تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)
,
شماره2,سال
13
,
تابستان
1400
در این نوشته، یک کتاب کودک (نصاب الصبیان) از دو جنبۀ شکلی و محتوایی، مورد مطالعۀ آمایشی_ تحلیلی قرار میگیرد. این کتاب در نظام آموزشی ایران اسلامی حدود ششصد و پنجاه سال مورد استفاده قرارگرفته است.با پژوهش انجام گرفته روی 3216 واژۀ بهکاررفته در نصاب الصبیان، در یک بست چکیده کامل
در این نوشته، یک کتاب کودک (نصاب الصبیان) از دو جنبۀ شکلی و محتوایی، مورد مطالعۀ آمایشی_ تحلیلی قرار میگیرد. این کتاب در نظام آموزشی ایران اسلامی حدود ششصد و پنجاه سال مورد استفاده قرارگرفته است.با پژوهش انجام گرفته روی 3216 واژۀ بهکاررفته در نصاب الصبیان، در یک بستر آمایشی تحلیل ریخت و محتوا؛ الف- از نظر شکلی؛ بسامد زبانی واژگان، محتوای لغات، قافیه غنی و فقیر، واژگان انسانی و غیرانسانی و همچنین جاندار و غیر جاندار بودن بخش غیرانسانی و ب- ازنظر محتوایی؛ موضوع لغات، خوشایندی، ناخوشایندی و خنثایی واژهها، درونمایۀ اخلاقی، تخیلی و عاطفی آنها و همچنین عناصر حرکتی، رنگی و موسیقیایی لغات مشخص میشود سپس از طریق تعیین بسامد واژگان، عناصر تعلیمی استاندارد و غیراستاندارد کتاب مشخص میگردد و در نهایت پس از بررسیهای لازم، فاصله داشتن این کتاب از معیارهای شعر کودک به اثبات میرسد.
پرونده مقاله
تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)
,
شماره4,سال
10
,
پاییز
1397
حوزۀ ادبیات سیاسی غرب، نیکولو ماکیاولی را شخصیت مؤثری میشناسد که در انتقال دورۀ رنسانس ایتالیا به عصر روشنگری نقش برجستهای داشته است. وی به عنوان مصلح اجتماعی یا منتقد سیاسی توانست افکار زمانۀ خود را دربارۀ حکومت، دین، اشرافیت و مردم تحت تأثیر قرار دهد.نظریهپردازان چکیده کامل
حوزۀ ادبیات سیاسی غرب، نیکولو ماکیاولی را شخصیت مؤثری میشناسد که در انتقال دورۀ رنسانس ایتالیا به عصر روشنگری نقش برجستهای داشته است. وی به عنوان مصلح اجتماعی یا منتقد سیاسی توانست افکار زمانۀ خود را دربارۀ حکومت، دین، اشرافیت و مردم تحت تأثیر قرار دهد.نظریهپردازان حوزۀ جامعهشناسی سیاسی، با استفاده از رسالۀ "شهریار" و کتاب "گفتارها"، اعتقادات سیاسی ماکیاولی را دربارۀ یک عمل سیاسی، به سه بخش؛ زیرساخت و مبانی فکری، روش و شیوۀ اجرا و درنهایت به بخش هدف تقسیمبندی میکنند:الف- مبانی فکری یک رفتار سیاسی عبارتاند از: 1-ویرتو (فضیلت) 2–بخت یا اقبال 3-جدایی اخلاق از سیاست 4-تشریح انواع شهریاریها 5-تعادل طبقات. ب- شیوهنامۀ اجرایی حوزۀ سیاسی عبارت است از: احکام دهگانه. ج- هدف از فعالیت سیاسی عبارت است از: دستیابی به مقولۀ قدرت، صیانت و افزایش آن.نگارنده رفتارهای سیاسی بهکاررفته در داستانِ "پادشاهی جهود که نصرانیان را میکشت" مولوی را بسیار همخوان با اعتقادات سیاسی ماکیاولی میداند.در این راستا، در نوشتۀ حاضر، ابتدا اعتقاد سیاسی یادشده، به طور اجمال، به بیان میآید. سپس، به صورت توصیفی- تحلیلی، مفاهیم بهکاررفته در داستان مثنوی با مبانی اندیشۀ ماکیاولی، مورد تطبیق قرار میگیرد. در پایان نتیجهگیری میشود؛ که در داستان یادشده، گونۀ رفتاری حاکمیت با مردم، در بسیاری از زوایا با تعاریف و انتظارات ماکیاولیایی همخوانی نزدیکی دارد.
