یکی از روش‌های جدا کردن و گردآوری رسوبات در مجاری باز، ایجاد حوضچه‌های تله اندازی رسوب می‌باشد. در این پژوهش، برای تعیین بهترین هندسۀ حوضچه بر پایۀ بیشترین درصد تله اندازی رسوبات، آزمایش‌ها در یک فلوم به طول 4 متر و عرض 25 سانتی‌متر، برای 13 شکل هندسی حوضچه با زوایای ورودی و خروجی مختلف انجام شد. چهار نوع ماده پلاستیکی به عنوان رسوبات آزمایشگاهی با اندازه و وزن ظاهری متفاوت ولی با چگالی‌های یکسان انتخاب و آزمایش‌ها در زمان ثابت انجام شد. نتایج نشان داد که زوایای ورودی و خروجی حوضچه‌ها، بر مقدار رسوبات ته نشین شده تأثیر بسزایی دارد. به‌گونه‌ای که در حالت دیواره ورودی قائم، هرچه زاویۀ دیواره خروجی ملایم‌تر باشد، مقدار تله‌اندازی بیشتر است. همچنین در حوضچه‌های رسوب که زاویه ورودی دارای شیب ملایم بوده و دیواره‌ خروجی قائم است، هرچند رسوبات به آسانی وارد حوضچه می‌شوند، لیکن بر اثر گرداب‌های قوی تشکیل شده در پایین‌دست، بخش عمده‌ای از این رسوبات دوباره تعلیق شده و به بیرون از حوضچه راه می‌یابند. بررسی کمّی نتایج این پژوهش از میان 13 هندسۀ آزمایش شده نشان داد که تله رسوبی با زاویه ورودی 90 درجه و زاویه خروجی 34 درجه، بیشترین راندمان تله‌اندازی رسوبات را دارند. Manuscript profile

توزیع نامناسب بارندگی در بسیاری از نقاط کشور باعث شده است تا تامین مطمئن آب از طریق ذخیره‌سازی انجام شود. در سال‌های اخیر احداث سدهای مخزنی بزرگ برای ذخیره‌ آب گسترش یافته است. احداث این مخازن ضمن تحمیل هزینه‌های گزاف، مسائل زیست‌محیطی متعددی را نیز به همراه داشته است. وقوع خشکسالی‌های متوالی باعث شده است تا سیاست جیره‌بندی آب بیش از پیش مورد توجه بهره‌برداران مخازن قرار گیرد. هدف این تحقیق توسعه و اعمال سیاست جیره‌بندی برای کاهش تنش‌های شدید در دوره‌های خشکسالی از طریق ذخیره‌سازی در ماه‌های قبل از تنش می‌باشد. بدین منظور، سد مخزنی نمرود و زیرحوضه پایین‌دست آن با استفاده از مدل MODSIM8.1 شبیه‌سازی شد. پس از واسنجی مدل، الگوریتم جیره‌بندی توسعه داده شده در محیط داخلی مدل کدنویسی شد و مدل برای دو حالت با و بدون جیره‌بندی اجرا گردید. شاخص‌های درصد تامین، اعتمادپذیری، آسیب‌پذیری، برگشت‌پذیری و پایداری سیستم برای دو حالت محاسبه شد. نتایج نشان داد که اعمال سیاست جیره‌بندی بر اساس الگوریتم توسعه یافته باعث تعدیل تنش‌های شدید و توزیع یکنواخت آن در دوره‌ بهره‌برداری می‌گردد. با اعمال سیاست جیره‌بندی، شاخص‌های اعتمادپذیری و پایداری سیستم به ترتیب به میزان 10 و 7 درصد افزایش می‌یابد و شاخص‌های آسیب‌پذیری و سرعت برگشت‌پذیری 18 و 9 درصد کاهش می‌یابد که نشان از بهبود این شاخص‌ها در شرایط اعمال سیاست جیره‌بندی در سیستم دارد. Manuscript profile

در آبخوان‌های ساحلی، خطر نفوذ آب شور دریا به منابع آب زیرزمینی وجود دارد و از این نظر بررسی آسیب پذیری منابع آب زیرزمینی می تواند در تعیین نقاط آسیب پذیر و حساس آبخوان بسیار موثر باشد. هدف از این پژوهش، بررسی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی جزیره کیش با استفاده از مدل دراستیک و نیز اصلاح آن برای شرایط این سفره ساحلی است. دو پارامتر اختلاف تراز آب دریا با سطح ایستابی آب و فاصله نقطه تا دریا به پارامترهای مدل اضافه و مدل دراستیک اصلاح شده توسعه یافت. برای ارزیابی نتایج مدل، نقشه های آسیب پذیری تولید شده با نقشه های پهنه بندی پارامترهای هدایت الکتریکی و کل جامدات محلول مقایسه شد. این نقشه ها با استفاده از داده های ثبت و نمونه‌برداری شده کیفیت آب چاه های جزیره در محیط (GIS) تهیه گردید. مقایسه نتایج مدل دراستیک و دراستیک اصلاح شده با نقشه های هدایت الکتریکی و کل جامدات محلول جزیره نشان داد که میانگین اختلاف ها برای مدل دراستیک به ترتیب با 41/17 و 24/10 و مدل دراستیک اصلاح شده به ترتیب با 69/0 و 55/0 می باشد که حاکی از مطابقت بیشتر با داده های مشاهده ای دارد. نتایج مدل دراستیک اصلاح شده نشان داد که 1/34 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل آسیب‌پذیری خیلی زیاد، 1/48 درصد دارای پتانسیل آسیب‌پذیری زیاد و 8/17 درصد نیز دارای پتانسیل آسیب‌پذیری متوسط می‌باشد. Manuscript profile

