مرور تطبیقی الگوهای توسعه پایدار در بازارهای سنتی و معاصر ایران با تاکید بر نقش نووارگی
محورهای موضوعی : معمار شهرسمانه زنگنه 1 , الهام فاطمی 2 , ارسلان طهماسبی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه معماری، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران
2 - استادیار گروه معماری،واحد سنندج،دانشگاه آزاد اسلامی،سنندج،ایران(نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه معماری ،واحد سنندج،دانشگاه آزاد اسلامی،سنندج،ایران
کلید واژه: توسعه پایدار, بازارهای سنتی, بازارهای معاصر, نووآرگی, معماری بومی, تحلیل تطبیقی,
چکیده مقاله :
بیان مسئله:بازارهای سنتی ایران به‌واسطه شکل‌گیری تاریخی و هویت عمیق فرهنگی، همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه معماری و شهرسازی بوده‌اند.هدف:پژوهش حاضر،با هدف مرور تطبیقی الگوهای توسعه پایدار در بازارهای سنتی و معاصر ایران و بررسی نقش نوآوری در ارتقای شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، انجام شده است.روش پژوهش:روش تحقیق، رویکردی کیفی-توصیفی و تحلیلی را دربر می‌گیرد.برای گردآوری داده‌ها، از مطالعات اسنادی،مشاهدات میدانی و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته استفاده شده است. بازار سنتی سنندج به‌عنوان نماینده بازارهای سنتی، و مجتمع تجاری لاله‌پارک تبریز به‌عنوان نمونه معاصر از غرب ایران نکته‌هادر این پژوهش انتخاب و از منظر شاخص‌های سه‌گانه توسعه پایدار (اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی) تحلیل و ارزیابی شده‌اند. داده‌های مصاحبه‌ها با روش تحلیل محتوای کیفی کدگذاری و در قالب مفاهیم اصلی پژوهش سازمان‌دهی شد.یافته‌های مهم:یافته‌های تحلیلی نشان می‌دهد که بازارهای سنتی، به‌دلیل حفظ ساختار بومی و وجود تعاملات چهره‌به‌چهره،در ابعاد اجتماعی و فرهنگی توسعه پایدار موفق‌تر عمل می‌کنند. در مقابل، مراکز خرید معاصر با استفاده از نوآوری‌های مدیریتی، فناوری‌های پیشرفته و سرمایه‌گذاری‌های کلان، فرصت رشد اقتصادی و بهبود شاخص‌های زیست‌محیطی را فراهم می‌سازند. بااین‌حال، در پیوند عمیق با هویت بومی و ایجاد تعاملات فرهنگی گسترده، بازارهای معاصر همچنان با محدودیت‌هایی مواجه هستند.نتیجه:بر اساس نتایج نهایی، ترکیب تجربه‌های فرهنگی-اجتماعی بازارهای سنتی با فناوری‌های مدرن و رویکردهای نوآورانه مدیریت در بازارهای معاصر،می‌تواند گامی اساسی در راستای تحقق توسعه پایدار در فضاهای تجاری شهری باشد. همچنین، ضروری است در برنامه‌ریزی‌های آتی،ضمن حفاظت از میراث فرهنگی بازارهای سنتی،فرصت‌های بالقوه به‌کارگیری سیستم‌های هوشمند و سیاست‌های نوین مدیریت زیست‌محیطی، شناسایی وتقویت گردد
aim of comparative review of sustainable development patterns in traditional and contemporary markets of Iran and to investigate the role of innovation in improving economic, social and environmental indicators the research method includes a qualitative-descriptive and analytical approach. To collect data, document studies,field observations and semi-structured interviews have been used Sanandaj traditional market as a representative of traditional markets, and Tabriz Lale Park commercial complex as a contemporary example from the west of Iran The points in this research have been selected and analyzed and evaluated from the perspective of three indicators of sustainable development The data of the interviews were coded with the method of qualitative content analysis and organized in the form of the main concepts of the research important findings: Analytical findings show that traditional markets are more successful in the social and cultural dimensions of sustainable development due to the preservation of the local structure and the presence of face-to-face interactions. On the other hand, modern shopping centers provide the opportunity for economic growth and improvement of environmental indicators by using management innovations, advanced technologies and large investments However, in the deep connection with local identity and the creation of extensive cultural interactions, contemporary markets still face limitations. Based on the final results, combining the socio-cultural experiences of traditional markets with modern technologies and innovative management approaches in contemporary markets can be a fundamental step towards realizing sustainable development in urban commercial spaces.
فهرست منابع • پهلوان سمیه, و سلطان زاده حسین. (۱۴۰۳). مقایسة تطبیقی اصول سازمان دهی کالبد فضایی تیمچه های بازار تاریخی اصفهان.
• حبیبی، س.م.، و اهری، ز. (۱۳۹۴). میدان بهارستان: تجربه نووارگی در فضای شهری ایرانی. مجموعه کتاب‌های تهران‌پژوهی ۳. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
• داودپور، س.، رضوی، ح.، طبیبیان، م.، و معینی‌فر، م. (۱۳۹۹). نووارگی اجتماعی در تعامل دوسویه شهروندی و فضای هیبریدی شهرهای قرن بیست‌ویکم: نمونه مطالعه شهر تهران. فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، ۴(۹)، ۳۷-۵۸.
