فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
,
Issue4,Year,
Autumn
1399
فصاحت و بلاغت از مؤلفههای اصلی آثار ادبی است و کلام فصیح و بلیغ آن است که افزون بر شیوایی و رسایی، بر اساس اقتضای سخن از تصاویر خیالی بهرهمند باشد؛ آنگونه که تأثیرپذیری عاطفی و روانی مخاطبان خود را به همراه داشته باشد. این جستار از میان صور خیال به بررسی کنایه در بوس More
فصاحت و بلاغت از مؤلفههای اصلی آثار ادبی است و کلام فصیح و بلیغ آن است که افزون بر شیوایی و رسایی، بر اساس اقتضای سخن از تصاویر خیالی بهرهمند باشد؛ آنگونه که تأثیرپذیری عاطفی و روانی مخاطبان خود را به همراه داشته باشد. این جستار از میان صور خیال به بررسی کنایه در بوستان پرداختهاست تا چندوچون به کارگیری آن با توجه به تعلیمی بودن کتاب بوستان مشخص شود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بین نوع متن و تمهیدات بلاغی به کار رفته در متن، ارتباطی نزدیک وجود دارد. تعلیمی بودن کتاب بوستان و اهمیت انتقال مفاهیم اخلاقی به مخاطب باعث شده است که سعدی در کاربرد این آرایه به زبان تخاطب عصر خویش و فرهنگ غنی عامه توجه داشته باشد؛ برای همین رویکرد سعدی به کنایه در بوستان چنان است که بیش از نود درصد از کنایهی قریب -که در آن انتقال معنی از لازم به ملزوم زودیاب است- استفادهکرده است و از لحاظ وضوح و خفای معنای کنایی از ایما بیش از دیگر انواع استفاده کردهاست؛ زیرا آسانیابترین نوع کنایه است که در زبان گفتار نیز به فراوانی به کار میرود؛ همچنین از لحاظ مکنیعنه کنایه از نسبت بیشترین حد فراوانی را نسبت به کنایه از صفت و کنایه از موصوف دارد؛ زیرا در زبان گفتار این نوع کنایه بیشتر از دونوع دیگر کاربرد دارد. اساسا در بوستان کنایه به منظور تعظیم، تشویق، تحقیر، تحذیر و انذار به کار رفتهاست.
Manuscript profile
فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
,
Issue4,Year,
Autumn
1398
آزادی مفهومی است که تعابیری گوناگون دارد؛ آنچه در متون عرفانی از این مقوله دریافت میشود، معادل ترک تمتعات دنیوی و رهایی از قید و بندهایی است که به بعد روحانی انسان آسیب وارد میکند و او را از سیر در عالم جان بازمیدارد. در بین عرفا عطار بیش از همگان ندای آزادگی را سر More
آزادی مفهومی است که تعابیری گوناگون دارد؛ آنچه در متون عرفانی از این مقوله دریافت میشود، معادل ترک تمتعات دنیوی و رهایی از قید و بندهایی است که به بعد روحانی انسان آسیب وارد میکند و او را از سیر در عالم جان بازمیدارد. در بین عرفا عطار بیش از همگان ندای آزادگی را سر داده است و از آن به عنوان سیرهی زندگی خود یاد کرده است. در تعالیم اخلاقی عطار، آزادی مفهومی دارای ابعاد فردی و اجتماعی و فراتر از غم و شادی این جهانی است. حاصل این جستار که به روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته آن است که رهایی از همهی لذتهای نفسانی و دنیوی مفهوم آزادی را محقق میکند. از منظر عطار، انسان با توجه به ساختار وجودی و موقعیتی خود ذاتا در بند جسم، دنیا و نفس اسیر است. وی برای رهایی انسان از این موانع از عوامل ترغیبی و بازدارنده استفاده میکند. دستیابی به بهرههای معنوی، بندگی خداوند و توجه به جهان بیکرانهی دل از مسایلی است که عطار در راه برطرف کردن قیود آزادی از آن سخن میگوید و مرگ و کوتاهی عمر، روزی مقسوم و بیوفایی دنیا از موضوعاتی است که بعد بازدارندگی آنها، دلبستگی انسان را به عالم جسم و دنیا میزداید و او را از اسارت میرهاند.
