سرمایه گذاری در پروژه‌ها از عوامل رشد اقتصادی و توسعه پایدار در کشورها است. از آنجا که سرمایه گذاری‌ها معمولا" در معرض ریسک‌های مختلفی هستند و به دلیل اهمیت بحث ریسک در انتخاب پروژه‌ها، همواره بر موضوع بهینه سازی انتخاب پروژه‌ها و تکنیک‌‌های بهینه سازی برای کاهش ریسک‌ها تأکید شده است. گروه‌های عمده ریسک در ارتباط با پروژه‌های سرمایه گذاری به دو گروه ریسک‌های بازار و سیاسی تقسیم بندی می‌شوند که نتیجه‌ی هر دو می‌تواند به کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های تمام شده در یک پروژه سرمایه‌گذاری بیانجامد. ریسک بازار از چهار ریسک اصلی به نام‌های ریسک تجاری، ریسک پیشبرد پروژه،ریسک بهره برداری و ریسک ساخت/ اتمام تشکیل شده ‌است. هدف این مقاله ارزیابی و رتبه بندی انواع ریسک‌های بازار در انتخاب انواع پروژه‌های سرمایه گذاری، بر اساس مدل‌های برنامه ریزی ریاضی با تکنیک ترکیبی DEA/AHPمی‌باشد بطوریکه با توجه به اوزان نسبی تعیین شده، میزان تأثیر کلی ریسک‌های بازار بر اولویت بندی پروژه‌ها مشخص می‌شود. پس از اجرای الگوریتم ارائه شده، ریسک پیشبرد پروژه اولویت اول، ریسک ساخت/ اتمام اولویت دوم، ریسک بهره برداری و ریسک تجاری در اولویت‌های سوم و چهارم قرار گرفتند تا سرمایه گذاران قادر به شناسایی و کاهش اثرات آن‌ها در پروژه‌ها باشند. Manuscript profile

AbstractAs the calculated efficiencies for the DMUs is relative, so each DMU attempts to improve its performance to don’t miss the position of efficiency in compete with other DMUs. Generally, the performance of DMUs can be evaluated from two perspectives-optimistic and pessimistic. A part of data envelopment analysis examines the sensitivity of the set of efficient DMUs to changes in input and output values. In real world, DEA is sometimes faced with fuzzy and interval inputs and/or outputs. In this paper we focus on the one of important subjects of sensitivity analysis and present an algorithm which uses the classic fuzzy DEA models that can determine the relative efficiency security margin of DMUs with fuzzy and interval inputs and outputs and their simultaneous perturbation. Of course, in addition to the optimistic frontier, we also consider the pessimistic frontier for the observed DMUs and call it the inefficiency improvement margin. With this information, the managers of companies can identify their closest threat and improve their performance in order to keep their position in ranking. Some numerical examples for illustration are given. Manuscript profile