هدف اساسی این پژوهش شناسایی عوامل اجتماعی موثر بر نقش‌آفرینی زنان در توسعه پایدار شهری اراک است. توجه به مفهوم ظرفیت اجتماعی زنان از آن جهت در طرح‏های توسعه مورد توجه سیاستگذاران و مسئولان سیاست اجتماعی قرار گرفته است که با روند جهاني شدن، نقش دولت‌هاي ملي در طرح‌های توسعه تضعیف شده است و استفاده از ظرفیت اجتماعات محلی می‌تواند به منزله يك راه حل اجرا شدني در مشكلات توسعه قرار بگیرد. چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای نظریه‌های تبیین کننده رابطه جنسیت و توسعه به ویژه نظریه‌های فمنیستی، نظریه ظرفیت سازی، نظریه سیستم پایدار شهری، نظریه سلطه مردانه بوردیو، نظریه دلبستگی شهری تدوین شده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش‌نامه محقق ساخته بر اساس طرح نمونه گیری مدون در بین زنان بالای 20 سال 55 محله در 5 منطقه شهر اراک انجام یافته است. در نمونه‌گیری از روش خوشه‏ای و طبقه‌بندي نامتناسب استفاده شد و حجم نمونه 392 نفر بود.نتایج، فرضیه‌های پژوهش را تایید می‌کند که بر اساس آن میزان سرمایه در اختیار زنان شامل( سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی)؛ ظرفیت شهر در تامین نیازهای شهروندان؛ وضعیت رفاهی محل سکونت ؛ میزان استیلای کلیشه‌های جنسیتی در خانواده؛ تحصیلات، بومی/غیربومی بودن؛ وضعیت شغلی زن، میزان دلبستگی به شهر؛ اعتقاد به تفکیک جنسیتی توسعه؛ احساس تبعیض جنستی، و میزان استعدادهای مرتبط با توسعه، بر نقش‌آفرینی زنان در توسعه پایدار شهری موثر است. نهایت امر این که، بر اساس تحلیل رگرسیون، توان متغیرهای مستقل مورد استفاده در تبیین واریانس متغیر وابسته، 35 درصد بوده است. Manuscript profile

زمینه و هدف: با توجه به تغییر الگوی چالش‌های زیستی استان مرکزی در سه دهه اخیر و اولویت مدیریت بحران‌های محیط‌زیستی، بهره‌گیری از ظرفیت سمن‌ها به عنوان رویکردی کم‌هزینه و فراگیر ضرورت یافته است. بر این اساس پژوهش حاضر به بازسازی معنایی قابلیت اثرگذاری سمن‌ها در توسعه پایدار محیط‌زیستی استان مرکزی و پیامدهای آن به شیوه پژوهش زمینه‌ای می‌پردازد. روش بررسی: جامعه آماری دربردارنده همه فعالان سمن‌های محیط‌زیستی استان مرکزی است که با نمونه‌گیری نظری با 30 نفر از آن‌ها مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام یافته است. در تحلیل مصاحبه‌ها از شیوه نظام‌مند استراوس و کوربین بهره گرفته شده است. یافته‌ها: از کدگذاری داده‌ها، 114 کد اولیه، 28 مقوله فرعی و 11 مقوله اصلی استخراج و در یک مدل پارادایمی شامل شرایط علی، مداخله‌گر، زمینه‌ای، راهبردها و پیامدها ارائه شد. شرایط علی شامل عوامل ساختار و عوامل کارگزاری، شرایط زمینه‌ای شامل متغیرهای تجارب تلخ در سمن‌ها و شبکه حمایت محیط‌زیستی و شرایط مداخله‌گر شامل مدیریت دانش و فن‌آوری، آموزش و تبادل تجربه دسته‌بندی شدند. فعالان سمن‌های محیط‌زیستی با راهبردهای سازمانی و تعامل با دولت سعی در اثرگذاری بر توسعه پایدار محیط‌زیستی دارند. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی است راهبردهای سازمانی در قالب نوآوری، تشویق فعالیت‌های اقتصادی سبز و فعالیت‌های نمادین و راهبردهای تعامل با دولت، از جمله امنیت‌زدایی از فعالیت سمن‌ها، ورود در نهادهای تصمیم‌ساز دولتی و حمایت‌گیری از نهادهای دولتی و مردمی موجب تسهیل دستیابی سمن‌های محیط‌زیستی به اهداف خود در توسعه پایدار محیط‌زیستی می‌شود. Manuscript profile