بررسی سازه‌های ساختاری روایت‌های تمثیلی در مثنوی معنوی

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

فروغ منصوری ¹ , علیرضا یوسفی ² , نرگس کشتی آرای ³

1 - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، ایران
2 - استاد گروه آموزش پزشکی مرکز تحقیقات آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ایران
3 - دانشیار گروه برنامه ریزی درسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1400/09/14 تاریخ پذیرش : 1400/10/10 تاریخ انتشار : 1400/10/26

کلید واژه: روایت, مثنوی معنوی, تمثیل, مولانا, Narration, Masnavi Manavi, Rumi, allegory,

چکیده مقاله :

روایت ‌شناسی از دیدگاه ساختارگرایان به مطالعه طبیعت، شکل و نقش روایت می‌پردازد و می‌کوشد توانایی و فهم متن روایت را نشان دهد. مثنوی معنوی، از شاهکارهای تمثیلی زبان فارسی در عین دیرینگی ساختار، تازگی و طراوت خود را در روایت‌های تمثیلی حفظ کرده است. هدف این بررسی نمایان ساختن دلایل برجستگی روایت‌های تمثیلی در آثار مولاناست. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی شماری از روایت‌های تمثیلی آثار مولانا صورت گرفته است. بر پایة این پژوهش مشخص می‌شود افزون بر ابهام آفرینیِ تمثیل، عوامل دیگری نیز مانند: بسط لحظه از طریق داستان درونی، ایجاد داستان‌های موازی، الگوی حادثه در روایت‌های تمثیلی و دوگانگی ساختاری، در ماندگارکردن ساختار روایت‌های تمثیلی به عنوان نوع ادبی محبوب مولانا بسیار سهم داشته استنویسندگان این پژوهش، تمثیل‌های مثنوی را در جایگاه گونه‌ای از انواع روایت، برپایة منسجم‌تری از قواعد و قوانین ساختاری روایت شناسی یافته‌اند.

چکیده انگلیسی:

Narrative studies from the structuralist point of view studies the nature, form and role of narrative and tries to show the ability and understanding of the text of the narrative. The longevity of the structure has retained its freshness and freshness in allegorical narratives. The purpose of this study is to show what has caused the allegory in the spiritual Masnavi, in the place of a normal type of narrative, to become a prominent and special literary type of Rumi? This descriptive-analytical method and by examining a number of allegorical narratives of Rumi's works, seeks to answer the main question: what are the characteristics of the structure of allegorical narratives in the spiritual Masnavi that has caused the transformation of this fictional art to evolution and maturity Reach? Based on this research, it is clear that in addition to creating ambiguity of allegory, other factors have also played a significant role in perpetuating the structure of allegorical narratives as Rumi's popular literary genre; These factors are: moment expansion through internal story, creating parallel stories, alternative story structure, incident pattern in allegorical narratives, structural duality and synonymy of literary genres. The great mystic has also been revealed.The authors of this study have found Masnavi allegories in the position of a kind of narratives, based on a more coherent structure of narrative rules and regulations, which shows Rumi's maturity and mastery in allegorical narrations.

منابع و مأخذ:

1. آتش سودا، م. (1383). رویای بیداری، فسا: دانشگاه آزاد اسلامی.


2. آورند، سمیه (1400). شگردهای تمثیل سازی در رمان رودخانه واژگون اثر ژان کلود مورلوا، فصلنامة تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. 13(49).23-8


3. براهنی، رضا. (1362). قصه نویسی، چ سوم، تهران: نو.


4. داد، سیما. (1378). فرهنگ اصطلاحات ادبی تهران: مروارید.


5. زرین کوب، عبدالحسین. (1377). پله پله تا ملاقات خدا، تهران: علمی.


6. زمانی، کریم. (1378). شرح جامع مثنوی معنوی، ج اول، تهران: اطلاعات.


7. --------. (1378). شرح جامع مثنوی معنوی، ج سوم، تهران، اطلاعات.


8. --------. (1378). شرح جامع مثنوی معنوی، ج چهارم، تهران: اطلاعات.


9. --------. (1378). شرح جامع مثنوی معنوی، ج پنجم، تهران: اطلاعات.


10. شمیسا، سیروس. (1369). انواع ادبی، چ دوم، تهران: دانشگاه پیام نور.


