طبیعت، به‌عنوان بستر نخستین شکل‌گیری فضاها و عناصر مصنوع است که کوچک‌ترین مداخله از سطح مناسب‌سازی و دسترسی‌پذیری تا دخالت‌های گسترده کالبدی در خلق سکونتگاه‌های شهری مؤثر می‌افتد. حضورطبیعت درشهرموهبتی استکه شهرهاباشناخت ونقش دهی به مؤلفه‌های طبیعی بسترخودمی‌توانند به پایداری برسند. در این راستا، هدف تحقیق حاضر، بررسی و تحلیل نقش طبیعت در ساختار معماری و شهرسازی اسلامی است. این پژوهش بابه‌کارگیری روش توصیفى-تحلیلی ژرفانگر واز طریق مطالعه اسنادى و کتابخانه‌ای،به تدوین چهارچوب نظرىمفاهیم طبیعت و شهرسازی اسلامی می‌پردازدوباروش مقایسه تطبیقی وتحلیلی معیارهاى طبیعت و شهرسازی اسلامی را استخراج می‌نماید. نتایج، بیانگر آن است که ساختار شهرسازی اسلامی به تبعیت از نظم طبیعت و به وجود آمدن نیازهای جدید دایم در حال تغییر و در عین گوناگونی دارای وحدت و با تمام اجزای طبیعت در سازگاری است. Manuscript profile

شهر تجلی‌گاه ارزش‌ها و فرهنگ‌های انسانی بوده و بخشی از این ارزش‌ها به‌صورت مناظر و سیماهای فرهنگی در ساخت شهرها آشکار می‌شود. در جهان‌بینی اسلامی، فرهنگ مشتمل بر نظام اعتقادات، ارزش‌ها، اخلاقیات و رفتارها بوده و منبعث از وحی و جهت دهنده به جامعه اسلامی است. فرهنگ ایرانی اسلامی همان فرهنگ متعالی اسلامی است که در روح و کالبد فرهنگ ایران‌زمین دمیده شده و متناسب با تاریخ، جغرافیا، مذهب و زبان در چند قرن گذشته تکامل‌یافته است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی در قالب مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، ساخت شهرهای ایرانی اسلامی را با توجه به نقش و تأثیرات فرهنگ بررسی می‌کند. در این راستا می‌توان گفت که شهرهای اسلامی مفهوم خاصی از شهر را نمایان می‌کنند. در این مفهوم، فرهنگ، ارزش‌ها و نگرش‌های اسلامی در ساخت عناصر شهری آشکار می‌شوند. فرهنگ در ساخت شهرهای ایرانی اسلامی قبل از اسلام، تحت تسلط نظام اجتماعی و الگوهای پارسی، هلنی و پارتی، ریخت‌شناسی خاصی با نمودی طبقاتی را ایجاد کرد. بعد از ورود اسلام هم فرهنگ تحت تأثیر اصول و عناصر اسلامی ساخت شهرها را به وجود آورد. Manuscript profile