در این پژوهش موضوع حاکمیت سیاسی جامعه از نگاه یک اندیشمند شرقی به روش تحلیل گفتمان مورد بررسی واقع شده که در آن ویژگیهای یک حاکمیت درست و فرمانروای خوب و نیز ویژگیهای یک حاکمیت نادرست و فرمانروای ظالم توسط آیت الله نائینی از جهان شرق مورد کنکاش قرار گرفته است. هدف پژوهش، استخراج جنبه های مهم حکمرانی اسلامی در آثار نائینی بوده بطوریکه شیوه درست فرمانروایی مشتمل بر اصولی مانند آزادی، برابری، عدم خشونت، حفظ حقوق عامه، مقابله با استبداد و تغییر مسالمت آمیز حاکمان و قدرت، در رساله معروف وی یعنی تنبيه الأمة وتنزيه الملة مورد توجه و تاکید قرار گرفته و از منظر دین و عرف به نحوه تعامل صحیح فرمانروایان با مردم بویژه نظارت و کنترل بر حاکمان و حقوق متقابل رعیت و حاکم پرداختند. وی علاوه بر کمک به نهادینه کردن مشروطیت در ایران، توانست اندیشه شیعه را در حکومت داری تبیین کرده و اولین حرکت علمای شیعه در غیاب امام معصوم مبنی بر تطبیق حکومت مشروطه با شرع مقدس اسلام یا سازگاری قوانین عرفی با متون دینی را به سرانجام برساند. این پژوهش وجود همه عناصر لازم برای حکمرانی اسلامی و کفایت مولفه های ضروری جهت تعامل درست حاکمان با رعیت را در آثار آیت الله نائینی نتیجه می گیرد. پرونده مقاله