عناصر اصلی تفکر معنوی در اندیشه هیدگر و مولانا

محورهای موضوعی : مسیحیت

یوسف سیف زاد آبکنار ¹ (دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران)
بهمن پازوکی ² (عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفة ایران)

تاریخ دریافت : 1401/08/15 تاریخ پذیرش : 1401/08/15 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: هیدگر, مولانا, تفکر, تفکر‌حصولی, تفکر‌حضوری, لوگوس, مابعدالطبیعه,

چکیده مقاله :

از نظر هیدگر تفکر را نمی‌توان فقط به مابعدالطبیعه، علم و تکنولوژی، سوژه‌مداری، تمثل و منطق‌گرایی منحصر کرد. بلکه تفکر معنوی لوازمی دارد که مهم‌ترین آن پرسش‌گری و به‌راه افتادن در مسیر اندیشه است. از نظر وی تفکر و تشکر هم‌ریشه بوده و با لوگوس یا گفتار پیوند دارد. هرچند ویژگی اصلی تفکر این است که در طلب وجودی باشد که او را به‌سوی تفکر فرا‌‌‌می‌خواند. از نظر مولانا نیز از طریق دانش‌های نظری یا حصولی نمی‌توان به معرفت حقیقی دست یافت. بلکه تفکر ذیل ادراک عارفانه یا حضوری قرار گرفته و بر یاد، شهود، ذوق و عشق دلالت می‌کند. از نظر وی لازمه اصلی تفکر، سلوک است که در مرتبه عالی آن، انسانِ کامل با اتصال به حق، به یقین و معرفت خواهد رسید. بنابراین علی‌رغم تفاوت‌های آشکار آنها از نظر خاستگاه فکری و مبانی اندیشه، اما عناصر مشترکی نیز در اندیشه آنها به چشم می‌خورد. چنان‌که هیدگر و مولانا معتقدند دلیل‌باوری و تعقل‌گرایی به‌تنهایی نمی‌تواند به تفکر منجر شود. بلکه تفکر، شهودی یا معنوی بوده که از طریق انکشاف و گشودگی رخ خواهد داد.

چکیده انگلیسی:

For Heidegger, thinking cannot be limited to metaphysics, science and technology, subjectivism, representation, and logic. Rather, meditative thinking has requirements, the most important of which are questioning and getting on the path of thought. In his view, thinking (denken) and thanks giving (thank / danken) are cognate and are associated with logos or speech. However, the main feature of thinking is that it seeks an existence that invites it to think. According to Rumi, true knowledge cannot be achieved through theoretical or acquired knowledge. Rather, thinking is below mystical or by-presence perception and implies memory, intuition, taste and love. According to him, the main requirement of thinking is behavior, in the highest level of which, a perfect human being will attain certainty and knowledge by connecting with the truth. Thus, in spite of their obvious differences in terms of intellectual origin and principles of thought, but also common elements can be seen in their thought. As Heidegger and Rumi believe, the ratio belief and rationalism alone cannot lead to thinking. Rather, it is a meditative or spiritual thought that will occur through intuition and Openness.

منابع و مأخذ:

• آملی، سیدحیدر، جامع‌الاسرار،تهران،علمی فرهنگی،1377.


• ابن‌عربی،محیی‌الدین، الفتوحات مکیه،جلد هفتم، بیروت، دارالکتاب العلمیه،1971.


• الهجویری،علی‌بن‌عثمان،کشف‌المحجوب،ترجمه‌ی والنتین ژوکوفسکی،شوروی،دارالعلوم، 1304.


• انصاری،خواجه‌عبدالله، منازل‌السائرین،تصحیح علی شیروانی،چ2، قم،الزهرا، 1379.


• انصاری،خواجه‌عبدالله،رسائل،تصحیح وحید دستگردی،پ3، تهران،فروغی، 1349.


• پروتی،جیمز، الوهیت و هایدگر (شاعر،متفکر و خدا)، ترجمه‌ی محمدرضا جوزی، تهران،حکمت، 1373.


• فروزانفر، بدیع‌الزمان، کلیات‌شمس(دیوان‌کبیر). تهران، امیرکبیر، 3جلدی، چ3، 1378.


• قیصری، داود، شرح فصوص الحکم ابن‌عربی، قم، انوارالهدی، 1416(ه ق).


• کاسیرر،ارنست، فلسفه روشنگری، ترجمه‌ی یداله موقن، تهران،نیلوفر، 1370.


• کاشانی،عبدالرزاق، مصباح‌الهدایه،ترجمه‌ی جلال‌الدین همایی، تهران، سخن،1374.


• گایر، مانفرد، مارتین هیدگر،ترجمه‌ی ماریا ناصر،تهران،بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، 1394.


• لاهیجی،شمس‌الدین محمد‌بن‌یحیی،مفاتیح‌الاعجاز فی شرح گلشن‌راز،تصحیح محمدرضا برزگر و عفت عباسی، تهران،زوار، 1381.


• مولانا، جلال‌الدین،فیه‌ما‌فیه. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران،آگاه.چ2، 1386.


• مولانا، جلال‌الدین محمد،مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، تهران،علمی، 1336.


• همایی،جلال‌الدین،مولوی‌نامه(مولوی چه می گوید؟)،دو جلدی،چ9، تهران،نشرهما، 1376.


• همدانی،امید،عرفان و تفکر(از تأملات عرفانی مولانا تا عناصر عرفانی در طریق تفکر هیدگر)، تهران،نگاه معاصر، 1378.


• Inwood, , Heidegger Dictionary, Blackwell, 1999.


• D. Caputo., The MysticalElement in Heidegger'sThought, Fordham University,1986.


• Heidegger Martin, Being and Time, trans J. Macquarrie& Robinson Edward, London: Blackwell,1962.


• ----------.Postscript to “What is Metaphysics?” & “On the Essence of True” & “What is Metaphisics” & Introduction to What is Metaphysics?”, Pathmarks William Mcneil.london: Cambridge,1988.


• -----------------, What is Called Thinking, trans Fred D. Wieck and J. Glenn Gray, New york: Harper and Row,1968.


• -----------------, On the Way to Language, trans Peter D. Hertz, Harper&Row,1971.


• -----------------,“End of Philosophy and Task of Thinking Task of Thinking”& “Letter on Humanism”&“Questions Concern Tecnology” In Basic Works, transD.F.Korrel, New york:Harper and Row,1993.


• -----------------, An Introduction to Metaphysics, trans G. Fred & R. Polt, Yale university, 2000.


• ---------------, The Principle of Reason.trans Reginald Lilly.Indiana University,1991.


• ------------------, Identity ana Difference, trans J. Stambaugh, New york: Harper and Row,


• ------------------, Discourse on Thinking, trans J.M. Anderson & E.H. Freund. New york: Harper and Row,


• “The Self Assertion of the German University and the Rectorate” 1933/1934,38:3,


• Heidegger's Project, by Dorothea Frede in the Combridge Companion to Heidegger, )ed .(by Guignon, New York,1993.