فقر و رفاه: تحلیل رمزگان‌های اجتماعی در رمان «بازی آخر بانو»

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

فریبا رؤفی ¹ (دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
ساره زیرک ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول))
فرهاد طهماسبی ³ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اسلام‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام‌شهر، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/10/17 تاریخ پذیرش : 1402/03/30 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: نشانه‌شناسی, لحن, رفتار, خوراک, رمزگان اجتماعی,

چکیده مقاله :

نشانه‌شناسی اجتماعی، موقعیت‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی سوژه را عامل اصلی در تعیین کنش‌های او معرفی می‌کند. در رمان بازی آخر بانو، جایگاه اجتماعی سوژه‌های اصلی رمان در طی زمان و از فقر به رفاه تغییر‌ می‌یابد. هدف این مقاله، نشان دادن تحول رمزگان‌های اجتماعی در نتیجۀ تغییر شرایط از فقر به رفاه و جابه‌جایی طبقۀ اجتماعی سوژه است. مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی سه رمزگان رفتار، خوراک و لحن را در دو وضعیت فقر و رفاه بررسی کرده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد تغییر در شرایط اقتصادی به تنهایی رمزگان اجتماعی را که سوژه در موقعیت‌های مختلف به کار می‌گیرد و نیز تمایزهای اجتماعی را، تبیین نمی‌کند، بلکه هنجار حاکم بر شخصیت سوژه نقشی بسیار تعیین‌کننده در رفتارها، گزینش‌ها و لحن او دارد. غلبۀ هنجار عینی بر شخصیت سوژه باعث می‌شود، سوژه هم زمان با تغییر در شرایط عینی تغییر کند، اما غلبۀ هنجار ارزشی سبب تأخیر در تغییر سوژه می‌شود؛ بدین صورت که شرایط تغییر می‌یابد، اما سوژه تنها پس از اطمینان به همسانی شرایط با هنجار ارزشی‌اش، با آن همراهی رمزگانی می‌کند.

چکیده انگلیسی:

Social semiotics introduces the social, economic and cultural situations of the subject as the main factors in determining the actions. In the novel "The Last Game of the Lady (Bazie Akhare Banoo)", the social position of the novel’s main subjects changes with time, from poverty to welfare. The purpose of this paper is to show the evolution of social codes as a result of situation changing from poverty to welfare, and the subject's social class displacement. This paper examines three codes (behavior, food, and tone) in poverty and welfare situations using the descriptive-analytical method. The research findings show that the change in economic conditions is not the sole factor in determining the social codes which used by the subject in different situations, and in social distinctions either. In fact, the norm governing the subject's personality has a very decisive role in her behaviors, choices and tone. The dominance of the objective norm on the subject’s personality causes the subject to change simultaneously with the change in objective conditions. However, the dominance of the evaluative norm delays the subject’s change. The subject adapts the code with the situation change only when she ensures that the situation conforms to her evaluative norm.