بررسی تأثیر عصاره روغنی گیاه نعنا بر روی رشد و بقای برخی از باکتری‌های بیماری‌زای غذایی

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

مجتبی بنیادیان ¹ (دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد، گروه بهداشت مواد غذایی، شهرکرد، ایران)
الهام خلیلی صدرآباد ² (دانشجوی Ph.D بهداشت مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران)
الهه عسکری ³ (دانشجوی Ph.D بهداشت مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران)
محسن پورمقدس ⁴ (دانش‌آموخته دکترای دامپزشکی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران)

تاریخ دریافت : 1392/10/26 تاریخ پذیرش : 1393/08/02 تاریخ انتشار : 1393/06/01

کلید واژه: عصاره روغنی نعنا, باکتری‌های مواد غذایی, رشد باکتری,

چکیده مقاله :

در این مطالعه تاثیر عصاره روغنی نعنا بر روی باکتری‌های باسیلوس سرئوس، سالمونلا تایفی موریوم، لیستریا مونوسیتوژنز و یرسینیا انتروکولیتیکا در محیط کشت مایع مورد بررسی قرار گرفت. عصاره نعنا در غلظت‌های مختلف در محیط‌ کشت Trypticase Soy Broth (TSB) اضافه و 106 باکتری در میلی‌لیتر به محیط‌ها اضافه و گرمخانه‌گذاری شد. با مقایسه رشد باکتری‌ها در گروه‌های شاهد و تیمار اولین لوله‌ای که فاقد کدورت بود به عنوان حداقل ممانعت‌کننده از رشد (MIC)در نظر گرفته شد. سپس ازلوله MICبه بعد 1/0 میلی‌لیتر برداشت شده بر روی محیط TSA کشت داده شد و پس از انکوباسیون، پلیت‌ها مورد بررسی قرار گرفتند و اولین پلیتی که فاقد پرگنه بود به عنوان حداقل غلظت کشنده (MBC) انتخاب شد. غلظت پایین‌تر از MIC عصاره نعنا جهت بررسی رفتار رشد باکتری‌ها در محیط TSB مورد بررسی قرار گرفت. حداقل غلظت ممانعت‌کننده از رشد و حداقل غلظت کشنده برای یرسینیا انتروکولیتیکا برابر با 1/0% و 22/0%، لیستریا مونوسیتوژنز 12/0% و 15/0%، سالمونلا تایفی‌موریوم 22/0% و 25/0% و باسیلوس سرئوس 3/0% و 5% به‌دست آمد. یرسینیا انتروکولیتیکا حساس‌ترین باکتری به عصاره شناسایی گردید و در رده بعد لیستریا مونوسیتوژنز، سالمونلا تایفی‌موریوم و باسیلوس سرئوس قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که روغن‌های فرار گیاه نعنا در غلظت‌های پایین قادر است رشد باکتری‌های بیماری‌زا را مهار نموده و به عنوان یک نگه‌دارنده و طعم‌دهنده طبیعی در مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

   This study was conducted to determine the effects of peppermint essential oils on Bacillus cereus, Salmonella typhimurium, Listeria monocytogenes and Yersinia enterocolitica. In the first step, Minimum Inhibitory Concentration (MIC) and Minimum Bactericidal Concentration (MBC) of peppermint essential were determined by the tube dilution method in tryptic soy broth (TSB). Then, the growth behavior of each of the aforementioned bacteria was assessed in presence of peppermint essential oil in concentration of less than MIC. The result of first step showed that Y. enterocolitica is more sensitive to peppermint essential oil than other tested bacteria (MIC = 0.1% & MBC = 0.22%), followed by L. monocytogenes (MIC = 0.12% & MBC = 0.15%), S. typhimurium (MIC = 0.22% & MBC = 0.25%) and B. cereus (MIC = 0.3% & MBC = 5%), respectively. The results revealed that, the peppermint essential oils in low concentration inhibited the growth rate of bacteria thus may use as a natural preservative and flavoring in foods.

