زبان و ادبیات فارسی واحد مشهد
,
شماره2,سال
16
,
تابستان
1399
مناجات یکی از نیازهای فطری بشری است و در آثار عارفان و شاعران نمود بیشتری دارد. شیخ فرید الدین عطار نیشابوری از سردمداران شعر عرفانی فارسی در جای جای آثار خود در صدد فرو نشاندن عطش ناشی از عشق به خداوند است. وی در آثار خود گاهی به مناجات مستقیم با خدا و گاه از زبان قهرم چکیده کامل
مناجات یکی از نیازهای فطری بشری است و در آثار عارفان و شاعران نمود بیشتری دارد. شیخ فرید الدین عطار نیشابوری از سردمداران شعر عرفانی فارسی در جای جای آثار خود در صدد فرو نشاندن عطش ناشی از عشق به خداوند است. وی در آثار خود گاهی به مناجات مستقیم با خدا و گاه از زبان قهرمانان داستانهایش با پروردگار به راز و نیاز پرداخته است. مناجاتهای موجود در منظومههای او گاه به منظور ستایش محض خداوند، گاه برای رفع نیاز خود یا دیگری و گاه به جهت شکایت و اعتراض صورت گرفته است. یکی از ویژگیهای انحصاری عطار در سرودن مناجات، آوردن مناجات پس از نقل حکایت است به گونهای که مضمون مناجات مشابه با مضمون حکایت است و عطار از مضمون حکایت الهام میگیرد و خود را به شخصیت داستانی مانند میکند و با این روش عرض نیاز میکند. الهینامه پر مناجاتترین اثر عطار است که مناجات اولین آن ستایش محض خداست و از همان آغاز تقاضا و عرض نیاز مطرح است و عطار خواهان رحمت و بخشایش خداوند است. بیشتر مناجاتهای غیر مستقیم عطار در این منظومه به صورت مناظره میان شخصیت داستانی حکایت با خداوند یا جبرئیل، هاتف و یا ندای غیبی است. این پژوهش به بررسی و تحلیل محتوایی مناجاتهای عطار در این منظومه میپردازد.
پرونده مقاله
پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
,
شماره2,سال
7
,
تابستان
1395
میرزا عظیما معروف به اکسیر اصفهانی (متوفّی 1169ه.ق) از شاعران توانا، ناشناخته و نازکخیال شبه قارة هند است که متأسّفانه نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده، حتّی در تذکرهها و تاریخها نیز مطلب چندانی از او نیامده است. مهمترین اثر وی، دیوان به طور دقیق 9326 بیت در چکیده کامل
میرزا عظیما معروف به اکسیر اصفهانی (متوفّی 1169ه.ق) از شاعران توانا، ناشناخته و نازکخیال شبه قارة هند است که متأسّفانه نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده، حتّی در تذکرهها و تاریخها نیز مطلب چندانی از او نیامده است. مهمترین اثر وی، دیوان به طور دقیق 9326 بیت در بر دارد که بخش اعظم آن را غزلیات تشکیل داده است. غزلیات اکسیر اصفهانی گنجینهای سرشار از مضامین و بنمایههای غنایی است. فضای کلّی و حال و هوای غزل وی را عشق و عاشقی و عرفان تشکیل میدهد و گاهی رنگ عشق مذکّر در آن آشکار است. نیز مضامین دیگری چون: اخلاق، پند و اندرز و حکمتهای عملی، طنز و طعنه، شکوه، مفاخره و... که از گونههای شعر غنایی هستند، در شعر او دیده میشود. اکسیر اصفهانی در شاعری، بهویژه غزلسرایی، توانایی بالایی داشته است. غزلهای پخته و سنجیدة اکسیر اصفهانی با مضامین رنگارنگ و گوناگون و تصویرسازیهای زیبا و شوقانگیز در هم آمیخته شده است. این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی، بر آن است تا شعر غنایی اکسیر اصفهانی را معرّفی کند و نشان دهد غزلیات وی از نمونههای برجسته در حوزة ادبیات غنایی است.
پرونده مقاله
پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
,
شماره4,سال
3
,
پاییز
1397
شیخ ابوالفیض فیضی فیاضی (954ـ1004ق) از شاعران پرکار و از سرآمدان سخن پارسی در شبهقارۀ هند است. وی در همۀ فنون شاعری بهویژه مثنویهای داستانی توانایی و مهارت داشته و به پیروی از نظامی چند منظومۀ داستانی به نامهای نل و دمن، سلیمان و بلقیس، هفت کشور، اکبرنامه و مرکز ادو چکیده کامل
شیخ ابوالفیض فیضی فیاضی (954ـ1004ق) از شاعران پرکار و از سرآمدان سخن پارسی در شبهقارۀ هند است. وی در همۀ فنون شاعری بهویژه مثنویهای داستانی توانایی و مهارت داشته و به پیروی از نظامی چند منظومۀ داستانی به نامهای نل و دمن، سلیمان و بلقیس، هفت کشور، اکبرنامه و مرکز ادوار را پدید آورده است. مرکز ادوار نخستین مثنوی از خمسۀ اوست که در سال 993ق همزمان با بخشهای دیگر خمسه به سرودن آن پرداخت که ناتمام باقی ماند. پس از مرگ فیضی، ابوالفضل علّامی، برادر وی، ابیات پراکندۀ این مثنوی را جمعآوری کرد و مؤخرهای به نثر بر آن افزود. این پژوهش بهشیوۀ اسنادی، کتابخانهای و توصیفی به معرفی این مثنوی، مضامین و نسخههایی که از آن وجود دارد، میپردازد. مرکز ادوار که مبدأ فیاض و در بعضی نسخ مرآت قلوب نامیده شده، اثری است که بیش از هرچیز، رنگوبوی مخزنالاسرار نظامی میدهد، در عین حال از نکتههای حکمی، اخلاقی و تعلیمی و عرفانی خالی نیست. با توجه به سبک و شیوۀ بیان فیضی در این مثنوی، میتوان او را یکی از مقلدان و نظیرهگویان موفق نظامی نامید.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد