Journal of Environmental Science and Technology
,
Issue7,Year,
Autumn
2021
زمینه و هدف: مناقشات بر سر آبهای فرامرزی بین کشورهای همسایه یک حوضه آبخیز، یکی از پدیدههای رایج در عرصه بینالمللی است. حل و فصل این مناقشات و توافق بر سر آبهای فرامرزی همواره با چالشهای متعددی روبرو بوده است که دستیابی به یک راه حل مورد اجماع طرف ها را دشوار میس More
زمینه و هدف: مناقشات بر سر آبهای فرامرزی بین کشورهای همسایه یک حوضه آبخیز، یکی از پدیدههای رایج در عرصه بینالمللی است. حل و فصل این مناقشات و توافق بر سر آبهای فرامرزی همواره با چالشهای متعددی روبرو بوده است که دستیابی به یک راه حل مورد اجماع طرف ها را دشوار میسازد. از جمله مناقشات آبهای فرامرزی که در سالهای اخیر، رو به شدت و وخامت گذارده، مناقشه افغانستان، ایران و ترکمنستان، بر سر استفاده از منابع آبی هریرود است. درین تحقیق سعی شده است تا بهترین راهکار جهت گذار از مرحله تنش و چالش به سمت تعامل و ایجاد یک بازی برد برد به نفع تمام طرف های درگیر در بازی ارائه گردد.روش بررسی: در این مقاله با فرض تمایل طرفهای مناقشه به انجام مذاکره به منظور دستیابی به یک راهحل توافقی و اجماعی برای تقسیم حقابه هریرود، گزینههای احتمالی هریک از طرف ها با تکیه بر اصول و نظریات رایج بینالمللی در مورد نحوه تقسیم آبهای مرزی مشترک و نیز قواعد و کنوانسیونهای رایج حقوقی شناسایی شد. پس از تعریف پنج گزینه برای مذاکرات هریرود بین ایران، افغانستان و ترکمنستان، به منظور شناسایی بهینه اجتماعی، از شش قاعده رایج کندورسه[1]، بوردا[2]، اکثریت نسبی[3]، میانه آرا[4]، مصالحه اکثریت[5] و کندورسه کاربردی[6] استفاده شد. در نهایت با استفاده از قواعد انتخاب اجتماعی، محتملترین نتیجه حاصل از مذاکره بر سر گزینههای یاد شده تعیین شد.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق که در سال 1398 خورشیدی انجام شده است؛ نشان داد که گزینه ایجاد بازار آب، بر اساس تمامی قواعد انتخاب اجتماعی مورد استفاده به استثنای قاعده اکثریت نسبی، به عنوان بهینه انتخاب شده است؛ بنابراین میتوان گفت که گزینه یاد شده ، محتملترین گزینهای است که بر اساس قواعد انتخاب اجتماعی، امکان توافق بر سر آن بین سه کشور حوضه هریرود وجود دارد.4- Condorcet Choice5- Borda scoring6- Plurality rule7- Median voting rule8- Majoritarian compromise[6]- Condorcet’s Practical Method
Manuscript profile
Journal of Environmental Science and Technology
,
Issue10,Year,
Winter
2022
زمینه و هدف: عدم کارایی مدیریت تالابها در بیشتر موارد به دلیل عدم توجه به مشارکت عمومی است. مدیریت تالاب با رویکرد زیست بومی به مفهوم در نظر گرفتن عناصر کلیدی و شاخص در مدیریت زیست بوم می باشد و بهعنوان راهبرد مدیریت یکپارچه، حفاظت و بهرهبرداری پایدار از منابع را با م More
زمینه و هدف: عدم کارایی مدیریت تالابها در بیشتر موارد به دلیل عدم توجه به مشارکت عمومی است. مدیریت تالاب با رویکرد زیست بومی به مفهوم در نظر گرفتن عناصر کلیدی و شاخص در مدیریت زیست بوم می باشد و بهعنوان راهبرد مدیریت یکپارچه، حفاظت و بهرهبرداری پایدار از منابع را با مشارکت تمامی ذینفعان بهویژه جوامع محلی ارتقا میدهد. هدف از پژوهش حاضر تدوین چارچوب مدیریتی در تالاب بین المللی انزلی با رویکرد زیست بومی است که برای اولین بار مطالعه شده است.
روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه توصیفی-تحلیلی است که براساس اطلاعات و داده های موجود تدوین شده است. چارچوب این مطالعه براساس اصول دوازده گانه اتحادیه جهانی حفاظت برای رویکرد زیست بومی در تالاب انزلی به عنوان منطقه مورد مطالعه در سال 1398 اجرا شد. همچنین برای تحلیل ذینفعان از نرم افزار گفی(Gephi) استفاده گردید.
یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که چارچوب مدیریت زیست بومی در هفت بخش پیش برنامه ریزی، شناخت، آنالیز، برنامه ریزی، اجرا، پایش و ارزیابی طراحی شده است که هر بخش دارای عناصر مرتبط می باشد. ارتباطات، قدرت و ساختارهای انجمنی بین ذینفعان در این پژوهش بصورت شبکه (هر یک از ذینفعان بعنوان گره و ارتباطات آنها یال گراف) نشان داده شد.
بحث و نتیجه گیری : ذینفعان اصلی شناسایی شده دولتی، غیر دولتی، مردم محلی، قوه قضائیه و قوه مقننه می باشند. در این پژوهش مراحل اولیه چارچوب تدوین شده است؛ که شامل پیش برنامه ریزی، شناخت، و بخشی از عناصر آنالیز برای مدیریت مشارکتی است و سپس ذینفعان پس از تایید و اصلاح اطلاعات موجود، در تدوین برنامه اجرا، پایش و ارزیابی بصورت مشترک در کارگاههای مشارکتی اقدام می نمایند. همچنین با توجه به وظایف قانونی سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد می شود چارچوب تدوین شده در سایر تالاب ها و منابع مشترک طبیعی بخصوص مناطق حفاظت شده استفاده گردد.
Manuscript profile
Journal of Environmental Science and Technology
,
Issue140,Year,
Spring
2024
زمینه و هدف: تالابها به عنوان یکی از مهمترین انواع اکوسیستمهای جهان به شدت در حال تهدید میباشند. تالاب پریشان علاوه بر اینکه جزء مناطق حفاظتشده ایران قرار دارد بلکه به عنوان تالاب بینالمللی و نیز ذخیرهگاه زیستکره نیز شناخته شده است. درک روند تغییرات این تالاب می More
زمینه و هدف: تالابها به عنوان یکی از مهمترین انواع اکوسیستمهای جهان به شدت در حال تهدید میباشند. تالاب پریشان علاوه بر اینکه جزء مناطق حفاظتشده ایران قرار دارد بلکه به عنوان تالاب بینالمللی و نیز ذخیرهگاه زیستکره نیز شناخته شده است. درک روند تغییرات این تالاب میتواند برای بهبود وضعیت آتی آن بسیار مفید باشد. از این رو هدف پژوهش حاضر پايش تغييرات پهنه آبی تالاب پريشان در بازه زمانی 30 ساله میباشد.
روش بررسی: در راستای هدف تحقیق تصاوير ماهواره¬ لندست براي چهار دوره زماني 13۶۶، 1377، 13۸۶ و ۱۳۹۵ به همراه سایر دادههای مورد نیاز تهیه گرديد. با انجام پردازشهای مورد نیاز در نرم¬افزار ENVI 4.7، نقشه¬هاي پوشش اراضي تالاب پریشان با بهرهگیری از شاخص تفاضلي نرمال شده پوشش گياهي و شاخص تفاضلي نرمال شده آب در قالب روش درخت تصمیم در سه طبقه پهنه آبی، پوشش گیاهی و سایر اراضی استخراج شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که در بازه بلندمدت سیساله (۱۹۸۷ تا ۲۰۱۶) از مساحت ۱۹۶۳ هکتاری پهنه آبی تالاب پریشان تنها ۱۳ هکتار در انتهای بازه باقیمانده است. پایش تغییرات نشان میدهد که پهنه آبی تالاب پریشان نسبت به سال 1366 حدود 1950، نسب به سال 1377 حدود 3605 و نسب به سال 1386 حدود 2272 هکتار کاهش مساحت داشته است.
بحث و نتیجهگیری: استفاده از دادههای ماهوارهای و تکنیکهای سنجش از راه دور به همراه مدل طبقهبندی درخت تصمیم حاکی از قابلیت روش مورد استفاده برای شناسایی و طبقهبندی پوشش اراضی در محدودههای تالابی که پوشش گیاهی و آب درهم تنیدهاند، میباشد.
