بررسی اثر روش های کم خاک ورزی بر بهره وری مصرف انرژی و عملکرد گندم دیم
محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری
زین‌العابدین شمآبادی
1
(عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود))
کلید واژه: بهره وری مصرف انرژی, رطوبت خاک, عملکرد گندم, کم خاک ورزی,
چکیده مقاله :
کم خاک ورزی از مدیریت های مهم برای حفاظت از منابع آب و خاک است. به منظور بررسی اثر کم خاک ورزی بر بهره وری مصرف انرژی و عملکرد محصول در منطقه دیم کالپوش شاهرود، مطالعه ای بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار در 4 تکرار در تناوب آفتابگردان- گندم انجام شد. تیمارهای خاک ورزی شامل شخم با گاوآهن قلمی در بهار (T1)، شخم با گاوآهن برگرداندار (T2)، کم خاک ورزی با دیسک در بهار (T3)، شخم با گاوآهن بشقابی (T4) و شخم با گاوآهن قلمی در پاییز (T5) بود. عملیات کاشت آفتابگردان در اردیبهشت ماه سال های 1387 و 1389 پس از اعمال تیمارهای خاک ورزی انجام شد. پس از برداشت آفتابگردان در مهر سال های 1387 و 1389، در همه تیمارها کم خاک ورزی با دیسک اعمال شد و در آبان ماه گندم توسط خطی کار غلات کشت شد. برداشت گندم در تیر ماه سال های 1388 و 1390 انجام شد. نتایج سال 1388 نشان داد تیمار استفاده از گاوآهن قلمی و دیسک به ترتیب با متوسط 1708و 1412 کیلوگرم در هکتار بیشترین و کمترین عملکرد دانه را در بین تیمارهای خاک ورزی دارا بودند. نتایج سال1390 نشان داد که تیمار استفاده از گاوآهن قلمی و برگرداندار به ترتیب با متوسط 1638و 1388 کیلوگرم در هکتار بیشترین وکمترین عملکرد دانه را در بین تیمارهای خاک ورزی دارا بودند. تجزیه واریانس مرکب داده های مربوط به گندم در سال های 1388 و 1390 نشان داد که از نظر رطوبت خاک و عملکرد گندم، بین تیمارها اختلاف معنی دار وجود نداشت. گاوآهن چیزل و برگرداندار به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار رطوبت و عملکرد را داشتند. از نظر بهره وری مصرف انرژی، بیشترین و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار استفاده از دیسک و گاوآهن برگرداندار بود. بنابراین گاوآهن چیزل نسبت به گاوآهن برگرداندار موجب افزایش معنی دار عملکرد گندم شده است. از نظر مصرف انرژی دیسک و گاوآهن قلمی نسبت به گاوآهن برگرداندار بهره وری قابل ملاحظه ای داشته اند. از نظر میزان برگردانی خاک بین تیمارهای مختلف معنی دار (در سطح 1%) وجود داشت، گاوآهن برگرداندار و چیزل به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار برگردانی خاک را دارا بودند. با توجه به مزایای کم خاک ورزی با دیسک (حفظ بقایا در سطح خاک و بهره وری مصرف انرژی) و نتایج این آزمایش، به منظور تولید گندم دیم (پس از برداشت آفتابگردان) استفاده از دیسک به منظور آماده سازی زمین توصیه می شود و نیازی به عملیات شخم نیست.
The so-called reduced tillage is one the most important management practices for soil and water conservation. In order to study the effect of reduced tillage on energy productivity and wheat yield in Kalpoush region of Shahrood, a randomized complete blocks design (RCBD) experiment with sunflower-wheat rotation was conducted having five treatments and four replicates. The treatments were consisted of chisel plowing at spring + disking (T1), moldboard plowing +disking (T2), reduced tillage with disk harrow (T3), disk plowing + disking (T4) and chisel plowing at autumn +disking (T5). Sunflower was planted at May 2008 and 2011. After harvesting at October 2008 and 2011, all plots were disked. Wheat was planted at November 2008 and 2011 and harvested at July 2009 and 2012. The results showed that there was no significant difference among the treatments (P<5%). In 2009 the maximum (1708 kg/ha) and minimum (1412 kg/ha) crop yield were belonged to T5 and T3 treatments, respectively. In 2011, the maximum (1638 kg/ha) and minimum (1388 kg/ha) yield was obtained from T5 and T2 treatments, respectively. Further data analysis showed that soil water content and wheat yield differences are not significant among the treatments (P<5%). The maximum and minimum soil moisture and wheat yield related to chisel and moldboard ploughs, respectively. Maximum and minimum energy productivity was related to disk harrow and moldboard ploughs, respectively. Chisel plugging increased the wheat yield. Soil inversion index difference was significant among the treatments (P<1%). Maximum and minimum soil inversion index related to moldboard and chisel ploughs, respectively. Considering disk harrow advantages and results of this experiment, for wheat production it may be recommended that plowing can be replaced by disk harrow, disk harrowing for seedbed preparation is sufficient, and plowing isn’t required.
