کم خاک ورزی از مدیریت های مهم برای حفاظت از منابع آب و خاک است. به منظور بررسی اثر کم خاک ورزی بر بهره وری مصرف انرژی و عملکرد محصول در منطقه دیم کالپوش شاهرود، مطالعه ای بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار در 4 تکرار در تناوب آفتابگردان- گندم انجام شد. تیمارهای خاک ورزی شامل شخم با گاوآهن قلمی در بهار (T1)، شخم با گاوآهن برگرداندار (T2)، کم خاک ورزی با دیسک در بهار (T3)، شخم با گاوآهن بشقابی (T4) و شخم با گاوآهن قلمی در پاییز (T5) بود. عملیات کاشت آفتابگردان در اردیبهشت ماه سال های 1387 و 1389 پس از اعمال تیمارهای خاک ورزی انجام شد. پس از برداشت آفتابگردان در مهر سال های 1387 و 1389، در همه تیمارها کم خاک ورزی با دیسک اعمال شد و در آبان ماه گندم توسط خطی کار غلات کشت شد. برداشت گندم در تیر ماه سال های 1388 و 1390 انجام شد. نتایج سال 1388 نشان داد تیمار استفاده از گاوآهن قلمی و دیسک به ترتیب با متوسط 1708و 1412 کیلوگرم در هکتار بیشترین و کمترین عملکرد دانه را در بین تیمارهای خاک ورزی دارا بودند. نتایج سال1390 نشان داد که تیمار استفاده از گاوآهن قلمی و برگرداندار به ترتیب با متوسط 1638و 1388 کیلوگرم در هکتار بیشترین وکمترین عملکرد دانه را در بین تیمارهای خاک ورزی دارا بودند. تجزیه واریانس مرکب داده های مربوط به گندم در سال های 1388 و 1390 نشان داد که از نظر رطوبت خاک و عملکرد گندم، بین تیمارها اختلاف معنی دار وجود نداشت. گاوآهن چیزل و برگرداندار به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار رطوبت و عملکرد را داشتند. از نظر بهره وری مصرف انرژی، بیشترین و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار استفاده از دیسک و گاوآهن برگرداندار بود. بنابراین گاوآهن چیزل نسبت به گاوآهن برگرداندار موجب افزایش معنی دار عملکرد گندم شده است. از نظر مصرف انرژی دیسک و گاوآهن قلمی نسبت به گاوآهن برگرداندار بهره وری قابل ملاحظه ای داشته اند. از نظر میزان برگردانی خاک بین تیمارهای مختلف معنی دار (در سطح 1%) وجود داشت، گاوآهن برگرداندار و چیزل به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار برگردانی خاک را دارا بودند. با توجه به مزایای کم خاک ورزی با دیسک (حفظ بقایا در سطح خاک و بهره وری مصرف انرژی) و نتایج این آزمایش، به منظور تولید گندم دیم (پس از برداشت آفتابگردان) استفاده از دیسک به منظور آماده سازی زمین توصیه می شود و نیازی به عملیات شخم نیست. پرونده مقاله

ZAYNOLABEDIN SHAMABADI*Department of Agricultural Engineering Research. Agricultural and Natural Resources Research center of Semnan (Shahrood). Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran*Corresponding author E Corresponding author E Corresponding author E Corresponding author ECorresponding author ECorresponding author ECorresponding author E Corresponding author ECorresponding author ECorresponding author ECorresponding author ECorresponding author ECorresponding author ECorresponding author ECorresponding author ECorresponding author ECorresponding author E-mail: mail: mail: mail: zshamabadi@gmail.comReceived: Received:Received:Received: Received:Received:Received: 23 June 201423 June 201423 June 201423 June 2014 23 June 201423 June 201423 June 201423 June 201423 June 201423 June 201423 June 2014 Accepted:Accepted:Accepted:Accepted:Accepted:Accepted: Accepted: 7 November 20147 November 20147 November 2014 7 November 20147 November 20147 November 20147 November 20147 November 20147 November 2014 7 November 20147 November 20147 November 20147 Abstract In order to assess the environmental impact of agricultural activity, the long-term sustainability should be considered. In order to achieve solutions to reduce energy consumption and carbon emissions in the production of rainfed sunflower, this assessment was conducted in the North East of Iran. Four production methods, i.e. conventional tillage (CT), tow reduced tillages (RT1and RT2) and direct seeding (NT) were evaluated. The highest energy consumption (12.3 GJ.ha-1) and carbon emissions (248 kg C-eq ha-1 and 155 kg C-eq t-1) were related to the conventional method. The least energy input (9.12 GJ ha-1) and carbon emission (183.3 kg C-eq ha-1 and 118.6 kg C-eq t-1), were related to NT method. The greatest amount of sustainability index (Is) was related to NT method, followed by RT2 (1.96), RT1 (1.79) and CT (1.53). In farm operations, fuel and nitrogen fertilizer were the key factors relating to energy use and carbon emission. In comparison of production methods, the conservation tillage was significantly more efficient. In conservation tillage, input energy and fuel consumption per hectare were 30% and 90% lower than conventional method, respectively, but there was no reduction in yield and energy output. Based on the lower power consumption and greater energy efficiency, conservation tillage methods (in particular, reduced tillage and no-tillage) was recommended to replace the conventional tillage. پرونده مقاله