تحلیلی بر نقش عوامل طبیعی اثرگذار در توسعه آینده شهر اهواز

محورهای موضوعی : مخاطرات محیطی (طبیعی و انسانی) و سکونتگاههای انسانی

محمد ابراهیم عفیفی ¹ (دانشیار دانشگاه آزاد لارستان)
مهناز عامری ² (دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی لارستان، ایران.)
مرضیه موغلی ³ (دانشیار گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی لارستان، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/03/24 تاریخ پذیرش : 1402/04/17 تاریخ انتشار : 1403/06/01

کلید واژه: توسعه, توسعه فیزیکی, شهر اهواز, عوامل ژئومورفولوژیکی, عوامل طبیعی,

چکیده مقاله :

مقدمه: امروزه رشد جمعیت و گسترش فیزیکی در شهرهای ایران به خصوص شهر اهواز روندی رو به افزایش دارد. الگوی گسترش شهری در شهر اهواز نیز به تبع جریان سریع شهرنشینی در ایران در چندین سال گذشته تحت تأثیر روند شهرنشینی، گسترش جمعیت و افزایش مهاجرت به سمت و سویی جدید رفته به گونه‌ای که طرح جامع نتوانسته است الگویی مناسب برای گسترش این شهر ارائه دهد. بنابراین یکی از مهم ترین مسائلی که در برابر توسعه این شهر قرار دارد، مکان توسعه آتی آن است و در این راستا پارامترهای طبیعی از عوامل اصلی و تعیین کننده جهات توسعه‌ی فیزیکی شهر اهواز محسوب می‌شوند.هدف: هدف این پژوهش، تحلیل نقش عوامل طبیعی اثرگذار در توسعه آینده شهر اهواز و ارائه مکان مناسب با توجه به این عوامل جهت توسعه آتی این شهر است..روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظـر هـدف کـاربردی و از لحاظ روش شناسی، توصیفی- تحلیلی است. قلمرو پژوهش حاضر نیز شهر اهواز است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از نرم افزار GIS به بررسی وضعیت توسعه کالبدی شهر اهواز پرداخته شده، سپس جهات گسترش شهر از دید عوامل ژئومورفولوژیکی و طبیعی در محیط ARC GIS با استفاده FUZZY OVERLAY و عملگر GAMMA مورد بررسی قرار گرفته است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر اهواز می‌باشد.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که در برنامه ریزی برای توسعه شهر اهواز قابلیت و مخاطرات طبیعی نادیده گرفته شده‌اند و توسعه فیزیکی این شهر بدون توجه به محدودیت‌های ژئومورفولوژی به وقوع پیوسته است. نتایج: بر اساس نقشه نهایی وضعیت مناطق مستعد توسعه از لحاظ ژئوموفولوژیکی، بخش قابل توجهی از قسمت شمالی شهر اهواز در وضعیت نامناسب، در غرب وضعیت بیشتر نامناسب، در شرق وضعیت متوسط و در جنوب نیز وضعیت مناسب را نشان می‌دهد. بنابراین مناطق جنوبی شهر اهواز برای توسعه آتی این شهر مناسب‌تر است.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Today, population growth and physical development in Iranian cities, especially Ahvaz, is increasing. The pattern of urban expansion in Ahvaz city has also moved in a new direction due to the rapid urbanization in Iran in the past several years, under the influence of the urbanization process, population expansion and increase in migration, so that the master plan has not been able to provide a suitable model for the expansion of this city. Therefore, one of the most important issues facing the development of this city is the location of its future development, and in this regard, natural parameters are considered to be the main factors that determine the direction of the physical development of Ahvaz.Research aim: The purpose of this research is to analyze the role of natural factors influencing the future development of Ahvaz city and to provide a suitable location according to these factors for the future development of this city.Methodology: The current research is descriptive-analytical in terms of its practical purpose and in terms of methodology. The territory of the current research is the city of Ahvaz. In this research, the physical development status of Ahvaz city was investigated using GIS software, then the directions of the city's expansion from the perspective of geomorphological and natural factors were investigated in the ARC GIS environment using FUZZY OVERLAY and GAMMA operator.Studied Areas: The geographical area of this research is the city of Ahvaz.Results: The findings of the research showed that in the planning for the development of Ahvaz city, the capabilities and natural hazards have been neglected and the physical development of this city has taken place regardless of the geomorphological limitations.Conclusion: According to the final map of the geomorphologically prone areas, a significant part of the northern part of Ahvaz city is in poor condition, in the west it is in poor condition, in the east it is in average condition and in the south it is in good condition. Therefore, the southern areas of Ahvaz city are more suitable for the future development of this city.