هدف مقاله تعریف، تفسیر و تبیین زیرساخت‌های تفقه در مقیاس کلان یا اجتهاد نظام‌ساز و تمدن‌ساز است. مسأله مقاله این است که قلمرو اجتهاد، عملاً منحصر به احکام فعل مکلف شده است، آیا ظرفیت فقه، واقعا به همین مقدار است؟ فرضیه مؤلف چنین است: اجتهاد، تلاش معرفتی روشمند برای دست‌یابی به نظر خداوند (اعم از توصیف‌ها و تجویزها) از منابع معتبر براساس مدارک معتبر است. براساس این فرضیه، اجتهاد اختصاص به فقه ندارد و در کل دین جاری می‌شود و سه محور است این فرضیه را پشتیبانی می‌کند: 1. بازنگری در قید فعل مکلف در تعریف فقه، و گسترش آن به فعل فرآیندها 2. بازنگری در قلمرو حکم شرعی و گسترش آن به احکام وضعی و احکام ارشادی 3. بازنگری در مفهوم حجیت در تعریف اجتهاد و گسترش آن از معذریت و منجزیت به کاشفیت. پرونده مقاله