امور معنوی، مقدس و دینی از اموری هستند، که همواره بشر برای فهم آن ها ناچار از به کارگیری استعاره است. این خاصیت ذهن بشر است که نمی‌تواند امور مفهومی و انتزاعی را بدون کمک گرفتن از امور مصداقی و فیزیکی بشناسد. امروزه علوم شناختی از جمله زبان‌شناختی شناختی، بسیاری از استعاره‌های به کاررفته زبان انسان را تحلیل کرده و نشان داده است که انسان چگونه پاره از امور هستی را درک می‌کند. هدف این پژوهش بررسی استعارة انسان‌مدارانه در مورد خداوند است، تا با رویکرد شناختی نشان دهد چگونه خدا در ذهن دو تن از شاعران زبان فارسی، یعنی سنایی و عطار، مفهوم‌سازی شده است. برای این منظور از دیوان این دو شاعر، تمام ابیاتی که در آن ها اعمال و صفات انسانی برای خدا قیدشده، استخراج گردیده و با نگاشت هرکدام در مقاله ذکرشده‌ است. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد، در ذهن این دو شاعر به طور مشترک خدا: پادشاه، معشوق، صنعتگر، میزبان، ساقی و جنگجو است و علاوه‌بر این در ذهن سنایی خدا: آرایشگر، بنّا، نانوا، نویسنده، راهنما؛ و در ذهن عطار هم خدا: صیاد، شعبده‌باز، آئینه‌بند، فرمانده، بافنده و نقاش است. در این پژوهش چهره، میان/ کمر، زلف، لب، مردمک چشم، دهان و ... از اعضایی هستند که همراه با شواهدی برای اثبات استعارة بدن‌مندی از آن ها استفاده شده است. پرونده مقاله

حادثۀ عظیم عاشورا مملوّ از پایمردی‌ها و حماسه‌هایی است که امام حسین (ع) و اصحاب بزرگوار آن حضرت، قهرمان آن بودند؛ لذا این بعد (حماسه) از ابعاد آن حادثۀ جاوید، بیشتر از سایر ابعاد جلوه‎ کرده و از برجستگی ویژه‌ای برخوردار است. هدف از مقالۀ حاضر، تطبیق زمینه‌های حماسی- آیینی اشعار عاشورایی در آثار الهامی کرمانشاهی و عبّاسقلی یحیوی اردبیلی -دو شاعر شیعیِ پارسی‌گوی و ترکی‌سرای- است. فرضیۀ پژوهش این است که اشعار عاشورایی الهامی و یحیوی، متضمّن افکار بلند حماسی، دینی و تعلیمی است که با روایت‌های خاصّ آن دو و با زبانی هنری و ادبی به زیور شعر آراسته شده است و به انعکاس ارزش‌های آیینی (دینی) و حماسی عاشورا از قبیل پایمردی، ایثار، نثار، مقاومت، مبارزه و ایستادگی در برابر بیدادگری‌های اشخاص و حکومت‌های ظالم، ستایش آزادگی و آزادی‎‌خواهی، سازش‎ناپذیری در برابر ظلم، دعوت به مبارزه و پایداری در برابر بیدادگران و جهاد، شهادت و اندیشه‎های انقلابی تشیّع در گسترۀ ادب فارسی و ترکی پرداخته است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که دو شاعر عاشورایی در بسیاری از مسائل حماسی از قبیل وصف جزئیات نبرد، مردانگی‌های امام حسین (ع) و یاران ایشان و ناجوانمردی‌های سپاه دشمن، ذکر خرق‌عادت و غیره دیدگاه مشترکی داشتند؛ الهامی از شاهنامه بیشتر از یحیوی استفاده‌ کرده‌است و با انتخاب وزن و سبک شاهنامه، بر میزان تأثیر اشعار حماسی خود افزوده‌است؛ یحیوی نیز با انتخاب مادر به عنوان دعاکنندۀ برای قهرمان خود جهت پیروزی بر دشمن، بر روح غنایی اشعار حماسی خود افزوده است. پرونده مقاله