دراسة الإنزیاح فی شعر محمود درویش ترکیزاً على الأعمال الشعریة الکاملة

محورهای موضوعی : Contemporary Literature Studies

فاطمه أسدی ¹ (طالبة الدکتوراه، فرع اللغة العربیة وآدابها، جامعة آزاد الإسلامیة، فرع علوم وتحقیقات، طهران، ایران)
عزت ملاابراهیمی ² (عضو هیئة التدریس، قسم اللغة العربیة وآدابها، جامعة طهران، طهران، ایران(أستاذة مشارکة))

تاریخ دریافت : 1396/06/04 تاریخ پذیرش : 1396/06/04 تاریخ انتشار : 1396/09/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یُعدّ الإنزیاح من إبداعات الشکلانییّن المهمّة ویتکوّن الیوم الحجر الأساس فی قضایا الأسلوبیّة وعلم اللغة. فی بدایة القرن العشرین قطعوا خطوة کبیرة فی العدول عن اللغة المعیار وأبدعوا مصطلحی الإنزیاح والتقریب(أو معالجة ذات الأسبقیة). إنَّ درویش یخلّ فی المواضع المختلفة ترتیب اللغة المألوف ویبادر بخلق التراکیب الجدیدة والصور الشعریة الخلّابة. یقسّم لیتش الإنزیاح إلی ثماینة أنواع وهذا البحث بما للموضوع من سعة المجال فی شعر درویش یذهب إلی دراسة وتبیین الإنزیاح اللفظی والمعنوی والکتابی فی مجموعة الأعمال الشعریة الکاملة. ما توصَّل إلیه البحث من النتائج تقول: إنَّ درویش أکثر من استخدام التشبیه والاستعارة، ثمَّ استفاد من المفردات العتیقة إلی جانب التراکیب الإضافیة الجدیدة والمفارقة و... هادفاً تحقیق الإنزیاح فی شعره.

چکیده انگلیسی:

Breaking the norms is one of the Formalists' findings which today forms the basics of methodology and linguistics. Mahmoud Darvish has deformed the usual and normal formations in different cases and has created new combinations and attractive images. Breaking the norms from Leech's point of view is of eight types which the present paper intends to study and analyze lexical, semantics and scripting breaking norms in Al-ʾAʿmāl aš-Šiʿriyyat al-Kāmilah. The results show that Mahmoud Darvish has enjoyed similes and metaphors more than other poets as well as ancient lexicons beside new additional combinations, paradox, alliteration and … .

منابع و مأخذ:

المصادر والمراجع

الکتب الفارسیة

احمدی، بابک.1390، ساختار و تأویل متن، چاپ دوازدهم، تهران: مرکز.

اسوار، موسی. 1381، از سرود باران تا مزامیر گل سرخ(پیشگامان شعر امروز عرب)، چاپ اول، تهران: سخن.

ایگلتون، تری. 1383، پیش­درآمدی بر نظریه­های ادبی، ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.

پورنامداریان، تقی. 1381.، خانه­ام ابری است، چاپ دوم، تهران: سروش.

داد، سیما. 1383، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.

رضایی، عربعلی. 1382، واژگان توصیفی ادبیات، تهران: فرهنگ معاصر.

شایگان­فر، حمیدرضا. 1380، نقد ادبی، معرفی مکاتب نقد، تهران: انتشارات دستان.

شفیعی­کدکنی، محمدرضا. 1370، صور خیال در شعر فارسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات آگاه.

شفیعی­کدکنی، محمدرضا. 1381، موسیقی شعر، چاپ دهم، تهران: آگاه.

شمیسا، سیروس. 1381، نقد ادبی، تهران: فردوس.

صفوی، کوروش. 1383، از زبان شناسی به ادبیات، چاپ سوم، تهران: سوره مهر.

عباس، احسان. 1384، رویکردهای شعر معاصر عرب، ترجمه حبیب­الله عباسی، تهران: سخن.

علوی­مقدم، مهیار. 1377، نظریه‌های نقد ادبی معاصر، تهران: سمت.

فضیلت، محمود. 1390، اصول و طبقه­بندی ادبی، چاپ اول، تهران: انتشارات زوّار.

کهنمویی­پور، ژاله، و همکاران. 1381، فرهنگ توصیفی نقد ادبی، چاپ اوّل، انتشارات دانشگاه تهران.

موران، برنا. 1389، نظریه­های ادبیات و نقد، برگردان: ناصر داوران، چاپ اول، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.

