاده شد.  همچنین از داده سال 1398 و با استفاده از شاخص WQI، دیاگرام های پایپر، ویلکاکس و گیبس، وضعیت آب زیرزمینی منطقه بررسی شد. یافته ها و بحث : نتایج نشان داد که مقادیر سختی کل (TH) در طول 6 سال از مقدار استاندارد سازمان جهانی بهداشت بیشتر است. منطقه مورد مطالعه به جهت کیفیت آب آشامیدنی به لحاظ میانگین در محدوده متوسط قرار گرفت. اکثریت نوع و رخساره کاتیون ها و آنیون ها کلسیک- بی کربناته بوده و تیپ شیمیایی آب از نوع سختی موقت (Ca-Mg-HCO₃) بدست آمد. به لحاظ مصارف کشاورزی وضعیت آب زیرزمینی در حالت شوری کم و یا شور می باشند. کیفیت آب زیرزمینی بر اساس دیاگرام گیبس تحت تأثیر واکنش آب و سنگ می باشد. نتایج آنالیز آماری چند متغیره نشان داد که مهمترین منشا ورود پارامترهای هیدروشیمیایی به آبخوان منطقه، فاضلاب ، کود ها ، پساب کشاورزی و ساختارهای زمین شناسی می باشند. نتیجه گیری: وضعیت آب زیرزمینی دشت شبستر به جهت مصارف آشامیدنی در وضعیت مناسب و برای مصارف کشاورزی در وضعیت نامطلوب قرار دارد. تاثیر شوری دریاچه ارومیه در منطقه دیده می شود و افزایش پارامترهای ژئوشیمیایی تحت تاثیر فعالیت های انسانی و فعالیت های زمین زاد و دریاچه ارومیه قرار دارند.   Manuscript profile