ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار سالمند مطالعه موردی: شهر ساری
محورهای موضوعی :
آمایش محیط
عطا غفاری گیلانده
1
,
چنور محمدی
2
,
سیده الهام داوری
3
1 - استاد گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
تاریخ دریافت : 1398/01/20
تاریخ پذیرش : 1398/04/09
تاریخ انتشار : 1401/03/01
کلید واژه:
شاخص,
شهر ساری,
شهر دوستدار سالمند,
چکیده مقاله :
شهر دوستدار سالمند، شهری است که باعث ترویج پیری فعال و شامل آن دسته از فضاهای شهری هستند که توزیع خدمات عمومی در آن ها به گونه ای است که حداکثر تناسب را با نیازها و محدودیت های افراد سالمند دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت شهر ساری از لحاظ فضای شهر برای زندگی سالمندان با تأکید بر هشت شاخص که با توجه به استانداردهای سازمان بهداشت جهانی که شامل (بناها و فضاهای باز، حمل و نقل، مسکن، مشارکت اجتماعی، تکریم سالمندان و اجتماعپذیری اجتماعی، مشارکت شهروندی و اشتغال، اطلاعات و ارتباطات و حمایت اجتماعی و خدمات سلامت) می باشد پرداخته شد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی - تحلیلی میباشد. جمع آوری دادهها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) صورت گرفته است. جامعه آماری آن تمامی ساکنان 60 به بالا شهر ساری هستند، که با استفاده از فرمول کوکران، 383 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند، برای تحلیل پرسشنامه از نرمافزار SPSS (آزمون t تک نمونه ای[1]) استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است از دیدگاه سالمندان، شاخص های (بناها و فضاهای باز، حمل و نقل، مسکن، مشارکت اجتماعی، تکریم سالمندان و اجتماعپذیری اجتماعی، مشارکت شهروندی و اشتغال، اطلاعات و ارتباطات و حمایت اجتماعی و خدمات سلامت) وضعیت مطلوبی برای سالمندان ندارد و حتی در حد رفع نیازهای اولیه آن ها نیست.
چکیده انگلیسی:
An elderly-friendly city is a city that promotes active aging and includes those urban spaces where the distribution of public services is such that it is most in line with the needs and limitations of the elderly. The purpose of this study was to survey Sari situation in terms of urban space for elderly living with an emphasis on eight indicators namely buildings and open spaces, transportation, housing, social participation, revered elderly and social socialization, Citizen participation and occupation, information, communication, social support, and health services. This study naturally is applied research and methodologically is descriptive-analytical. Data and information collection were done in a library manner and field using a questionnaire. The statistical population of this study included all inhabitants of 60 year-ups of the city of Sari sampled using the Cochran formula who were 385 persons selected as statistical sample. To analyze the questionnaire, we used the SPSS software and ran a single-sample t-test. The results indicated that from the perspective of the elderly, the indices of open spaces and buildings, transportation, housing, social participation, elderly reverence, social and citizen participation, occupation, information and communication, social support, and health services are not favorable for the elderly, even to the extent of satisfying their basic needs.
منابع و مأخذ:
اوطاری، م ر.، شمس، م. 1400. ارائه مدل ساختاری - تفسیری شاخصهای سلامت محوری در راستای تحقق زیستپذیری (مورد مطالعه: منطقه یک تهران). فصلنامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، 14 (55): 234-213.
احدنژاد روشتی، م.، طهماسبی مقدم، ح.، تیموری، ا. 1399. تحلیل فضایی پایداری شاخصهای کمی مسکن در نواحی شهری با استفاده از مدل تودیم (مطالعه موردی: شهر زنجان). فصلنامه آمایش محیط، 13 (0): 149-133.
براند فرای، ه. ۱۳۸۳. طراحی شهری، ترجمه دکتر سید حسین بحرینی. انتشارات پردازش و برنامهریزی شهری، تهران.
پورجعفر، م ر.، تقوایی، ع ا.، بمانیان، م ر.، صادقی، ع ر.، احمدی، ف. 1389. ارائه انگارههای محیطی مؤثر بر شکلگیری فضاهای عمومی مشوق سالمندی موفق با تأکید بر ترجیحات سالمندان شهر شیراز. مجله سالمندی ایران، 5 (1): 34- 22.
جواهری، ل. 1393. ارزیابی وضعیت شهر مشهد جهت تبدیل شدن به شهر دوستدار سالمند مورد مطالعه: مناطق ۱، ۹، ۱۰، پایاننامهی کارشناس ارشد گروه آموزشی جغرافیا رشته مدیریت امور شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی مشهد. 205 صفحه.
حاجی ابراهیمی، م. ح.، قندهاری، ع.، چرکزی، ع.، میرنژاد، م.، بهنام پوره، ن. 1393. مقایسه متغیرهای اقتصادی- اجتماعی و رضایت از زندگی سالمندان شهرستان گرگان در سالهای ۸۳ و . مجلۀ سالمند، 9 (3): 178-
خندانی، س.، صفرلویی، م ع.، بیگ بابایی، ب. 1400. تحلیل کاربریهای اراضی شهری با توجه به شاخصهای راهبرد رشد هوشمند شهری (مورد مطالعه: شهر مرند). فصلنامه علمی - پژوهشی آمایش محیط: 14 (55): 168- 147.