Although the agricultural sector consumes more than 90% of the extracted water, its efficiency is lower than other sectors. Also, according to the population growth and critical role of food security, and the necessity to supply water to other sectors, an increasing pressure to save water, optimized consumption and increasing water use productivity in agriculture will occur in the future. Nowadays improving water use productivity and producing more crops per water unit consumed are the main objectives of agricultural activities. There are several indexes to evaluate the water use productivity in agriculture. Hence, investigation on the capabilities and deficiencies of each index is necessary. In this study, four indexes of water use productivity including produced crop per one cubic meter of water (CPD), gross benefit per one cubic meter of water (BPD), net benefit per one cubic meter of water (NBPD) and benefit to cost ratio for three major crops in Iran, namely wheat, barley and potato are evaluated and located with geographic information system (GIS). Results show that by combining all four indexes, wheat in northern and western areas and Khuzestan province, barley in Khorasan Razavi province and northern and central areas and potato in Hamedan province and northeast areas have a better distribution in Iran. Manuscript profile

روش های آبیاری سطحی به دلیل سرمایه گذاری اولیه ی اندک ، هزینه ی تعمیر و نگهداری پایین و نیاز به کارمایه ی کمتر نسبت به روش های آبیاری تحت فشار ، یکی از متداول ترین روش های آبیاری در دنیا بشمار می رود . پیشرفت های اخیر در زمینه ی علوم و فناوری روش های آبیاری سطحی به گونه ی شایان توجهی برتری سامانه‌های تحت فشار را از نظر بازدهی کاهش داده، و یا در برخی موارد این برتری را از بین برده است . لوله های دریچه‌دار (هیدروفلوم) از جمله موردهایی است که در آبیاری سطحی باعث حذف برخی نقاط ضعف این روش درون مزارع شده است . در این روش ، لوله‌های پلی‌اتیلن نرم مجهز به دریچه‌های قابل تنظیم جایگزین نهرچه‌های خاکی درون مزارع (جوی های درجه ی 4) می شوند . در این مطالعه به بررسی بازده ی آبیاری و کارایی مصرف آب در روش آبیاری سطحی در مزارع با کاربرد لوله‌های دریچه‌دار براساس مقادیر برآورد شده ی نیاز آبی (خالص) زراعت گندم در سند ملی آب برای استان فارس در سال زراعی 84-83 پرداخته شده، و با بکارگیری روش‌های علمی و انجام عملیات لازم جهت آماده سازی مزارع در کشت گندم نظیر تسطیح لیزری اراضی در دشت های داراب(2مورد )، کوار، سروستان و قادرآباد اقدام گردید . بازده ی آبیاری در این مناطق به ترتیب به 92، 70، 62، 68 و 64 درصد افزایش یافته، و کارایی مصرف آب به ترتیب 2/1، 7/1، 23/1، 17/1 و 85/0 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب مصرفی محاسبه شده است . نتایج نشان دادند که تلفات آب در روش آبیاری سطحی مربوط به نوع سامانه نبوده ، بلکه عدم اجرای آن به روش صحیح بیشترین تلفات آب را موجب می‌شود. با توجه به نوع سامانه ی آبیاری و فعالیت های زیربنایی انجام شده ، بازده‌های متفاوتی در عملیات آبیاری بدست می‌آید. بدین ترتیب ، لازم است بازده های پیشنهادی در سند یاد شده مورد بازنگری منطقه‌ای و محلی قرار گیرد . در این پژوهش مزیت های اجرای روش آبیاری سطحی با استفاده از لوله‌های دریچه‌دار بررسی شده، و در نهایت پیشنهادهایی برای برآورد صحیح میزان آب آبیاری مورد نیاز محصولات گوناگون ارائه شده است تا نسبت به واسنجی ارقام مندرج در سند ملی آب درفارس و دیگر استان‌ها اقدام گردد.   Manuscript profile

