زمینه و هدف: امروزه در حوزه شهر، جهت گیریهای متاخر فکری و دانش بنیانی در حال تولد است. شهر کم کربن، یکی از جدیدترین ایده های نظری و عملی حول چگونگی مدیریت نوین پایدار شهری و توسعه شهر و زندگی شهری است. بررسی متون در این زمینه نشان می دهد که استقرار سازه مفهومی کم کربن بنابر تعدد اضلاع مستتر در خود میل به پراکنده شدن در زمینه های موضوعی خود داشته و این روند می تواند در خلال دانش برساخت شده از آن تاثیرگذار باشد. هدف اصلی این پژوهش تدوین یک مدل مفهومی شهرهای کم کربن به منظور بازخوانی و بازشناسی مفهومی و نظری آن است. روش: در این پژوهش یک مدل نظری و ارزیابانه خوانش شهرهای کم کربن مطابق با متون در دسترس به کمک رویکرد کیفی و به کمک پژوهش اسنادی با جهت گیری مدل مفهومی تهیه و تدوین شده است. بازه زمانی تحقیق بین سال های 1400-1401 می باشد. یافته ها: شهر کم کربن از منظر نظری یک سازه مفهومی چندسطحی همراه با امکان خوانش های چند ضلعی در مقولات، تعریف چیستی و رویه های ارزیابانه آن است. بر طبق خلأ یاد شده، تدوین یک یا مجموعه ای از مدل های مفهومی و ارزیابانه؛ امکان قرائتی یکپارچه از این مفهوم نوین ذهنی و عینی شهرسازی آتی جهان را میسر می سازد. بحث و نتیجه گیری: سازه مفهومی شهر کم کربن دارای مختصات ویژه و منحصر به فردی است که تاکنون به صورت نظری و یکپارچه مورد توجه پژوهشگران قرار نداشته است. بر اساس مدل ارائه شده؛ امکان شناخت صحیح تر و کامل تری از شهر کم کربن فراهم گردیده و همزمان گزینه های بسط این مدل نیز در پژوهش های آتی متناسب با پیشرفت های دانش امکان پذیر می باشد. Manuscript profile