اثر تنش کمبود آب در برخی مراحل رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید 704 در تراکم های مختلف بوته

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

آرزو جزایری شوشتری ¹ (فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان)
احمد نادری ² (عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان)
مجتبی علوی فاضل ³ (عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان)
معصومه گوهری ⁴ (عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز)

تاریخ دریافت : 1394/09/12 تاریخ پذیرش : 1394/09/12 تاریخ انتشار : 1387/08/01

کلید واژه: تنش خشکی, ذرت, عملکرد و اجزای عملکرد, تراکم بوته,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر تنش خشکی در برخی مراحل رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید 704 در تراکم های مختلف بوته آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1387 در اهواز انجام شد. در این تحقیق تنش کمبود آب به عنوان فاکتور اصلی در چهار سطح شامل عدم آبیاری در مرحله هشت برگی(S1)، عدم آبیاری در مرحله دوازده برگی(S2)، عدم آبیاری در مرحله ظهور گل تاجی(S3) و آبیاری کامل در طول دوره رشد (S4) به عنوان تیمار شاهد انتخاب شد. تراکم بوته به عنوان تیمار فرعی دارای سه سطح 75000 بوته در هکتار(D1)،85000 بوته در هکتار(D2) و95000 بوته در هکتار (D3) در نظر گرفته شد. عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت تحت تاثیر تنش کمبود آب و تراکم بوته قرار گرفتند. عدم آبیاری در مرحله ظهور گل تاجی در مقایسه با سایر تیمارها اثر کاهنده بیشتری بر عملکرد دانه و شاخص برداشت نشان داد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری مطلوب با تولید 890 گرم در مترمربع و تیمار عدم آبیاری در مرحله ظهور گل تاجی با تولید 265 گرم در مترمربع بود. با افزایش تراکم از 75000 به 95000 بوته در هکتار عملکرد دانه و شاخص برداشت کاهش و عملکرد بیولوژیکی افزایش یافتند. تیمار S4D2 با تولید 934 گرم در مترمربع در بالاترین سطح قرار گرفت و تیمار S3D3 با تولید 152 گرم در مترمربع در پایین ترین مرتبه بود. تنش کمبود آب در هر مرحله از رشد ذرت بویژه مرحله ظهور گل تاجی باعث افت قابل توجهی در عملکرد شد و زمانی این افت، افزایش بیشتری یافت که تراکم بوته نیز افزایش یافت.

چکیده انگلیسی:

     In order to study of drought stress in different growth stages on yield and yield components of corn hybrid S.C. 704 in different plant density, this research was conducted in Ahvaz, during the summer 2008, in split-plot using RCBD with three replications. Water holding were applied in main plot in four levels (water holding at eight leaves stage, twelve leaves stage, tasseling growth stages and optimum irrigation was as the control). Plant density were as three sub plots in three levels (7.5, 8.5, 9.5 plant per square meter). Results showed that grain yield, biological yield and harvest index affected by water holding and plant population. Grain yield and harvest index was more affected in water holding in tasseling stage compare with other treatments. Maximum grain yield (890 gr/m2) was belonged to control water treatment with 75000 plant productions while minimum grain yield was obtained in tasseling stage with production 95000 plants with change in density of 75000 to 95000. Grain yield and harvest index decreased in response to plant population from 75000 to 95000 plants per hectare, while biological yield increased to plant density increment. In interaction treatment S4D2 yielded the highest grain yield (934 gr/m2) while the lowest grain yield was belonged to S3D3 with 152 gr/m2. 

منابع و مأخذ:

1- امام، ی. و رنجبر، غ. 1379. تاثیر تراکم بوته و تنش خشکی در مرحله رویشی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی استفاده از آب در ذرت دانه ای. مجله علوم زراعی ایران، جلد دوم. شماره سوم: صفحه 62-51.

2- بذر افشان، ف. 1383. بررسی اثر الگوی کشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت شیرین. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان. 111 صفحه.

3- حاجی شرفی، غ. 1385. بررسی اثرات برگ زدایی و تراکم بر الگوی تجمع ماده خشک هیبرید ذرت رقمKARAJ700 در منطقه دزفول. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول. 84 صفحه.

