تعلیم و تربیت از نظر خواجه نصیر الدین توسی

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

جعفر حمیدی ¹

1 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد بوشهر

تاریخ دریافت : 1389/10/10 تاریخ پذیرش : 1390/01/17 تاریخ انتشار : 1390/06/01

کلید واژه: اخلاق, تعلیم و تربیت, Ethics, خواجه نصیر الدین, اخلاق ناصری, Pedagogy, Khajeh Nasir Al- Dinn Tousi, Akhlagh- E- Naseri (Ethics of Naseri),

چکیده مقاله :

متون کهن فارسی، گنجینۀ عظیم تفکرات و اندیشه های تعلیمی و اخلاقی است چنانکه تعلیم و تربیت امروز با همه پیشرفت های شگرف خود باید ریز خواره این خوان گسترده و پر برکت باشد. استاد البشر، خواجه نصیر الدین توسی ( 672- 597 ه.ق ) از جمله کسانی است که علاوه بر سیاست و امور کشور داری، همچون همشری دیگرش خواجه نظام الملک، از تعلیم و نصیحت و پند و اندرز دریغ نورزیده است. او فیلسوف، ریاضی دان، ستاره شناس، معلم، وزیر، ادیب، شاعر، منتقد و از جمله مشاهیر و نوابغ کم نظیری است که در هنگام آبادانی و رونق شهر توس در سال 672 هجری قمری، چشم به جهان گشود. عقاید و نظرات خواجه درباره آموزش و پرورش، تربیت فرزند و اخلاق قابل توجه بسیار است.

چکیده انگلیسی:

  Persian ancient manuscripts are a huge treasure of didactic and ethical thoughts and ideas so that nowadays despite of all its tremendous advancements, pedagogy and didacticism should exploit from such spread and abundant table. Khajeh Nasir Al- Dinn Tousi (597-672 Hegira/ 1199-1274 AD), as Master of Human (Ostad Al- Bashar), is included in those ones who has spared no effort in pedagogical, didactic and advising affairs and admonishment like his fellow citizen i.e. Khajeh Nezam Al- Molk,  in addition to politics and statesmanship. He was a philosopher, mathematician, astronomer, teacher, chancellor, literary figure, poet, and critic and he is one of the unique well- known people and prodigies who was born upon time of cultivation and prosperity of Toos City in 597 Hegira (1199 AD). Khajeh Nasir Al- Dinn Tousi’s ideas and thoughts concerning to training and education and rearing children and their moral aspect have remarkably drawn people’s attention in this field.    

منابع و مأخذ:

1- ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (مقدمه ابن خلدون) 1359، چ دوم،‌ ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

2- حافظ، شمس‌الدین محمد، 1361، (دیوان حافظ) به تصحیح جلانی نائینی و نذیر احمد، تهران، امیرکبیر.

3- سعدی، مشرف‌الدّین مصلح بن عبدا...، 1348 (گلستان)، به کوشش دکتر خلیل خطیب رهبر، تهران، صفی علی شاه.

4- توسی،‌ نصیرالدّین، 1356، (اخلاق ناصری)، به تصحیح مجتبی مبنوی و علی‌رضا حیدری، تهران، خوارزمی.

5- غزالی، محمدبن محمد،‌1353، (احیای علوم دین) به کوشش دکتر حسین خدیو جم، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.

6- کیکاووس بن اسکندر، 1352، چ دوم، (قابوس‌نامه) به اهتمام و تصحیح دکتر غلام‌حسین یوسفی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

7- ورجاوند، پرویز، 1366 (کاوش رصدخانة مراغه) تهران، امیرکبیر.

8- مدرس رضوی، محمدتقی، 1352، (احوال و آثار نصیر‌الدین توسی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.