در این تحقیق سیاست های مذهبی ساسانیان در قبال اقلیت های مذهبی و عوامل آن بررسی شده است. بحث جایگاه اقلیت های مذهبی در دوره ساسانیان یکی از موضوعاتی است که چندان مورد توجه قرار نگرفته است. سوال اساسی که در این خصوص مطرح و مورد بررسی قرار گرفته این است که سیاست های مذهبی ساسانیان در قبال اقلیت های مذهبی چگونه بوده و چه عواملی در تعیین این سیاست ها تاثیرگذار بوده است؟ تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سوال مورد اشاره پرداخته شده است. نتایج تحقیق حاکیست در دوره ساسانیان اقلیت های مذهبی مختلفی چون یهودیان، مسیحیان، بوداییان، مانویان و مزدکیان وجود داشتند که هر کدام در دوره ای از پادشان ساسانیان سرکوب شده و طرفداران این مذاهب مورد آزار و اذیت قرار گرفتند. در واقع هرچند در مقاطعی به ویژه در دوره برخی پادشاهان ساسانی مانند شاپور یکم و نرسی، اقلیت های مذهبی از آزادی برخوردر بودند اما عموما در دوره ساسانیان اقلیت های مذهبی سرکوب می شدند. تحت تاثیر رسمی شدن دین زرتشت در دروه ساسانیان، روحانیون مذهبی قدرت بالایی پیدا کردند. همین امر در کنار کشمکش و درگیری ساسانیان با امپراطوری روم نقش بسزایی در تعیین سیاست های مذهبی پادشاهان ساسانی در قبال اقلیت های مذهبی ایفا می کرد. Manuscript profile

قرون 7 تا 10 ق.م مقارن با دوران آشور در بین النهرین و نخستین تقابلات سیاسی ضدآشوری در غرب و شمال غرب ایران است. این نواحی از دیرباز در مسیر شاهراههای مهم ارتباطی قرار داشته و موطن اقوام قدرتمند مانا بود که در پی حملات دو دولت آشور و اورارتو به تدریج گرد هم آمده و حکومتی پادشاهی را تشکیل دادند که گاه به طور مستقل و گاه به عنوان متحد یکی از این دولت ها به حفاظت از منافع خویش در منطقه پرداخت. شناخت و درک چگونگی ظهور و زوال این دولت علی رغم نقش مهم در شکل دهی نخستین پایه های حکومت متحد در فلات ایران به دلیل فقدان منابع مکتوب مانایی دارای ابهامات بسیار بوده و بازسازی روابط سیاسی آن با دولت قدرتمند آشور تنها از طریق تحلیل اطلاعات سالنامه های آشوری میسر است. این متون نمایانگر نحوه ارتباطات سیاسی دولتهای منطقه در این برهه زمانی و تقابلات نظامی آنان بوده و حاوی اطلاعاتی ارزشمند در خصوص شهرها و مراکز مهم استقراری مانا هستند که تنها شمار اندکی از آنان تاکنون شناخته شده است. در این نوشتار به جهت روشن کردن روابط سیاسی دو دولت و نقش آنها در کنترل منطقه اطلاعات موجود در متون سالنامه های آشوری که به ماناها اشاره دارند مورد بررسی قرار گرفته و حیات سیاسی حکومت مانا در تاریخ ,از آغاز ظهور تا ادغام در حکومت ماد, به چهار دوره تقسیم گشته است و در نهایت به بررسی نقش روابط سیاسی این دو دولت بر فرهنگ و جامعه مانا پرداخته شده است. Manuscript profile