بررسی گفتمان خیر و شر در شاهنامه فردوسی
محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
سکینه غلامپور دهکی
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جویبار)
حجت الله اسماعیل نیا گنجی
2
(مدرس دانشگاه فرهنگیان)
کلید واژه: اوستا, شاهنامة فردوسی, گفتمان خیر و شر, اهورا و اهریمن,
چکیده مقاله :
شاهنامه فردوسی، بی‌گمان بزرگ‌ترین و برترین اثر حماسی جهان است در این اثر بزرگ، شرح زندگی و جنگ‌های حاکمان و آمال و آرزوهای انسان‌های زیادی بیان شده است یکی از درون مایه‌هایی که کمتر مورد توجّه خوانندگان این اثر فراملّی قرار گرفته، ستیز بین خیر و شر است که در قالب داستان‌هایی زیبا، ریخته شده است.این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی گفتمان خیر و شر در شاهنامة فردوسی به انجام رسیده است. که اعتقاد به وجود دو قطب اهورایی و اهریمنی، ریشه در باورهای اساطیری ایرانیان دارد و این عقیده در سرتاسر شاهنامه نیز انعکاس یافته است. در شاهنامه هر جا که نیروهای خیر، مانند فریدون و ایرج که نماد خرد و خیر هستند، حضور دارند، نیروهای تاریکی، مانند ضحاک و تور نیز، که نماد شرّ و نابخردی هستند، به ستیزه با آنان مشغولند. دیوها نماد ضدّ ارزش‌ها، و قهرمانان نماد ارزش‌ها هستند. این دو نیرو همواره در حال جدالند. نیروی شرّ به اندازة نیروی خیر تواناست، تا جایی که گاه‌گاهی غلبه با این نیروست؛ امّا سرانجام نیروی خیر بر شرّ سیطره می‌یابد. با وجود این، ستیز میان روشنایی و تاریکی هرگز پایانی نخواهد داشت، زیرا این ستیز، سبب تداوم هستی است و اگر چنان چه یکی از این دو نیرو به طور مطلق بر دیگری غلبه یابد، هستی پایان خواهد پذیرفت.
