در طی دو قرن اخیر، شهرها محل رواج ساختمان‌سازی و اسکان متقاضیان قرارگرفته است؛ که در پی پیچیدگی و گستردگی نیازها، قوانین و نحوه مدیریت‌ها؛ مساکن و ساختمان‌ها دچار ناپایداری و انجام فعلی به نام تخلفات ساختمانی گردیده‌اند. هدف این مطالعه ارزیابی تخلفات ساختمانی در بافت قدیم و جدید شهر یزد به شناسایی عوامل تأثیرگذار در تغییر میزان تخلفات ساختمانی است. نوع تحقیق کاربردی و روش بر اساس ماهیت توصیفی-تحلیلی است. گردآوری اطلاعات به‌صورت اسنادی و میدانی است. جامعه آماری پژوهش 40 نفر از متخصصین، کارشناسان و صاحب‌نظران هستند. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم‌افزار spss، روش ضرایب همبستگی و آزمون تی تک نمونه‌ای استفاده شد. نتایج ارزیابی تطبیقی تخلفات ساختمانی در مناطق موردبررسی نشان داد که در بافت جدید طبق نظر متخصصین عوامل؛ املاک دارای اسناد غیررسمی (قولنامه و مشاع) تفکیک اراضی در مساحت و متراژ کوچک، وجود زمین خالی، ملاحظات اجتماعی، پایگاه اقتصادی افراد، ارزش‌افزوده زمین و فقدان اراده سیاسی جهت تخریب ساخت‌وساز غیرمجاز، باعث بروز تخلفات ساختمانی در تعداد بالا گردیده است؛ و در بافت قدیم، درنتیجه عوامل اعطای تسهیلات مناسب به افراد دارای پروانه ساختمانی، قوانین میراث فرهنگی در منطقه تاریخی، نظارت نسبتا بالا بر ساخت‌وسازها، دارای تعداد کمی تخلفات می‌باشد و شرایط محلی منطقه تاریخی نیز که شامل جمعیت و وسعت کم منطقه است در مدیریت و نظارت بهتر منطقه کمک شایانی نموده است. Manuscript profile