• رضایی, ناهیده , حق‌پرست, فرزین و محمدزاده, رحمت . (1401). تحلیلی بر سیر تحول فضاهای تجاری معاصر شهر تبریز با تأکید بر بازار سنتی. فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری, 12(شماره 4 (پیاپی 25)), 115-136
• علینژادمجیدی، س.، شالی امینی، و.، ایرانی بهبهانی، ه.، و ضیمران، م. (۱۳۹۸). چگونگی بازتاب جلوه‌های میان‌متنی در بازخوانی معماری معاصر ایران. معماری و شهرسازی ایران (JIAU)، ۱۰(۱)، ۱۷۵-۱۹۶.
• فارسی، م.، طالبی، م.، و منیب، ح. (۱۳۹۴). مطالعه پدیده بازار سنتی سنندج از منظر پدیدارشناسی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، ۷(۳)، ۲۷-۶۱.
• قاسمی، ا.، پوراحمد، ا.، و حاتمی‌نژاد، ح. (۱۳۹۱). پیامد نوپردازی در سازمان فضایی و عملکرد بازار تهران. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ۳(۱۰)، ۰-۰
. • یزدانی, محمد حسن, سعدلونیا, زارعی, قاسم, و حیدری چیانه. (1402). تحلیلی بر تأثیر زمینه‌گرایی بر ارزش ویژه برند مجتمع تجاری لاله‌پارک تبریز براساس دیدگاه گردشگران. فضای جغرافیایی, 23(83), 171-199.
• مشکینی، م.، زنگانه، س.، احمد، م.، و امیرحاجیلو، ا. (۱۴۰۱). نووارگی و ماهیت تولید فضای قدرت در ایران با تکیه بر آرای آنری لوفه‌ور. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، ۱۳(۴۷)، ۱۴-۲۷.
• ولی زاده، عادل، احمدرش، رشید، و ساعی ارسی، ایرج. (1397). مطالعه تاریخی نقش مناسبات نظام بازار در توسعه اجتماعی ایران (با تاکید دوران معاصر). مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 10(2 (مسلسل 38) )، 105-125.
• Andi, A., Abednego, I. A., & Gultom, B. J. B. (2021). A Space Syntax Guide to Optimize Shopping Mall: A Systematic Review. International Journal of Environment, Architecture, and Societies, 1(01), 19-30.
• Busch, T., Bauer, R., & Orlitzky, M. (2016). Sustainable development and financial markets: Old paths and new avenues. Business & Society, 55(3), 303-329.
• Erwin, D. (2021). A conceptual framework of evolutionary novelty and innovation. Journal of Evolutionary Biology, 34(5), 987-1003.
• Gnizy, I. (2024). The impact of ambidextrous traditional and contemporary data analytics on marketing innovation. Journal of Marketing Analytics. Link
• González-Pérez, S., Ramírez-Montoya, M. S., & García-Peñalvo, F. J. (2020). The digital transformation of a traditional market into an entrepreneurial ecosystem. Journal of Innovation and Entrepreneurship, 9(1), 1–18. Link
• Iqbal, A., Nazir, H., & Memon, R. M. (2022). Shopping centers versus traditional open street bazaars: A comparative study of user’s preference in the city of Karachi, Pakistan. Frontiers in Built Environment, 8, 1066093.
• Kahn, J., & Rivas, A. (2009). The sustainable economic development of traditional peoples. In Post Keynesian and Ecological Economics. Edward Elgar Publishing.
• Kuzior, A., Lyulyov, O., Pimonenko, T., Kwilinski, A., & Krawczyk, D. (2021). Post-industrial tourism as a driver of sustainable development. Sustainability, 13(15), 8145.
• Lee, S., & Ostwald, M. J. (2023). The visual attractiveness of architectural facades: measuring visual complexity and attractive strength in architecture. Journal of Architectural Research, 12(1), 45-67.
• Rao, F., & Dovey, K. (2021). Shopping and urbanity: Emerging assemblages of Main Street, mall, and power centre. Planning Theory & Practice, 22(5), 747-764.
• Redclift, M. (1988). Sustainable development and the market: a framework for analysis. Futures, 20(6), 635-650.
• Stanciu, S., Zlati, M. L., Antohi, V. M., & Bichescu, C. I. (2019). The Development Analysis of the Romanian Traditional Product Market Based on the Performance Model for Sustainable Economic Development. Sustainability, 11(4), 1123.
• Tsakirides, O. (2019). Traditional and modern forms of synergies between cultural and tourism sectors: Challenges and
opportunities for Greek folk festivities promoting traditional products. In Strategic Innovative Marketing and Tourism (pp. 345–354). Springer. Link • Von Auer, L., & Trede, M. (2018). Markets with technological progress: pricing, quality, and novelty. Journal of Economics, 124, 121–137. Link