Manuscript profile
Journal of Environmental Science and Technology
,
Issue1,Year,
Summer
2018
زمینه و هدف: ارزیابی ریسک روشی برای تعیین اندازه کمی و کیفی خطرات و پیامدهای ناشی از حوادث احتمالی بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیط زیست است. با انجام این کار میزان کارآمدی روش های کنترلی موجود مشخص شده و داده های با ارزشی برای تصمیم گیری در زمینه کاهش ریسک فراهم می More
زمینه و هدف: ارزیابی ریسک روشی برای تعیین اندازه کمی و کیفی خطرات و پیامدهای ناشی از حوادث احتمالی بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیط زیست است. با انجام این کار میزان کارآمدی روش های کنترلی موجود مشخص شده و داده های با ارزشی برای تصمیم گیری در زمینه کاهش ریسک فراهم می آید.
روش بررسی: در این تحقیق واحد بهره برداری پالایش گاه نفت گچساران مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق ارزیابی ریسک های محیط زیستی این واحد با روش ها و فنون به روز و ارایه راه کارهای کنترلی به منظور مدیریت این ریسک ها است. به کارگیری هم زمان روش های مختلف ارزیابی ریسک و فنون تصمیم گیری چند معیاره می تواند به ارزیابی و مدیریت بهینه ریسک ها کمک نماید. برای دست یابی به این هدف از ترکیب فنون تجزیه و تحلیل حالات خرابی بالقوه محیط زیستی[1] (EFMEA) با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی[2] (AHP) و روش ترجیح بر اساس مشابهت به راه حل ایده آل[3] (TOPSIS) استفاده شده است.
یافته ها: در ابتدا از طریق بازدید و اخذ نظرات کارشناسان از واحد مذکور ریسک ها شناسایی و بر اساس تاثیر روی مولفه های پنج گانه محیط زیست ارزش گذاری شدند. در ادامه عدد اولویت ریسک ها تعیین و وارد TOPSIS شد و رتبه بندی صورت گرفت.
بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان می دهند که مهم ترین ریسک ها شامل آلاینده های خروجی از دودکش ها و بار اضافی منتقل به مشعل[4] است.
[1]- Environmental Failure-Mode and Effects Analysis
[2]- Analytical hierarchy process
[3]- Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution
[4]- Flare
Manuscript profile
در بسیاری از مناطق، سیلاب شهری و سیستم کنترل سیل هنوز به عنوان یک مسأله مهم در طراحی بافت شهری در نظر گرفته نشده و مشکلات ناشی از آن به وضوح در سطح شهرها دیده میشود. برای کنترل و مدیریت سیلاب شهری، استخراج پهنههای خطر سیلاب شهری و تحلیل آسیبپذیری دارایی More
در بسیاری از مناطق، سیلاب شهری و سیستم کنترل سیل هنوز به عنوان یک مسأله مهم در طراحی بافت شهری در نظر گرفته نشده و مشکلات ناشی از آن به وضوح در سطح شهرها دیده میشود. برای کنترل و مدیریت سیلاب شهری، استخراج پهنههای خطر سیلاب شهری و تحلیل آسیبپذیری داراییها زیرساختهای شهری در معرض خطر ضروری است. ارزیابی ریسک سیلاب به منظور بررسی میزان آسیب پذیری و مواجه با خطر، اطلاعات ارزشمندی را برای مدیریت ریسک سیلاب فراهم می کند. دستیابی به این اطلاعات نیازمند بکارگیری مدل های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی و آنالیز خسارات وارد بر تاسیسات و کاربری های مختلف شهری است. در این تحقیق با مدسازی هیدرولیکی HEC-RAS برای شبیهسازی دو بعدی با دوره بازگشت طرح (۲۵ ساله) و پهنهبندی عمق و سرعت سیلاب برای این دوره بازگشت استفاده شده است. در این مطالعه با مدلسازی دقیق دو بعدی سیلاب با استفاده ار مدل رقوم ارتفاعی ۱.۵ متری ها ریسک سیلاب شهری را آنالیز و بررسی کند . نتایج تحقیق نشان می دهد بیشتر مناطقی که با سیل زدگی و ابگرفتگی مواجه هستند در بین مناطق بافت فرسوده هستند که طراحی شبکه زهشکی قدیمی تری داشتنه اند و مناطق مناطق شاهین ویلا و گوهردشت وضعیت ناتاب آوری نسبت به دو منطقه دیگر دارد و در مقابل دو منطقه دیگر عظیمیه و جهانشهر کرج نسبت به دو منطقه دیگر تاب آوری بهتری را دارند.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications