اثر رژیم های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم ارقام سویا در منطقه مغان

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

معصومه رستم زاده کلیبر ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه)
منوچهر فربودی ² (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه)
امیر هوشنگ حسین زاده مقبلی ³ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کلیبر)
نسرین رزمی ⁴ (محقق مرکز تحقیقات کشاورزی مغان)

تاریخ دریافت : 1389/07/07 تاریخ پذیرش : 1390/12/20 تاریخ انتشار : 1391/01/01

کلید واژه: عملکرد, کشت دوم, اجزای عملکرد, ارقام سویا, سطوح آبیاری,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم 3 رقم سویا (.Glycine max L) (بعد از برداشت گندم) در منطقه مغان، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار، طی سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی مغان اجرا شد. کاشت به صورت ردیفی و با فاصله ردیف های 60 سانتی متر و به طول 2.5 متر و فاصله بوته ها روی ردیف 3 سانتی متر انجام گرفت. چهار رژیم آبیاری (آبیاری پس از60I1=، 90I2=، 120 I3=و150 I4=میلی متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاس (A، به عنوان کرت اصلی و 3 ژنوتیپ ســویا ( ویلیـامز، لینفـورد و L17)، به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس اثر رژیم های آبیاری نشان داد که میان صفات ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف، فاصله میان گره ها، وزن غلاف، میزان کلروفیل و وزن ریشه در ارقام مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود دارد که می توانند شاخص های مناسبی برای مطالعه این متغیر محسوب شوند. نتایج مقایسه میانگین ها نیز نشان داد که ارقام در تیمار I1 دارای بیشترین ارتفاع بوته و تعداد گره بودند. تیمار I3 سبب بیشترین میزان کلروفیل و وزن غلاف گردید. ارقام مورد بررسی در اثر اعمال تیمار I4 در کمترین میزان ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف و وزن غلاف برخوردار شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین رقم ها از نظر صفت ارتفاع بوته، فاصله میان گره ها و وزن 1000 دانه اختلاف معن ی داری (p<0.01) وجود داشت. بیشترین ارتفاع بوته و فاصله میان گره ها مربوط به رقم لینفورد و کمترین آن مربوط به رقم L17بود. اما بین ارقام و تیمارهای آبیاری اختلاف معنی داری از نظر عملکرد دانه مشاهده نشد. اثر متقابل رژیم آبیاری× رقم برای این صفت غیر معنی‌دار بود، که نشان دهنده تحمل بالای ارقام مورد آزمایش در برابر تنش خشکی می باشد. از این نظر می توان تیمار I4 را برای تولید محصول اقتصادی در منطقه مورد آزمایش در این ارقام پیشنهاد کرد. تنها از نظر صفت تعداد دانه در بوته، اثر متقابل معنی داری بین رقم × رژیم های آبیاری مشاهده شد. عملکرد دانه با وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال یک درصد داشت.

چکیده انگلیسی:

To determine the effects of different irrigation regimes on second cropping of three soybean genotypes (Glycine max L.), an on farm split plot experiment based on randomized complete block design with 3 replications was carried out at Moghan Agricultural and Natural Resources Center during summer, 2010. The seeds were planted in a plot with 6 rows 60 cm wide, 250 cm length and plants 3 cm apart on the rows. The main plots comprised 4 irrigation regimes: I1=60 mm, I2=90 mm, I3 =120 mm and I4=150mm evaporation from class A pan) and sub-plots soybean genotypes (Williams, Linford and L17). The traits recorded were plant height, number of nodes, pods and seeds per plant, 1000 seeds weight, seed yield, height of first pod, number of empty pods, leaf number, lateral branches number (productive), pods length, inter-nodes distances, chlorophyll content, stem weight, pods weight, green leaf and roots  weights. Analysis of variance of the data showed that there were significant differences among characters (like plant height, node number, pod number, inter node distance, pods weight, chlorophyll context volume and roots weight) and irrigation treatments The I1 treatment had the highest yield and node number, while the I4 treatment resulted in the least plant height and nodes number. Also I2 treatment produced the highest pods number while the treatments I4 resulted in the least pot number. Highest chlorophyll content was obtained under I4 treatment but under I2 treatment it was the least. The highest pod weight was obtained from I3 treatment and it was the least under the I4 treatment. The highest root weight was resulted from using I2 treatment and the lowest from I4. Also, ANOVA showed significant differences for plants height and inter nodes distances among genotypes (p<0.01). The highest plants and longest inter-nodes belonged to Linford and the shortest to L17. There were positive and significant correlation between yield and 1000 seed weight (p<0.01).