تحلیل محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران از منظر توجه به ویژگی‌های شهروند جهانی

محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی

عباس قلتاش ¹ ()
مسلم صالحی ² ()
حسن میرزایی ³ ()

تاریخ دریافت : 1396/07/25 تاریخ پذیرش : 1396/07/25 تاریخ انتشار : 1391/10/01

کلید واژه: برنامه درسی شهروند جهانی, شهروند جهانی, برنامه درسی, دوره ابتدایی,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف بررسی میزان توجّه به ویژگی های شهروند جهانی (Global citizenship) در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی کشورایران انجام گرفته است. دراین پژوهش ازروش توصیفی جهت مشخص نمودن مؤلفه‌ها و ویژگی های شهروند جهانی و ازروش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی استفاده شده است. جامعه آماری آن در بخش تحلیل محتوا برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی کشور بود که ازاین جامعه، برنامه درسی مطالعات اجتماعی پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی به روش هدفمند انتخاب شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه تحلیل اهداف، سیاهه تحلیل محتوای کتب درسی، سیاهه تحلیل محتوای کتاب راهنمای معلم و سیاهه تحلیل تصاویر بود که پس از مطالعه مبانی نظری و بسترهای قانونی، طرح پیشنهادی تهیه و تدوین شد و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی و کارشناسان مربوطه تعیین گردید. واحد تحلیل جملات مندرج درمتن کتب درسی، متن اهداف، متن کتاب راهنمای معلم و نیز تصاویر مندرج در کتب درسی بوده است. در بخش تحلیل محتوا مهمترین یافته‌ها بیانگر آن است که در مجموع در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در بعد شناختی به میزان 20/10 درصد، بعد عملکردی به میزان 10/6 درصد و بعد نگرشی به میزان 15/3 درصد به ویژگی‌های شهروند جهانی توجه شده است که این موضوع بیانگر کم توجهی به این مؤلفه‌ها است. در بخش تصاویر نیز به میزان 30 درصد به مؤلفه‌ها و ویژگی‌های شهروند جهانی توجه شده است

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was the investigation for detection of the characteristics of global citizenship in primary school social studies curriculum. For this purpose, the researcher specified the characteristics and features of a global citizenship and then studied the content of social studies curriculum of primary school. As the first task, a descriptive method and for the second one, content analysis was used. For having a definite aim, the researcher selected social studies’ textbooks of the fourth and the fifth grades and conducted content analysis to collect data. The researcher used the lists of analysis of lessons’ objectives, student and teachers textbooks content analysis lists and picture analysis drafts. Then, based on theoretical principles and legislative based on the proposal, the validity was determined by educational experts and some other related specialists. Each sentient in lesson objectives, student and teachers textbooks as well as pictures in textbooks were analyzed. Based on the content analysis, the most important results indicated that in general, the qualities of global citizenship in curriculum developing of social studies in Iran primary schools were taken in to account at the rate of 10.20, 6.10 and 3.15 percent in cognitive domain, psychomotor domain and affective domain aspects, respectively. This issue showed that there was little consideration for the qualities of global citizenship in social studies curriculum. The results of picture analysis showed a rate of 30 percent attention to the qualities of global citizenship in social studies curriculum.