بوسولفان دارویی است که باعث اختلال در عملکرد بیضه می گردد. با توجه به اثرات درمانی بزاق زالو در درمان بیماری های مختلف، این مطالعه با هدف بررسی اثر بزاق زالو بر پارامترهای اسپرماتوژنز و LH، FSH وتستوسترون به دنبال تجویز بوسولفان در موش های صحرایی انجام گردید. از 60 سر موش صحرایی نر بالغ استفاده گردید که به 4 گروه 15 تایی شامل گروه کنترل (دریافت کننده حلال)، گروه دریافت کننده 1000 میکروگرم بر کیلوگرم بزاق زالو، گروه دریافت کننده 10 میلی گرم در کیلوگرم بوسولفان و گروه تحت تیمار همزمان بوسولفان و بزاق زالو تقسیم شدند. در گروه بوسولفان، تزریق به صورت درون صفاقی دوبار و به فاصله 21 روز تزریق انجام گردید. در گروه بزاق زالو، بزاق زالو، 35 روز بعد از دومین تزریق بوسولفان به مدت 56 روز به صورت زیرجلدی تزریق شد. در گروه بوسولفان همراه با بزاق زالو، 35 روز بعد از دومین تزریق بوسولفان به مدت 56 روز بزاق زالو تجویز گردید. سپس تعداد 5 موش در هر گروه در روزهای 14، 28 و 56 بعد از تزریق، پس از خونگیری جهت سنجش تستوسترون، LH و FSH از بیضه و اپیدیدیم سمت چپ نمونه برداری گردید. داده ها در سطح 05/0p < معنادار در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تیمار با بوسولفان باعث کاهش هورمون های تستوسترون و FSH و تعداد، میزان تحریک پذیری و تغییرمورفولوژیک اسپرم می گردد، در حالی که تیمار با بزاق زالو باعث افزایش تستوسترون، FSH، تعداد اسپرم، درصد تحریک پذیری و بهبود ساختار مورفولوژیک اسپرم می گردد. بوسولفان با اثر بر سلول های ژرمینال وترشحی بیضه باعث تخریب اسپرماتوژنز و کاهش هورمون های جنسی می گردد درحالی که بزاق زالو با اثر محافظتی بر بیضه باعث کاهش اثر بوسولفان بر پارامترهای اسپرماتوژنز و میزان هورمون های جنسی در موش های دریافت کننده بوسولفان می گردد. Manuscript profile