4- رشیدی، ش. 1384. بررسی اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت TC647 در شرایط آب و هوایی خوزستان. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان. 151صفحه.

5- رفیعی، م. 1381. اثرات تنش کمبود آب، روی و فسفر بر شاخص های ریشه و عملکرد کمی و کیفی ذرت دانه ای. پایان نامه دکتری تخصصی فیزیولوژی گیاهان زراعی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات  اهواز. 142 صفحه.

6- رفیعی، م.، کریمی، م.، نورمحمدی، ق. و نادیان، ح. 1388. اثرات تنش خشکی و مقادیر روی و فسفر بر برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ذرت دانه ای. فصلنامه علمی تخصصی فیزیولوژی گیاهان زراعی. شماره اول. صفحه 66-58.

7- صابری، ع.، مظاهری، د. و حیدری شریف آباد، ح. 1385. بررسی اثرات تغییر آرایش کاشت و تراکم بوته بر شاخص های فیزیولوژیکی و روند تجمع ماده خشک ذرت تری وی کراس 647. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد سیزدهم. ویژه نامه زراعت و اصلاح نباتات.

8- سرمدنیا، غ. و کوچکی، ع. 1386. فیزیولوژی گیاهان زراعی. ترجمه. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 424 صفحه.

9- نورمحمدی، ق.، سیادت، س. ع.  و کاشانی، ع. 1380. زراعت غلات. جلد اول. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. 446 صفحه.

10- مظاهری، د.، عسکری راد، م. و بانکه ساز، ا. 1381. بررسی اثر تراکم بوته و الگوی کاشت بر عملکرد و اجزا عملکرد ذرت. مجله پژوهش و سازندگی. شماره پنجاه و چهارم. صفحه 48-46.

11- Banziger, M., Edmeades , G. O. and Lafitte, H. R. 2002. Physiological mechanisms contributing to the increased N stress tolerance of tropical maize selected for drought tolerance. Field Crops Res. 75(2/3):223-233.

12- Bazi, M. T., Nemati, N., Mokhtarpour, H. and Mosavat, S. A. 2005. Effects of tiller removal and plant density on ear yield and forage of sweet corn. Azad University of varamin.

13- Cakir, R. 2004. Effect of water stress at different development stage on vegetative and reproductive growth of corn. Field Crop Research. 86: 95-113.

14- Hashemi–Dezfouli, A. and Herbert, S. J. 1992. Effect of leaf orientation and density on yield of corn. Iran Agric. Res. 11:89 –104.

15- Has, V. 2002. Fresh market sweet corn production. Biotechnology Sci Biodiversitate. No. 2002: 213-218.

16- Nelson. B. 2002. Stressand the common corn plant. Summary of presentation at sw Indiana crop

conference internet. www.king corn.com.

17- Osborne, S. L., Scheppers, J. S., Francis, D. D. and Schlemmer, M. R. 2002. Use of spectral adiation   season biomass and grain yield in nitrogen and water–stressed corn. Crop. Sci. 42: 165171.

18- Pandey, R. K., Marineville, J. W. and Adum, A. 2000. Deficit irrigation and nitrogen effect on maize in sahelian environment. I. Grain yield components. Agric. Water management. 46: 1–13.

19- Rajan, I. and Swanton, C. J. 2001. Understanding maize-weed competition: Light quality and the whole plant. Field Crop Research. 71: 139-150.

20- Reddy, K. S., Mills, A. and Jones, J. B. 1991. Corn response to post-tasseling nitrogen deprivation and to varios ammonium/nitrate ratios. Agron. J. 83:201-203.

21- Setter, T. L., Brian, A., Lannigan, F. and Melkonian, J. 2001. Loss of kernel set due to water deficit and shade in maize: carbohydrate supplies a bscise acid, and cytokinins. Crop Sci. 41: 1530–1540.

22- Tetio-kagho, F. and Gardner, F. P. 1988. Responses of maize to plant population density.II. Reproductive development, yield and yield adjustment. Agron. J. 80: 935-940.

23- Xiong, L., Schumakher, K. S. and Zhu, J. K. 2002. Cell signaling during cold, drought and salt stress. The Plant Cell. 14: 165-183.