کاربرد اسلوب طنز در سروده‌های نسیم شمال و ابراهیم طوقان

محورهای موضوعی : شعر

عزت ملاابراهیمی ¹ , معصومه حاجی عموشا ²

1 - عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، تهران، ایران(دانشیار).
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/08/06 تاریخ پذیرش : 1395/08/06 تاریخ انتشار : 1395/05/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

مضامین وطن‌دوستی و ملی‌گرایانه در ادبیات ملت‌هایی متجلی می‌شود که سرزمین آن‌ها مورد تهاجم استعمارگران واقع شده باشد. ایران و فلسطین از جمله کشورهایی هستند که در سده اخیر شاهد حضور و تجاوز بیگانگان بوده‌ و شعرای متعهد این دو کشور در چنین شرایطی برای دفاع از هویت اسلامی و کیان ملی خود در صحنه حاضر شده‌اند. در این میان معدود شاعرانی بودند که با استفاده از اسلوب طنز رسالت هنری خود را به انجام رساندند. از این رو اشعارشان بیش از سروده‌های دیگر شاعران مورد توجه و استقبال عمومی قرار گرفته است. در این مقاله به روشی توصیفی- تحلیلی و در چارچوب ادبیات تطبیقی به بررسی کاربرد اسلوب طنز در اشعار نسیم شمال و ابراهیم طوقان پرداخته شده و برخی مضامین ملی مشترک میان سروده‌های دو شاعر از جمله وطن‌دوستی، حسرت بر عظمت بربادرفته وطن، تأسف به خاطر شرایط کنونی کشور، و انتقاد از عملکرد خیانت‌پیشگان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

The patriotism concepts would manifest in those nations' literature in which aggression had happened. Iran and Palestine are of countries which have experienced aliens' invasion in recent century; both countries poets were attended to defend the Islamic identity and national authority. There were few poets in that era whose poets were based on satire; that's why public were interested in their works. The present article which has been done in descriptive – analytic method studies the application of satire method in Nasim – e Shomal and Ibrahim Tuqan's Poetries; some common concepts such as patriotism, regret for the present conditions of the country and criticizing the action of betrayers have been surveyed.

منابع و مأخذ:

اصلانی، محمدرضا. 1387ش، فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز، تهران: نشر کاروان.

بکار، یوسف. 2004م، ابراهیم طوقان أضـواء جـدید، بیروت المؤســسة العــربیة للدراسات والنشــر.

بهزادی اندوهجردی. 1379ش، طنز و طنزپردازی در ایران، تهران: انتشارات دستان.

جیوسی، سلمی خضراء. 1997م، موسوعة الأدب الفلسطینی المعاصر، بیروت: مؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

حسینی گیلانی، سید اشرف الدین. 1371ش، دیوان، به کوشش حسین نمینی، تهران: انتشارات علـمی.

حماده، عمر محمد. 1985م، أعلام فلسطین، بیروت: دار القتیبه.

شراب، محمد. 2006م، شعراء فلسطین فی العصر الحدیث، دار الأهلیة للنشر والتوزیع.

صلاحی، عمران. 1365ش، طنزآوران امروز ایران، تهران: نشر مروارید.

طوقان، ابراهیم. 1382ش، دیوان، الطبعة الاولی، بیروت: دار القدس.

طه، متوکل. 1999م، الکنوز ما لم یعرف عن إبراهیم طوقان، بیروت: لا نا.

کنفانی، غسان. 1968م، الأدب الفلسطینی المقاوم تحت الاحتلال، بیروت: مؤسسة الدراسات الفلسطینیة.

محاسنی، زکی. بی‌تا، ابراهیم طوقان شاعر الوطن المغضوب، قاهره: دار الفکر العربی.

محمدی، حسنعلی. 1373ش، شعر معاصر ایران از بهار تا شهریار، تهران: نشر ارغنون.

ملاابراهیمی، عزت. 1390ش، گاه‌شــمار رویدادهاى تاریخ معاصــر فلسطین، تهران: نشــر مجـد.

نورمحمدی، مهدی. 1384ش، ناگفته‌هایی درباره زندگانی سید اشرف الدین حسینی(یادنامه اشرف الدین حسینی)، به اهتمام علی اصغر محمدخانی، تهران: سخن.

 

مقالات

تات‌پور، گرسیوز. 1392ش، «تعریف و بررسی طنز و تفاوت آن با مقوله‌های دیگر»، فصلنامه پژوهش و سنجش، شماره 14-13، تهران.

حسینی، سیدمرتضی. 1392ش، «السخریة فی شعر ابراهیم طوقان»، دو فصلنامه ادبیات عربی، سال ششم، شماره 10.

شرکت مقدم، صدیقه. 1388ش، «مکتب‌های ادبیات تطبیقی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، سال سوم، شماره12.

ممتحن، مهدی و فروغ الهی. 1388، «مقاسیه ناسیونالیسم در اشعار ملی عارف قزوینی و ابراهیم طوقان»، مجله ادبیات تطبیقی، سال سوم، شماره 10.