موکاروفسکی، یان. 1373، زبان معیار و زبان شعر، ترجمه احمد اخوت، اصفهان: مشعل.

ولک، رنه و آواستن وارن. 1373، نظریه ادبیات، ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر، چاپ اول، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

 

الکتب العربیة

ابن فارس، احمد. 2002، مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.

ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم. 2003، لسان العرب، الطبعة الثانیة، بیروت: دار الکتب العلمیة.

بن ذریل، عدنان. 1998، النقد و الأسلوبیة بین النظریة والتطبیق، دمشق: منشورات اتحاد الکتّاب العرب.

بیضون، حیدر توفیق. 1991، محمود درویش شاعر الأرض المحتلة، الطبعة الأولی، بیروت: دار الکتب العلمیة.

الزمخشری. 1998، أساس البلاغة، تحقیق محمد باسل، الطبعة الأولی، بیروت: دار الکتب العلمیة.

سلیمان، محمد. 2007، ظواهر اسلوبیة فی شعر ممدوح عدوان، الأردن: دار الیازوری.

عطوات، محمد عبد عبدالله. 1998، الأتجاهات الوطنیة فی الشعر الفلسطینی المعاصر من 1968 حتی 1918، بیروت: دار الآفاق الجدیدة.

محمد ویس، احمد. 2002، الانزیاح فی التراث النقدی والبلاغی، دمشق: اتحاد الکتب العرب.

محمد ویس، احمد. 2005)، الانزیاح من منظور الدراسات الاسلوبیة، الطبعة الأولی، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.

الـمسدی، عبدالسلام. 2006، الأسلوبیة والأسلوب، الطبعة الخامسة، بیروت: دار الکتاب الجدید المتحدة.

وهبه، مجدی. 1984، معجم المصطلاحات العربیة فی اللغة و الأدب، الطبعة الثانیة، بیروت: دار العلم.

 

المقالات الفارسیة والعربیة

دهقانی نیسیانی، اعظم و رقیة رستم‌بور ملکی. 1437ق، «الانزیاح الصوتی فی شعر احمد مطر»، فصلیة دراسات الأدب المعاصر، المجلد 7، العدد 25، صص 32- 9.

ربابعة، موسی. 1995م، «الانحراف مصطلحاً نقدیاً»، مجلة مؤتة للبحوث و الدراسات العلوم الإنسانیة والاجتماعیة، المجلد 10، العدد 4.

فرضی، حمیدرضا. 1389ش، «هنجارگریزی واژه‌های نحوی در شعر نیما»، مجموعه مقالات دومین همایش نیماشناسی، صص 1275- 1255.

مدرسی، فاطمه و امید یاسینی. 1387ش، «نقد صورتگرایانه غزلیات حافظ»، مجله سبک­شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، شماره اول، صص 141- 118.

نجفی ایوکی، علی، تازه­مرد، طاهره. 1392ش، «هنجارگریزی در شعر صلاح عبدالصبور»، فصلنامه لسان مبین دانشگاه قزوین، سال چهارم، شماره یازده، صص220-241.

نظری، علی و یونس ولیئی. 1433ق، «ظاهرة الانزیاح فی شعر أدونیس»، فصلیة دراسات الأدب المعاصر، المجلد 5، العدد 17، صص 85- 106.

Persian References

Ahmadi, Babak (2011), Structure and Interpretation of Texts, Twelve Printing, Tehran: Markaz

Asvar, Mosa (2002), From Rain Song to Psalms of Roses (Pioneers of Modern Arabic Poetry), First Edition, Tehran: Sokhan.

Eagleton, Terry (2004), An Introduction to Literary Theories (Translated by Abbas Moknber, Tehran: Markaz Publishing.

Pournamdarian, Taqi (2002), My House is Cloudy, Second Edition, Tehran: Soroush.

Dad, Sima (2004), Dictionary of Literary Terms, Tehran: Morvarid.

Rezaei, Arabali (2003), Descriptive Vocabulary of Literature, Tehran: Mo'aser Dictionary.

Shayganfar, Hamid Reza (2001), Literary Criticism: Introduction of Critical Schools, Tehran: Dastan Publication.

Shafiei Kadkani, Mohammad Reza (1991), Figures of Speech in Farsi Poetry, Fourth Edition, Tehran: Aga Publication.

Shafiei Kadkani, Mohammad Reza (2002), Poetry Music, 10^th Edition, Tehran: Aga Publication.

