بررسی استعارۀ مفهومی «مِی» در ادبیّات مکتب‌خانه‌ای ایران
محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن
نسرین جبار خلجی بناب
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.)
عزیز حجاجی کهجوق
2
(گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.)
آرش مشفقی
3
(گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.)
کلید واژه: استعاره, استعارۀ مفهومی, کلید واژه‌ها: زبان‌شناسی شناختی, ادبیّات مکتب‌خانه‌ای, نگاشت «مِی»,
چکیده مقاله :
چکیده استعاره موضوعی اساسی و بنیادین در مطالعات زبان‌شناسی شناختی، ابزاری برای تفکّر، درک و شناخت مفاهیم انتزاعی است. از دستاوردهای زبان‌شناسی شناختی کشف این حقیقت است که زبان‌ها اغلب برای ملموس کردن مفاهیم انتزاعی، از استعاره های مفهومی بهره می برند. استعاره های مفهومی به توضیح حوزۀ مقصد که حوزه ای انتزاعی است، از طریق حوزۀ مبدأ که حوزه ای ملموس است، می پردازند. در ادبیّات مکتب‌خانه‌ای که بخش مهمّی از ادبیّات عامّه را در بر گرفته است، مِی از واژگانی است که قلمرو معنایی گسترده ای داشته و از مِیِ انگوری و عرفانی پیشی می گیرد و مفهومی انتزاعی پیدا می کند. هدف از این پژوهش که به روش مطالعۀ کتابخانه‌ای و بر اساس رویکرد توصیفی – تحلیلی صورت گرفته، شناسایی معانی استعاری و کنایی مِی در ادبیّات مکتب‌خانه‌ای ایران می‌باشد. بر این اساس آثار مکتب‌خانه‌ای منظوم و منثور از نظرگاه استعاری و با بهره گیری از آرای زبان‌شناسانی چون، جورج لیکاف و مارک جانسون مورد مطالعه قرار گرفته و 19 مورد عبارت استعاری یا نگاشت (انگاره)، درحوزۀ مِی استخراج گردیده است، که عبارتند از: غفران، بیهوشی، مسلمانی، شفا، گلستان دین، صفا، مستی، یاریگر، دوای دل، عشق، کهنه، طهور، رقص و سماع، غارتگر، زایل‌کنندۀ آدمیّت، هوشیاری، نیرومندی، رسوایی و تقدّس. وجود نوعی وحدت و هماهنگی نسبی در حوزۀ معنایی، مشخّصۀ بارز این انگاره‌هاست و انگارۀ مِی عشق است. گزارۀ بنیادین متن است که ذهنیّت استعاری مِی نوشی را در متون غنایی و عاشقانۀ مکتب‌خانه‌ای بازتاب داده است.
Abstract The basic topical metaphor in the study of linguistics is an instrument for contemplation and understanding the abstract implications. Of the achievement of linguistics cognition is the discovery of this fact that languages often use the thematical metaphors to mark the abstract implications concrete. The conceptual metaphors explain the target sphere which is concrete. In " the literature of old schools " which includes the important part of folk literature, " wine " has extensive meaning realm and precedes the wine extracted from grapes and finds abstract meaning. The purpose of this research which has been done by library studies is to be familiar with the metaphorical and allusive meaning of wine in Iranian ancient schools. Therefore the poetic and prose works of old schools , by usage of linguistic ideas such as George Lakoff and Mark Johnson were studied and 19 metaphoric points, in the domain of wine, were extracted which are: forgiveness, unconsciousness, drunkness, helper, medicine of mind, love, great men, cleaner, dance and singing, pillager, intelligence, being strong, infamy, and sanctity. The presence of a kind of unity and relative harmony in the semantic domain of the explicit trait of these thoughts and the imagination of love wine in the basic corollary of the text has reflected the metaphoric mentality of bibulousness in lyric and romantic texts of old Persian schools.
فهرست منابع و مآخذ
الف- کتاب‌نامه
ب: مقالات
_||_