منابع و مأخذ:

• اثنی عشری، محمود؛ ایزدی، زهرا؛ احمدوند؛ گودرز؛ داودی، پوراندخت و پیری، خسرو (1388). شناسایی ترکیب‌های شیمیایی و بررسی اثر ضدباکتریایی اسانس گیاه نعنا فلفلی بر تعدادی از سویه‌های میکروبی. مجله ارمغان دانش، دوره 14، صفحات: 45-54.


• بنیادیان، مجتبی و کریم، گیتی (1381). مطالعه تاثیر عصاره برخی از گیاهان سنتی بر روی باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کولای در محیط کشت مایع. مجله دانشکده دامپزشکی تهران، دوره 57، صفحات: 81-83.


• بنیادیان، مجتبی؛ قاسمی، عبداله و فتاحی، فرشید (1390). اثرات ضدمیکروبی روغن‌های فرار چند گیاه دارویی بر باکتری کلستریدیوم پرفرنجنس. فصلنامه گیاهان دارویی، سال یازدهم، دوره اول، شماره 8: 63-57.


• مرتضوی، علی؛ کاشانی نژاد، مهدی و ضیاء‌الحق، سیدحمیدرضا (1381). میکروبیولوژی مواد غذایی. چاپ دوم، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، صفحات: 197، 239، 312.


• همت‌خواه، فرهاد (1383). داروهای گیاهی، چاپ سوم، انتشارات عصر کتاب، صفحات:113-115.

 

• Aridogan, B.C., Baydar, H., Kaya, S., Demirci, M., Ozbasar, D. and Mumcu, E. (2002). Antimicrobial activity and chemical composition of some essential oils. Pharmacalogical research, 25: 860-864.


• Baron E.J (1990). Diagnostic Microbiology. 8th edition, Mosby Com. pp. 37-39.


• Briggs, C. (1993). Peppermint: medicinal herb and flavoring agent. Canadian Pharmacology Journal, 126: 89–92.


• Burt, S. (2004). Essential oils “Their antibacterial properties and potential application food”. Journal of Ethnopharmacology, 94: 223-253.


• Clark, R.K. and Menory, R.C. (1980). Environmental effects or peppermint (Mentha piperita). Austurialan Journal of Plant and Physiology, 7: 685–692.


• Hirokodo, M., Hirata, K. and Uematsu, Y. (1996). Survey on the quality of natural preservative used in food processing. Annual report of Tokyo metropolitan research laboratory of public health, 47: 157-181.


• Karagözlü, N., Ergonul, B. and Ozcan, D. (2011). Determination of antimicrobial effect of mint and basil essential oils on survival of E. coli O157:H7 and S. typhimurium in fresh-cut lettuce and purslane. Food Control, 22: 1851-1855.


• Karuza, L., Blazevic, N. and Soljic, Z. (1996). Isolation and structure of flavonoids from peppermint (Mentha piperita) leaves. Acta Pharmacology, 46: 315–320.


• Mimica-Dukic, N., Bozin, B., Sokovic, M., Mihajlovic, B. and Matavulj, M. (2003). Antibacterial and antioxidant activity of tree Mentha species essential oils. Planta Medicin, 69: 413-419.


• Montes, M.A., Wilkomirsky, T. and Bello, H. (1998). Antibacterial activity of essential oil from aromatic plants growing in Chile. Phytoterapia, 69: 170-175.


• Nagafi, A., Ghasemzadeh, N. and Razavi, S. (2008). Study on antibacterial effects of (Mentha spicata L, Salvia officinalis L and Satureja hortensis L) on Escherichia coli. The journal of Qazvin University of Medical Science, 33: 15-20.


• Shimada, K., Fujikawa, K., Yahara, K. and Nakamura, T. (1992). Antioxidative properties of xanthan on the autooxidation of soybean oil in cyclodextrin. Journal of Agriculture and Food Chemistry, 40: 945–948.


• Sokovic, M.D., Vukojevic, J., Marin, P.D., Brkic, D.D., Vajs, V. and van Griensven, L.J.L.D. (2009). Chemical composition of essential oils of Thymus and Mentha species and their antifungal activities. Molecules, 14: 238–249.


• Walton, M.G. and Brown, D.E. (1999). Chemical from plants. Imperial college press, pp. 106-108.