هدف: منطقه بروجرد در استان لرستان یکی از بهترین مناطق کم‌تر شناخته‌شده رویشگاه‌های طبیعی بارهنگ است. هدف مطالعه حاضر شناسایی رویشگاه‌های طبیعی آن در منطقه بروجرد و ارزیابی تنوع ژنتیکی در اکوتیپ‌ها با مارکر مولکولی ISSR است. مواد و روش‌ها: در این پژوهش تنوع ژنتیکی 23 نمونه از 6 جمعیت بارهنگ (L. major Plantago) مورد مطالعه قرار گرفت. DNA استخراج شده هر 23 نمونه، با روش کیت انجام پذیرفت. جهت واکنش PCR از 10 پرایمر با کدهای بین‌المللی استفاده شد. حضور یا عدم حضور باند به‌صورت ماتریس یک/صفر در برنامه SPSS ذخیره شد. یافته‌ها: از کل 1632 باند تولیدشده، 200 باند (آلل) پلیمرف بودند که معادل 24% پلیمرفیسم محاسبه شد. طول قطعات ایجادشده بین bp 300 تا 1650 متغیر بود. پرایمر P8 بیشترین باند مشترک به تعداد 61 باند و پرایمر P9 کم‌ترین باند مشترک به تعداد 7 باند را در جمعیت‌ها تولید کرده‌اند. بیشترین تعداد باند تکثیرشده 206 باند مربوط به آغازگر P8 و کم‌ترین تعداد باند تولیدشده 125 باند مربوط به آغازگر P5 بود. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که مارکرهای ژنتیکی ISSR بویژه پرایمر P8 به خوبی می‌تواند در مطالعات فیلوژنتیکی گیاه بارهنگ بکار رود. منطقه بروجرد با وجود وسعت کم، جهت رویش اکوتیپ‌های متنوع گیاه بارهنگ مناسب است؛ لذا حفظ و نگهداری این رویشگاه طبیعی و نیز تکثیر اکوتیپ‌های مختلف باید مورد توجه قرار گیرد. Manuscript profile

جنسStachys از زیر خانواده Lamioideae با دارا بودن حدود 300 گونه در سراسر دنیا بزرگترین جنس تیره نعنائیان است و به طور سنتی مصارف دارویی دارد. تاکنون پژوهشی پیرامون ویژگی‌های تشریحی ساقه گونه‌های آن در ایران صورت نگرفته است. در این بررسی، تشریح ساقه‌ 6 گونه از آن مورد مقایسه قرار گرفته است. از هر گونه سه فرد و از هر فرد یک ساقه بالغ انتخاب شد و در فیکساتور GAF تثبیت صورت گرفت. برشگیری به روش دستی انجام شد. رنگ‌آمیزی برش‌ها با کارمن زاجی و آبی متیلن (رنگ‌آمیزی مضاعف) انجام گرفت. نتایج نشان داد که برخی از ویژگی‌های تشریحی گونه‌های مورد مطالعه، مشابه ویژگی‌های تشریحی سایر گونه‌های جنس Stachys است. با مقایسه تشریح شش گونه، شکل و ساختار ساقه از ویژگی‌های متمایز کننده گونه‌ها است. پنج تیپ کرک در سطح ساقه وجود دارد: کرک‌های پوششی ساده و منشعب، ترشحی سپری و سرسان ساقه کوتاه و ساقه بلند. مطالعه حاضر نشان داد که برخی ویژگی‌های میکرومورفولوژی و تشریحی گونه‌های Stachys صفات تاکسونومی با ارزشی در شناسایی و تفکیک گونه‌ها هستند. Manuscript profile