Shamisa, Sirous (2002), Literary Criticism, Tehran: Ferdows.

Safavi, Koroush (2004), From Linguistics to Literature, 3^rd Edition, Tehran: Sura Mehr.

Abbas, Ehsan (2005), Approaches to Contemporary Arab Poetry (Translated by Habibullah Abbasi), Tehran: Sokhan Publication.

Alavi Moqadam, Mahyar (1998), Theories of Contemporary Literary Criticism, Tehran: SAMT Publication.

Fazilat, Mahmoud (2011), Literary Principles and Classification, 1^st Edition, Tehran: Zavar Publishing.

Kahnemuyipour, Jaleh et al. (2002), Descriptive Dictionary of Literary Criticism, 1^st Edition, Tehran University Press.

Moran, Borna (2010), Theories of Literature and Criticism (Translated by Naser Davaran), 1^st Edition, Tehran: Negah Publication.

Mukarovsky, Yan (1373), Standard Language and Poetry Language (Translated by Ahmad Okhovat), Isfahan: Mash'al Publication.

Volck, Rene and Auston Warren (1994), Theory of Literature (translated by Zia Movahed and Parviz Mohajer), First Printing, Tehran: Scientific and Cultural Company.

 

Arabic References

Ibn Fares, Ahmad (2002), Moqais al-Logha, Abdul Salam Mohammad Haron, Damascus: Etehad al-Kitab al-Arab.

Ibn Manzour, Jamal al-Din Muhammad ibn Mukaram (2003), Lasan al-Arab, 2^nd edition, Beirut: Dar al-Kutub al-‘Ilmeyyeh.

Ibn Zaril, Adnan (1998), Criticism and Methods of Theories and Comparision, Damascus: The Protocols of the Arabic Book Alliance.

Beizon, Haidar Tofiq (1991), Mahmoud Darvish the Poet of the Occupied Land, 1^st Edition, Beirut: Dar al-Kutub al-‘Ilmeyyeh.

Al-Zemakhshari (1998), The Principles of Eloquence, A Research by Mohammad Bassel, 1^st Edition, Beirut: Dar al-Kutub al-‘Ilmeyyeh.

Suleiman, Mohammed (2007), The Stylistic Appearances of the poetry of Mamdouh Adwan, Dar al-Yazouri.

A'tavat, Mohammed Abd Abdullah (1998), Countryside Orientations in Contemporary Palestinian Poetry from 1918 to 1968, Beirut: Dar al-‘Afagh al-Jadidah.

Mohammad Wies, Ahmad (2002), Exaltation in Critical and Rhetorical Heritage; Damascus: The Protocols of the Arabic Book Alliance.

Mohammad Wies, Ahmad (2005), Exaltation for Stylistic Lessons, 1^st Edition, Damascus: The Protocols of the Arabic Book Alliance.

Al-Masadi, Abd al-Salam (2006), The Styles and Its Derivatives, 5^th Edition, Beirut: Dar al-Kitab al-Jadidah al-Motahideh.

Wahbah, Majdi (1984), Dictionary of Arabic Words and Literature, 2^nd Edition, Beirut: Dar al-‘Ilm.

 

Articles: Persian and arabic

Farzis, Hamid Reza (2010), Syntax Foregrounding in Nima's poetry, Proceedings of the Second Conference about Nima, 1255- 1275.

Modarresi, Fatemeh and Yasini, Omid (2008), Theoretical Critique of Hafez Lyric Poems, The Journal of Farsi Stylistics and Persian Prose (Bahar-e Adab), No. 1, 118-141.

Najafi Eivaki, Ali, and Tazehmard, Tahereh (2013), Foregrounding in the Poem of Sallah Abdulsabur, Lesan-e Mobin Journal of University of Qazvin, Issue 4, No. 11, 220-241.

Dehghani Nisani, Azam; Rostampour Maleki, Roghayyeh (2016), Sound distillation in the Poetry of Ahmad Matar, Quarterly Studies in Contemporary Literature, Vol. 7, No. 25, pp. 9-32.

Rabab‘a, Mosa (1995), Deviation in Critical Term, The Journal of Mu’tah for Research and Studies in Humanities and Social Sciences, Isue 10, No. 4.

Nazari, Ali; Valiei, Yunes (2012), The phenomenon of displacement in the Poetry of Adonis, Quarterly Studies in Contemporary Literature, Vol. 5, No. 17, pp. 85-106.