تحلیلی برمضامین و مفاهیم تحمیدیه اول مثنوی«تحفه الاحباب» نهرى

محورهای موضوعی :

پروین پارسا ¹ , فرهاد کاکه رش ² , شهباز محسنی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

تاریخ دریافت : 1402/09/25 تاریخ پذیرش : 1402/12/08 تاریخ انتشار : 1403/12/25

کلید واژه: کلیدواژه‌ها: تحفه الاحباب, عرفان, تحمیدیه, تلمیحات.,

چکیده مقاله :

منظومۀ تحفه الاحباب از آثار مهم شیخ عبیدالله نهری به زبان فارسی است. کتاب سرشار از مضامین عرفانی و دینی است و دومقدمه یاتحمیدیه در دو وزن متفاوت شعری دارد. در این مکتوب نگاهی به مفاهیم و مضامین و ساختار تحمیدیه ی اول داشته که در هشتاد و یک بیت و در قالب مثنوی و بحر متقارب سروده شده است. نگارندگان به روش تحقیق توصیفی تحلیلی با تاکید بر محتوا و ابیات به این نتایج دست یافته اند که ناظم تحمیدیه تسلط فراوانی برگستره ی واژگان و ساختار زبان فارسی دارد و زبان رمزی عرفانی را به زیبایی استفاده کرده و تلمیحات قرآنی را هنرمندانه به کار برده است و نگاه متفاوت با مضامین و مفاهیم کل ابیات کتاب را در این تحمیدیه مطرح کرده و ساختار وقالب شعری هم دراین مقدمه ، ازساختارونوع ادبی کل مثنوی تحفه الاحباب متمایزاست و اگرچه ناظم تحفه الاحباب،ازپرچمداران طریقه ی نقشبندیه است و درسرودن کلیات کتاب به مثنوی مولوی نگاه ساختاری داشته اما در این قسمت مضامین تحمیدیه وتلمیحات قر آنی، برجسته تر نمایان شده و مفاهیم دعاگونه و بروزن بوستان سعدی ودربحرمتقارب سروده شده و حتی عفو،عصیان ،جرم ،گناه وتوبه به بارگاه ایزدلایزال،یادآور بخش های پایانی بوستان است.

چکیده انگلیسی:

Tohfato Al-Ahbab poem is one of the important works of Sheikh Obaidullah Nahri in Persian language. The book is full of mystical and religious themes and has two different poetic weights. In this book, he looked at the concepts, themes, and structure of the first Religious praises, which is composed in eighty-one verses in the form of a masnavi and Bahr-Motaqarb. The authors have reached the results by means of descriptive and analytical research with emphasis on the content and verses, that Religious praises has a great command over the range of words and structure of the Persian language, and he has used the mystic code language beautifully and used the Qur'anic allusions artistically. He has put forward a different view with the themes and concepts of the entire verses of the book in this Religious praises and the structure and poetic style in this introduction is different from the structure and literary genre of the entire masnavi of Tohfato Al-Ahbab and although Nazem Tohfato Al-Ahbab is one of the standard-bearers of the Naqshbandiyya style, and in the composition of the book, he has a structural approach to Mawlawi's masnavi, but in this part, the themes of the Tahmidiyah and the Qur'anic teachings are more prominent, and the concepts of prayer and the emergence of Saadi's garden and the sea of convergence are written, and even forgiveness, rebellion, and crime. , sin and repentance to the court of almighty God, reminds of the final parts of Bustan.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ
1) بساک ،حسن(1399) ، سبک شناسی دیباچه ها و تحمیدیه های متون نثر سبک عراقی،سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب) سال:، دوره:13 ،شماره:2 (پی در پی 48) صفحات :1-22
2) جامی،عبدالرحمن(1370)، نقد النصوص في شرح نقش الفصوص، مصحح:چیتیک، ویلیام سی ،تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی. موسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگی (پژوهشگاه)
3) خرم دل،مصطفی(1392)،تفسیرنور،تهران:احسان
4) رزمجو، حسین.(1374).انواع ادبی وآثارآن،چ 3، مشهد: موسسة انتشارات آستان قدس.
5) زرّین¬کوب، عبدالحسین (1362) نقش بر آب، تهران: انتشارت سخن.
6) زرین کوب، عبدالحسین.(1381).نقد ادبی، تهران: انتشارات امیر کبیر.
7) سعدی، مصلح الدین، (1379)، بوستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران:
8) شفیعی کدکنی، محمّدرضا(1392) زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: انتشارات آگاه.
9) شفیعی کدکنی، محمّدرضا،( 1383 )، ادوار شعر فارسی، تهران: نشر سخن.
10) غزّالی ، ابوحامد محمّد،1368 اربعین ، ترجمه ی برهان الدّین حمدی ، تهران:نشر اطّلاعات.
11) قرائتی :محسن( 1386) گناه شناسی ،تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن
12) کاکه‌رش، فرهاد (1378)، تأثير قرآن بر شعر کلاسيک ادب کردي، پايان‌نامه‌ کارشناسي ارشد،سنندج
13) کاکه‌رش، فرهاد (1397)، جرم، تقصیر و توبه به پیشگاه الهی، با نگاه عرفانی سعدی، فصلنامه عرفان اسلامی زنجان،دوره 15، شماره 58، بهمن 1397.
14) نهری،شیخ عبیدالله(1381) مثنوی «تحفه الاحباب»، به‌کوشش اسلام دعاگو، ارومیه‌: حسینی اصل‌
15) http://www.khalifa.blogfa.com/post/33وبلاگ گیلانی زاده ،حکیم(1390)