محدودیت منابع آب در کشور باعث شده است تا بهره­وری از منابع آب نامتعارف بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. استان اصفهان در حوضه­ی آبخیز گاوخونی از مناطقی است که پهنه‌های گسترده‌ای از آبهای شور و لب شور سطحی و زیرزمینی در آن جریان داشته، و تخلیه­ی پساب شهری و صنعتی به چالش اصلی بهره‌برداری از آب در منطقه­ی مزبور مبدل شده است. در این تحقیق اثر کیفیتهای مختلف آب بر عملکرد گیاه جو و اجزاء آن در برخوار اصفهان با سه تیمار آب چاه، پساب و مخلوط آب شور چاه و پساب به ترتیب با رسانایی کهربایی (هدایت الکتریکی) 7، 1.4و 4 دسی زیمنس بر متر در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهند که اثر کیفیت آب آبیاری بر عملکرد و تمامی اجزاء عملکرد به جز ارتفاع گیاهی در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار بوده است. همچنین، از نظر عملکرد دانه، وزن خشک کل گیاه، وزن هزار دانه، سطح برگ، طول برگ، تعداد دانه در سنبله و ارتفاع سنبله بیشترین عملکرد مربوط به پساب بوده، و پساب مخلوط با آب چاه از نظر عملکرد و اجزاء عملکرد در مرحله­ی بعدی قرار داشته است. پایش دوره‌ای منابع خاک باید برای مهار کردن میزان آلودگی در اراضی تحت آبیاری با آب نامتعارف انجام شود. Manuscript profile

تغییرات ‌اقلیمی در قرن بیست و یکم مهم‌ترین چالش پیش روی جوامع بشری است. نهادهای پژوهشی بسیاری در سراسر دنیا، شبیه‌های گوناگونی را بمنظور پیش بینی اقلیم و فراسنج های آن ارایه نموده اند. عدم اطمینان ناشی از کاربرد شبیه‌های گوناگون گردش عمومی جو‌ (AOGCM) سبب شد که در این پژوهش به عنوان هدف اصلی, نتایج شبیه‌های گردش عمومی جو در شبیه سازی فراسنج های اقلیمی برای سال‌های آماری پایه مورد بررسی قرار گرفته و عملکرد آن ها برای پیش‌بینی داده‌های دما در منطقه‌ی کرمان مورد ارزیابی قرار گیرد. در این پژوهش، نتایج شبیه سازی فراسنج های دما در 22 شبیه (AOM ، BCM2.0، CCSM3.0، CGCM2.3.2 ، CGCM3، CM2.0، CM2.1، CM3، CM3، CM4_IPSL ، ECHAM_5، ECHO_G ، E_H ، E_R، FGOAL ،HadCM3 ، HadGEM ، MICRO3.2_HIRES، MICRO3.2_MENDES ، Mk3.0، PCMو SXG_2005) که مورد تایید هیئت بین دول تغییر اقلیم در گزارش چهارم می‌باشد، مورد ارزیابی ‌قرار گرفتند. ارزیابی‌در سطح‌کمی در این پژوهش با بررسی شاخص‌های آماری تحلیل خطا‌، مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE), حداکثر خطا (ME), ضریب تبیین یا تغییرات (CD), کارایی شبیه سازی (EF) و ضریب مجموع باقی مانده (CRM)‌، انجام ‌پذیرفت. مشخص گردید که شبیه های BCM2.0-CM3.0_INM-AOMدر شبیه سازی داده های کم ترین دمای ماهانه، شبیه های HadGEM-ECHO_G-Mk3.0 داده های دمای میانگین ماهانه و همچنین، شبیه های PCM-Mk3.0-AOM در شبیه سازی بیش ترین دمای ماهانه دارای بهترین عملکرد بودند.   Manuscript profile

پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی در مراحل مختلف پدیده‌شناسی گندم دیم بر زیست توده، عملکرد دانه، وزن هزاردانه و مقدار نیتروژن و پروتئین دانه، در سال زراعی 89-1388 در مزارع شهرستان ابهر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت از I1 = یک نوبت آبیاری در مرحله خوشه رفتن و مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I2= دو نوبت آبیاری در مراحل خوشه رفتن و دانه بستن، جمعاً به مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I3 = یک نوبت آبیاری در مرحله‌ی دانه بستن به مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I4 = تیمار شاهد(بدون آبیاری) بودند. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری تکمیلی درمورد صفات زیست توده، عملکرد دانه، وزن هزاردانه در سطح یک درصد و درمورد درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه در سطح پنج درصد، معنی‌دار بوده است. به طوری که حداکثر مقدار صفات فوق الذکر از تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله‌ی خوشه رفتن به ترتیب زیست توده 889/6 و عملکرد دانه 442/2 تن در هکتار، وزن هزاردانه 32/42 گرم، مقدار نیتروژن977/1 و پروتئین 53/11 درصد و حداقل مقادیر صفات فوق الذکر از تیمار شاهد(بدون آبیاری تکمیلی) به‌دست آمد. در گروه‌بندی، همه‌ی این صفات در این تیمار در گروه a قرار گرفت. البته تیمارهای آبیاری تکمیلی دیگر نسبت به تیمار شاهد از وضعیت بسیار خوبی بهره‌مند بودند. با توجه به نتایج به‌دست آمده از بررسی صفات کمی وکیفی، در مرحله‌ی خوشه رفتن که تقریباً مصادف با اوایل تأثیرات منفی تنش خشکی در شرایط کشت‌های دیم می‌باشد، با انجام یک بار آبیاری می‌توان دست کم محصول را به مقدار 30 درصد افزایش داد   Manuscript profile