هدف این پژوهش بررسی اثربخشی نقاشی درمانی و بازی درمانی بر خلاقیت و مشکلات رفتاری دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر تبریز بود. این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 98-1397 بودند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای استفاده شد. ابتدا از بین مناطق شهر تبریز، ناحیه 4 انتخاب شده و از بین مدارس آن ناحیه، تعداد سه مدرسه مقطع ابتدایی به صورت تصادفی انتخاب شده و از هر سه مدرسه، از هر کدام تعداد 1 کلاس به صورت تصادفی انتخاب شدند و سپس از بین دانش آموزان مدارس انتخاب شده تعداد 45 دانش آموز به صورت تصادفی در 3 گروه، آزمایش اول نقاشی‌درمانی (15 نفر)، گروه آزمایش دوم بازی درمانی (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش اول، تحت نقاشی درمانی به مدت 10 جلسه و گروه آزمایشی دوم بازی درمانی، به مدت 10 جلسه قرار گرفته و در مقابل گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خلاقیت (Abedi, 1993) و پرسشنامه مشکلات رفتاری (Rutter, 1976) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل کواریانس چندمتغیره و آزمون تعقبی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نقاشی درمانی و بازی درمانی بر خلاقیت و مشکلات رفتاری دانش‌آموزان تأثیر دارند (05/0>P). همچنین نتایج آزمون تعقیبی نشان داد که نقاشی درمانی بر خلاقیت و بازی درمانی بر مشکلات رفتاری دانش آموزان تأثیر بیشتری دارد (01/0>P). بر اساس نتایج، نقاشی درمانی و بازی درمانی بر بهبود خلاقیت و کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان اثربخش بوده است. در نتیجه ایجاد زمینه های لازم جهت برگزاری جلسات نقاشی درمانی و بازی درمانی در مدارس ضروری به نظر می رسد که این موارد می تواند در بهبود وضعیت روان شناختی و تحصیلی این دانش آموزان موثر باشد. Manuscript profile

هدف از پژوهش حاضر طراحی و ساخت پرسشنامه علاقه به مدرسه در بین دانش‌آموزان مقطع ابتدایی است. روش پژوهش توصیفی از نوع روان‌سنجی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان ابتدایی در پایه‌های دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم استان آذربایجان غربی در سال تحصیلی 99-1398 بودند که از بین آن‌ها 420 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای تصادفی انتخاب شدند. روایی محتوایی پرسشنامه توسط 14 نفر از اساتید بررسی و تأیید شد. مقدار CVR سؤالات با استفاده از فرمول لاوشه در محدوده 57/0 تا 99/0 و میزان CVI S-نیز با فرمول میانگین‌گیری 87/0 به‌دست آمد. پس از بررسی شاخص‌های اعتبار هر سؤال، وجود همسانی درونی بالا در پرسشنامه تأیید شد. به‌ منظور بررسی روایی ملاکی، همبستگی نمره کلی پرسشنامه و همبستگی هر گویه با ملاک محاسبه شد که نتایج در سطح 01/0 معنادار بودند. روایی سازه‌ای پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی اکتشافی با سه عامل (مشارکت در فعالیت‌های مدرسه، تعهد به مدرسه و تعلق به مدرسه)، که در مجموع 18/75 درصد از واریانس کل پرسشنامه را تبیین می‌کردند و همچنین با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی بررسی و تأیید شد. آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه 98/0 و برای هر کدام از عامل‌ها به ترتیب 979/0، 926/0 و 845/0 به‌دست آمد. در نتیجه پرسشنامه علاقه به مدرسه با 28 گویه، جهت سنجش علاقه به مدرسه در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است Manuscript profile