دادخواه، ا. 1386. سیستم خدمات ویژه سالمندی در کشورهای آمریکا و ژاپن و ارائه شاخصهایی جهت تدوین برنامه راهبردی خدمات سالمندی در ایران. مجله سالمندی ایران، 2 (3): 176- 166.
زندیه، م. 1391. مناسبسازی منظر شهری برای سالمندان نمونۀ موردی: محلۀ قیطریۀ تهران. مجلۀ سالمندی ایران، 7 (25): 18- 7.
زرقانی، س ه .، خوارزمی، ا ع.، جوهری، ل. 1394. ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار سالمند در شهر مشهد با تأکید بر شاخصهای فرهنگی- اجتماعی. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 47 (4): 688-673.
زرقانی، س ه.، خوارزمی، ا ع.، و جوهری، ل. 1394. ارزیابی شاخصهای فضایی – کالبدی شهر مشهد در راستای تبدیل شدن به شهر دوستدار سالمند. جغرافیا و آمایش شهری- منطقهای، 5 (15): 196-177.
سادات ایلالی، ا.، ترقی، ز. 1397. مقایسه نگرش سالمندان و مدیران به وضعیت شاخصهای شهرهای دوستدار سالمند. فصلنامه سالمند، 13 (2): 249- 236.
سالنامه آماری سال . 1395. سازمان مدیریت و برنامهریزی استان مازندران.
شرقی، ع.، ضراغامی، ا.، الفت، م.، صالحی کوسالاری، ف. 1395. سنجش وضعیت شاخصهای جهانی شهر دوستدار سالمند در کلان شهر تهران (AFC). مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، 8 (28): 22- 1.
علیزاده، م.، فخرزاده، ح.، شریفی، ف.، محمدیآذر، م. نظری، ن. ۱۳۹۲. تحلیل مروری عملکرد سازمانهای متولی در برنامه سالمندی کشور.مجله دیابت و متابولیسم ایران، 13 (1): 81- 74.
فروغمند اعرابی، ه.، کریمی فرد، ل. 1394. شهر دوستدار سالمند و معیارهای طراحی مراکز تعاملات اجتماعی سالمندی با رویکرد سلامت روان. مدیریت شهری، 14 (39): 34- 7.
قاسمی، ح.، حریرچی، م.، مثنوی، ع.، رهگذر، م.، اکبریان، م. 1389. مقایسه کیفیت زندگی سالمندان مقیم خانواده و مقیم سرای سالمندان شهر اصفهان. فصلنامۀ علمی – پژوهشی رفاه اجتماعی، 10 (39): 200- 177.
قنبریان، ش.، وارثی، ح ر.، بیکمحمدی، ح. 1390. بررسی انتخاب مکانگذران اوقات فراغت سالمندان با تأکید بر عوامل فردی(مطالعه موردی: مناطق 3 و 5 اصفهان). مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، 22 (2): 170- 159.
مرکز آمار ایران. 1395. سرشماری عمومی نفوس و مسکن ((amar.org.ir.
نصیری خلیلی، م م.، زند مقدم، م ر.، دریاباری، س ج. 1395. ارزیابی توزیع فضایی سرمایه اجتماعی در نواحی شهری مطالعه موردی شهر ساری. مدیریت شهری، 4: 208-193.
نعمتی، د.، آقابخشی، ح. 1392. تهران شهر دوستدار سالمند، گامهای آغازین تحقق نخستین پایتخت سالمندی جهان (به مناسبت سال سالمندی). فصلنامه پژوهش اجتماعی، 6 (18): 44- 15.
Buffel, T., Phillipson,., Scharf, T .2012. Ageing in urban environments: Developing ‘age-friendly’ cities, Critical Social Policy 32 (4): 597-617
Chao, T S., Huang, H .2016. The East Asian age-friendly cities promotion – Taiwan’s experience and the need for an oriental paradigm, Global Health Promotion ; Vol 23 Supp. 1: 85–89.
Plouffe, L., Kalache, A .2010. Towards Global Age-Friendly Cities: Determining Urban Features that Promote Active Aging, Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine, Vol. 87, No. 5: 733-739.
Ruza, J., Kim, J., Leung, I., Kam, C., Ng, S .2014. Sustainable, age-friendly cities: An evaluation framework and case study application on Palo Alto, California, Sustainable Cities and Society: 1-6.
Shottun, L.. 2003. The Role of Older People in Our Communities, Nurse Ethics, Vol. 10, No. 4: 123-147.
Sun, Y., Phillips, D R., Wong, M .2018. A study of housing typology and perceived age-friendliness in an established Hong Kong new town: A person-environment perspective, Geoforum 88 :17–27.
Shiau, T-A., Huang, W-K .2014. User perspective of age-friendly transportation: A case study of Taipei City, Transport Policy 36 : 184–191 .
Steels, S .2015. Key characteristics of age-friendly cities and communities: A review, Cities 47: 45–52.
Temelova, J., Dvorakova, N .2012. Residential satisfaction of elderly in the city centre: The case of revitalizing neighbourhoods in Prague, Cities 29: 310–317.
World Health Organization, Ageing And Life Course, Family And Commuity Health, Global Age-friendly Cities: A Guide, .2007. ISBN 978- 924 .
_||_