مطالعات اکولوژی جاده برای پایش تأثیر جادههای جنگلی بر تنوع زیستی بسیار مهم و ارزشمند است. این مطالعه بمنظور بررسی اثرگذاری جادههای جنگلی بر تنوع زیستی گونههای علفی، زادآوری درختی و گلسنگ در جنگلهای کلاردشت انجام شد. نمونهبرداری ها در قالب قطعات نمونه با فاصله 0، 15، 45 و 75 و 105 متری از حاشیه جاده در دو منطقه جنگلی شاهد و بهرهبرداری شده انجام شد. شاخص‌های مورد استفاده غنای گونهای مارگالف، تنوع زیستی شانون-وینر و شاخص یکنواختی Pielou’s بودند. اثرات جاده‌ها بر تنوع پوشش گیاهی در رابطه با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز بررسی گردید. نتایج نشان داد که جادهسازی در توده بهرهبرداری شده در مقایسه با شاهد، سبب تخریب زادآوری درختی، علفی و گلسنگ شده، اما خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تحت تاثیر قرار نگرفته است. با افزایش فاصله از جاده بوضوح تنوع و غنای زادآوری در هر دو منطقه شاهد و بهرهبرداری شده افزایش یافته و از شاخص یکنواختی کاستهشده است. در مقابل، تنوع و غنای گونه‌های علفی کاهش معنی‌‌داری از خود نشان داده است. این مطالعه فواصل 15 تا 45 متری را محدوده اثر بافری حاشیه جاده بر شاخصهای تنوع زیستی و غنای زادآوری درختی، پوشش علفی و گلسنگها گزارش مینماید. اکثر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز با افزایش فاصله از جاده افزایش یافته است. همچنین بین اکثر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با زادآوری درختان و گونههای علفی همبستگی معنی داری وجود داشت. Manuscript profile

زمینه و هدف: برای کمّی سازی واکنش تاج‌پوشش درختان نسبت به تغییرات محیط، از مشخصه های شاخص سطح برگ (LAI) و تاج پوشش استفاده می شود که به عنوان مشخصه های نورسنجی تاج پوشش شناخته می شوند. با دخالت جاده سازی در جنگل، مشخصه های نورسنجی تاج پوشش تغییر می کند. بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی مقادیر LAI و تاج پوشش در حاشیه جاده های درجه دو جنگلی و مقایسه آن با مقدار مشخصه های یاد شده در تیپ راش-ممرز است.روش بررسی: این مطالعه در بخش یک طرح جنگلداری لنگا در شهرستان کلادرشت انجام گرفت. در پارسل بهره برداری شده، به صورت تصادفی 10 خط نمونه به صورت عمود بر جاده در دامنه خاکریزی این جاده که در سال 1363 احداث شده است، پیاده شد و در تیرماه 1398، در فواصل صفر (حاشیه جاده)، 15، 45، 75 و 105 متری اقدام به عکس‌برداری از تاج پوشش (در سه تکرار با مجموع 30 عکس در هر فاصله از جاده)، با روش عکس برداری نیم کروی انجام شد. سپس مقادیر مشخصه های یاد شده در نرم‌‌‌افزار GLA با توجه به حلقه شماره چهار این نرم افزار، مورد پردازش قرار گرفت.یافته ها: براساس آزمون ANOVA، مقادیر تاج پوشش و LAI در بین فواصل مختلف از جاده های جنگلی متفاوت است و براساس آزمون توکی، مقدار مشخصه های یاد شده در فاصله صفر متر از جاده (حاشیه جاده) به طور معنی داری کمتر از دیگر فواصل است (001/0p<).بحث و نتیجه گیری: به دلیل این که این جاده جز جاده های درجه دو در جنگل به شمار می آید و تردد در آن به ندرت انجام می گیرد و از سوی دیگر بهره برداری به صورت تک گزینی درختی (با شدت دخالت کم) در این جنگل انجام شده، بنابراین جنگل در این منطقه با مرور زمان توانسته است اثرات منفی جاده سازی را تعدیل نماید و تنها در حاشیه جاده تاثیر معنی داری بر مقادیر مشخصه های یاد شده مشاهده می شود. Manuscript profile