Manuscript profile
فصلنامه زبان و ادب فارسی
,
Issue1,Year,
Summer
2023
ادبیات متعهد حوزههای گوناگونی را در برمیگیرد. پرداختن به مسایل اجتماعی و سیاسی جامعه از مهمترین رویکردهای این نوع ادبیات است. در عصر مشروطه در جامعۀ ایران و مصر اوضاع اجتماعی و سیاسی مشابهی شکل گرفته بود. مسائلی که استقلال و هویت چنین کشورهایی را دستخوش تعرّض بیگانگ More
ادبیات متعهد حوزههای گوناگونی را در برمیگیرد. پرداختن به مسایل اجتماعی و سیاسی جامعه از مهمترین رویکردهای این نوع ادبیات است. در عصر مشروطه در جامعۀ ایران و مصر اوضاع اجتماعی و سیاسی مشابهی شکل گرفته بود. مسائلی که استقلال و هویت چنین کشورهایی را دستخوش تعرّض بیگانگان قرار میداد و در نتیجه با خطر جدّی روبهرو می-ساخت؛ بنابراین شاعران اجتماعی در تب و تاب چنین اوضاع متلاطمی وارد شدند و مهمترین همّ آنان پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی شد. در این پژوهش که به شیوة توصیفی- تحلیلی انجام شده، مضامین اجتماعی- سیاسی در اشعار ادیبالممالک و احمد شوقی، بر اساس مکتب تطبیقی آمریکا استخراج و بررسی شده است. یافتههای پژوهش حکایت از آن دارد که مضامینی از قبیل وطنپرستی، یادکرد آزادگان و پهلوانان وطنی، ترغیب به وحدت و همبستگی، انزجار از بیگانگان و انتقاد از نابسامانیهای اجتماعی در شعر این دو شاعر، کاربرد گستردهای داشتهاست با این تفاوت که ادیب الممالک، مسایل جزئی اجتماعی را هم در شعر خود وارد کرده است؛ حال آنکه احمد شوقی غالبا مسایل کلانتر را مطرح نموده است. هر دو شاعر وطنی، در ابتدا نسبت به نهضت مشروطه دیدگاهی مثبت دارند؛ اما با ورود نابههنجاریها به ساختار نهضت، مسیر خود را تغییر داده و از آن شکوه سرمیدهند. اصلاحطلبی و لزوم عملکرد مثبت طبقات گوناگون اجتماع و اهل سیاست از مهمترین راهکارهایی است که این دو شاعر برای نیل به پیروزی ملی، پیشنهاد میکنند.واژگان کلیدی: ادبیات تطبیقی، نهضت مشروطه، وطن پرستی، ادیبالممالک، احمد شوقی.
Manuscript profile
Journal of Iranian Regional Languages and Literature
,
Issue34,Year,
Winter
2022
زبان شناسی زیست محیطی از علوم میانرشته ای است که اخیراً مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. اهمیت محیط زیست در زندگی روزمرۀ اهالی نقاط مختلف به گونه ای است که در زبان روزمره و اصطلاحات و ضربالمثل های مردم با گویش های مختلف نمود پیدا کرده است. در این مق More
زبان شناسی زیست محیطی از علوم میانرشته ای است که اخیراً مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. اهمیت محیط زیست در زندگی روزمرۀ اهالی نقاط مختلف به گونه ای است که در زبان روزمره و اصطلاحات و ضربالمثل های مردم با گویش های مختلف نمود پیدا کرده است. در این مقاله سعی شده است ردّ پای محیط زیست در اصطلاحات و ضربالمثل های گویش وارکی با رویکرد زبان شناسی زیستمحیطی واکاوی شود. روش تحقیق بدین گونه بود که با استفاده از مکالمه و مصاحبه با هشت گویشور بومی، اصطلاحات روزمره جمع آوری شد. گویشوران شامل 4 زن و 4 مرد بین 38 تا 80 ساله بودند. پس از جمع آوری داده ها، آوانگاری داده ها انجام شد و سپس با توجه به رویکرد زبان شناسی زیست محیطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تصاویر زبانی زیست محیطی بیشتر شامل تشبیه، تمثیل و ضربالمثل و کنایه است. در خلق این تصاویر از ویژگیهای حیوانات و گیاهان استفاده شده است؛ البته درصد استفاده از ویژگیهای حیوانات بسیار بیشتر از ویژگیهای گیاهان بوده است. تصاویر مربوط به حیوانات خود در دستهبندیهایی از قبیل ظاهر حیوان و رفتار حیوان قرار گرفته و شامل حیواناتی چون گوسفند (بره، میش)، الاغ، گاو، گوساله، سگ، بز، خرس، گراز، گرگ، مرغ، قوچ، گربه و شتر و حشرات می شود. ویژگی های جسمانی حیوانات شامل چاقی، لاغری، قدرت، ضعف، زشتی، زیبایی و غیره و ویژگی های رفتاری که بیشتر در این تصاویر دیده می شود شامل تندروی، کندروی، عصبانیت، انزوا، سماجت، نادانی، موذی گری و غیره می شود.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications