سنجش میزان آسیب‌پذیری شهرها در برابر زلزله (مطالعه موردی: محلات شهر نی‌ریز)

محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزی شهری

محمدرضا زردشت ¹ , مرضیه موغلی ² , محمدابراهیم عفیفی ³

1 - جغرافیا-دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان
2 - عضو هیات علمی گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
3 - استادیار داشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان

تاریخ دریافت : 1401/08/04 تاریخ پذیرش : 1401/07/13 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: زلزله, مخاطرات, کلیدواژگان: آسیب‌پذیری, شهر نی‌ریز, مدل ویکورفازی,

چکیده مقاله :

چکیدهدر میان حوادث طبیعی، زلزله یکی از جدیدترین چالش‌های اساسی جوامع است که همه ساله، علی‌رغم آنکه، خسارات عظیم اقتصادی را وارد می‌کند، باعث مرگ و میرهای بسیاری شده و مانع توسعه هماهنگ و مستمر جوامع می‌شود. هدف اصلی از انجام این پژوهش، سنجش میزان آسیب‌پذیری محلات شهر نی‌ریز در برابر زلزله می‌باشد. از نظر هدف، در حیطه پژوهش‌های کاربردی و از نظر روش تحقیق، از نوع توصیفی- تحلیلی است. روش جمع‌آوری داده‌ها، اسنادی و پیمایشی است. با توزیع پرسشنامه طبق نظر کارشناسان خبره تحقیق، معیارهای مؤثر شناسایی و اهمیت نسبی آنها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، مشخص شدند. اولویت‌بندی محلات شهر با استفاده از روش ویکورفازی (FVikor)، به عنوان یکی از روش‌های جدید تصمیم‌گیری چندمعیاره، در محیط نرم‌افزار Gis انجام گردید. نتایج به دست آمده از ویکور فازی در محلات شهر نی‌ریز نشان می‌دهد که محله قلعه بهشتی با مقدار وزن 908/0 در رتبه اول و محله بازار با مقدار وزن 089/0 در رتبه آخر قرار دارد. از نظر میزان آسیب‌پذیری محلات در برابر زلزله از نظر همه معیارها، محله‌های بهشتی، بهداشت، بیمارستان و سرداران میزان آسیب‌پذیری کم، محله‌های استادیوم، آبادزدشت جدید و گودآجر میزان آسیب‌پذیری متوسط، محله‌های آبادزدشت قدیم و محله میزان آسیب‌پذیری زیاد و محله‌های سادات، شادخانه، قلعه محمودخان و بازار میزان آسیب‌پذیری خیلی زیاد است.

چکیده انگلیسی:

AbstractAmong natural disasters, earthquakes are one of the newest fundamental challenges of societies, which every year, despite causing great economic damage, cause many deaths and hinder the coordinated and continuous development of societies. The main purpose of this study is to assess the vulnerability of Neyriz neighborhoods to earthquakes. In terms of purpose, in the field of applied research and in terms of research method, it is descriptive-analytical. The method of data collection is documentary and survey. By distributing the questionnaire according to the experts of the research, the effective criteria for identification and their relative importance were determined using the method of hierarchical analysis. Prioritization of urban neighborhoods was done using FVikor method (FVikor), as one of the new multi-criteria decision-making methods, in Gis software environment. The results obtained from fuzzy Victor in the neighborhoods of Neyriz show that Qala-e-Beheshti neighborhood with a weight of 0.908 is in the first place and Bazaar neighborhood with a weight of 0.089 is in the last place. In terms of earthquake vulnerability of neighborhoods in terms of all criteria, Beheshti neighborhoods, health, hospitals and commanders’ low vulnerability, stadium neighborhoods, Abadzdasht Jadid and Goodajar moderate vulnerability, Abadzdasht neighborhoods Old and the neighborhood are very vulnerable and the neighborhoods of Sadat, Shadkhaneh, Qala Mahmoud Khan and Bazaar are very vulnerable.