11. شهریار محمد حسین. (1376). دیوان اشعار، تهران: نگاه


12. گورین، ویلفرد. آل، جان. آر. ویلینگهام، ارل. جی. لیبر، و لی. مورگان (1370). راهنمای رویکردهای نقد ادبی؛ ترجمة زهرا میهن خواه؛ چ چهارم، تهران: اطلاعات.


13. معین، محمد (۱۳۵۷). فرهنگ فارسی، ۶ جلد، چ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.


14. میرصادقی، جمال. (1376). عناصر داستان. چ سوم، تهران: سخن.


15. -----------. (1382). ادبیات داستانی، تهران: بهار.


16. مولوی، جلال الدین محمـد (1330). فیه مافیه؛ بـا تـصحیحات و حواشـی بـدیع الزمـان فروزانفـر؛ تهران: دانشگاه تهران.


17. -----------------. (1360). مثنوی معنوی، تصحیح رینولد الین نیکلسون، چ هفتم، تهران: امیر کبیر.


18. ناصری، فرشته. (1400). واکاوی تمثیل در داستان کوتاه فارسی با تکیه بر داستان چشمهای دکمه‌ای من از بیژن نجدی، فصلنامة تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. 13(49). 123-108


19. یونسی، ابراهیم. (1382). هنر داستان نویسی، تهران: نگاه.

20. Abrams, M. H. (1957). A Glossary of Literary Terms, Third Edition, New York.


21. Knowles, Elizabeth (ed.) (1993). The Concise Oxford Dictionary of Phrase and Fable, Oxford.


22. Shaw, Harry(1972) A Dictionary of Literary Terms, New York.

1. M. (2005). The dream of waking up,fasa: Islamic Azad University


2. somayeh. (2021), Allegorical techniques in the novel The Overturned River by Jean-Claude Morelva,Journal of Research Allegori in Persian Language and Literature.13(49).8-23


3. Barahani,Reza. (1984). Story writing, Third edition,Tehran: Now


4. Dad,sima. (2000), Dictionary of Literary Terms, Tehran: Morvarid


5. Zarinkoob,Abdolhosain. (1999). Step by step to meet God, Tehran: Elmi


6. Zamani,Karim. (2000). Comprehensive description of the spiritual Masnavi, first volume, Tehran: Etelaat.


7. ------------------ (2000). Comprehensive description of the spiritual Masnavi, Volume II, Tehran: Etelaat.


8. ----------------- (2000). Comprehensive description of the spiritual Masnavi, Volume III, Tehran: Etelaat.


9. ----------------- (2000). Comprehensive description of the spiritual Masnavi, Volume Iv, Tehran: Etelaat.


10. Shamisa, Siroos. (1991). Literary types, Second edition,Tehran: Payam Noor university.


11. Shahriyar, mohamad hosein. (1998).Collection poetry, Tehran: Negah.


12. Guerin,Wilfred L, Labor, Earle.J, Williingham, John R, Morgan, Lee. (1992), A Handbook Of Approaches To Literature, Translated by Zahra Mihankhah, fourth edition, Tehran: Ettelaat


13. Moein, Mohamad (1979). Persian culture, 6 vols, second edition, Tehran: Amirkabir


14. Mirsadeghi, Jamal. (1998). Story elements, Third edition, Tehran: Sokhan.


15. ---------------------- (1998). Fiction literature, Tehran: Bahar.


16. Rumi,Jalalloddin. (1952). Fihe Ma Fih, With corrections and margins of the novelty of the time of Forouzanfar, Tehran: Tehran University.


17. ---------------------- (1982). Masnavi Manavi, Edited by Reynold Allen Nicholson, Tehran: Amirkabir


18. Naseri, Fereshte. (2021). An allegorical analysis in a Persian short story based on the story of my button eyes by Bijan Najdi, Journal of Research Allegori in Persian Language and Literature,13(49).123-108


19. Yonesi, Ebrahim. (2004). The art of storytelling, Tehran: Negah.


20. Abrams, M. H. (1957). A Glossary of Literary Terms, Third Edition, New York.


21. Knowles, Elizabeth (ed.)(1993). The Concise Oxford Dictionary of Phrase and Fable, Oxford.


22. Shaw, Harry(1972) A Dictionary of Literary Terms, New York.