پرونده مقاله
تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)
,
شماره1,سال
12
,
بهار
1399
یک متن تاریخی؛ میراث ملی. فرهنگی یک جامعه است که در لایههای الفاظ و معانی آن با دست تاریخ رازها و رمزهای گرانبهایی نهفته شده است. دانش نشانهشناسی و فن تحلیل محتوا در انتهای قرن بیستم راهکارهایی را برای درک درست از نهفتگیهای معنایی این نوع متنها فرا راه بشریت قرار د چکیده کامل
یک متن تاریخی؛ میراث ملی. فرهنگی یک جامعه است که در لایههای الفاظ و معانی آن با دست تاریخ رازها و رمزهای گرانبهایی نهفته شده است. دانش نشانهشناسی و فن تحلیل محتوا در انتهای قرن بیستم راهکارهایی را برای درک درست از نهفتگیهای معنایی این نوع متنها فرا راه بشریت قرار داده است.این نوشته با استفاده از دو راهکار کنش گفتاری جان سرل و نشانهشناسی ژان مری متن تاریخی نظامنامه مدرسۀ معرفت خامنه را مورد واکاوی قرار داد.ابتدا از پنج کنش گفتاری جان سرل تعریف اجمالی ارائه شد. سپس با تعریف هنجار عینی و ارزشی به ساختار مرکزمدار و مرکزگریز زبان و کاربرد جغرافیایی، زمانی و اجتماعی آن اشاره رفت و بعد هر سه عکسالعمل؛ خاموشی، بیش تصحیحی و تلافی مورد بحث قرار گرفت؛ تا مقدار امنیت در ارتباط هنجار رایج و هنجار موردنظر زبان معلوم گردد. سپس عبارات متن نظامنامه بر اساس هر دو نظریه یادشده مورد بررسی قرار گرفت و در پایان مشخص شد که کنش گفتاری متن به ترتیب؛ اعلامی، تعهدی یا ترغیبی است و بین هنجارهای رایج جامعه و هنجارهای ارزشی مدنظر متن، ناهمخوانی، عدم امنیت و شکاف وجود دارد.
پرونده مقاله
تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره5,سال
5
,
زمستان
1392
داستان، بازنمایی از زندگی انسانی است که خواننده تلاش می کند؛ خود را در آن بیابد، خود را به آن برساند و یا خود را از آن دور سازد. در درون خود رمزها و رازهایی دارد که اگر خوب بازگشایی شود ترجمۀ هر کدام از آن ها، زندگی بشریت را خوب معنی می کند، و تعلیم هر یک، برگی بر بارور چکیده کامل
داستان، بازنمایی از زندگی انسانی است که خواننده تلاش می کند؛ خود را در آن بیابد، خود را به آن برساند و یا خود را از آن دور سازد. در درون خود رمزها و رازهایی دارد که اگر خوب بازگشایی شود ترجمۀ هر کدام از آن ها، زندگی بشریت را خوب معنی می کند، و تعلیم هر یک، برگی بر باروری آن می افزاید. این نوشته می خواهد؛ داستان پادشاه و کنیزک مثنوی معنوی را رمزگشایی کند. با استفاده از قواعد ساختار گرایی آن را بشکافد و با ارادۀ تعلیمی و آموزشی، شکل و محتوای آن را تبیین و توضیح دهد. ایضاح صحنه های مختلف داستان، آشنایی با مزۀ تلخ و شیرین روان شناختی آن بر زاویۀ دید مخاطب قدرت و دقت خواهد بخشید. در مجموع نوشته هایی که در مورد این داستان ملاحظه شد، به نظر می رسد با این شیوه و فرایند، تحقیقی دربارۀ آن صورت نگرفته باشد، امید است مقبول نظر استادان و مورد استفادۀ پژوهندگان قرار گیرد.
پرونده مقاله
تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره1,سال
7
,
بهار
1394
"دموکراسی گفتگویی" نظریهای است که در قرن بیستم بهوسیلۀ یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعهشناس آلمانی طرح شد. این گفتگو در یک "حوزۀ عمومی" با "مشارکت آزاد شهروندان مستعد" شکل میگیرد. ابزار تعامل در آن "زبان ارتباطی عام" است و برای رسیدن به "تفاهم" یا "پذیرش استدلال برتر" چکیده کامل
"دموکراسی گفتگویی" نظریهای است که در قرن بیستم بهوسیلۀ یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعهشناس آلمانی طرح شد. این گفتگو در یک "حوزۀ عمومی" با "مشارکت آزاد شهروندان مستعد" شکل میگیرد. ابزار تعامل در آن "زبان ارتباطی عام" است و برای رسیدن به "تفاهم" یا "پذیرش استدلال برتر" صورت میگیرد. این نظریۀ هابرماس در ادبیات سیاسی معاصر تحت عنوان "کنش ارتباطی" شهرت یافته است. مولوی در حکایت تمثیلی"شیر و نخجیران" مذاکره ای به کاربسته است که با ارکان نظریۀ یادشده قابل بررسی است. در این راستا، نوشتۀ حاضر ابتدا، به توضیح اجمالی مؤلفههای "نظریۀ انتقادی هابرماس"، "حوزۀ عمومی"، "جهان زیست" و "زبان ارتباطی عام" و تعریف تمثیل میپردازد. سپس با تحلیل و بررسی بخش مذاکرات داستان "شیر و نخجیران" مولوی، نتیجه میگیرد؛ که مذاکرۀ اول، با قواعد "دموکراسی گفتگویی" هابرماس، همخوانی بیشتری دارد و با پیشروی داستان، کنش ارتباطی مذاکرات کم و رنگ سیاسی و راهبردی آن غلظت پیدا میکند. رنگ سیاسی لایۀ اندرونی تمثیل یادشده است.
پرونده مقاله
تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره2,سال
9
,
تابستان
1396
مقامات حمیدی مجموعهای است از داستان های کوتاه تمثیلی که در هر کدام از آنها، یک موضوع عرفانی به صورت تمثیلی مورد بحث قرار میگیرد. این مقاله حکایت جنون را با توجه به معماری داستان و هندسه ساختاری آن، مأموریت ذاتی اثر و کردار گفتاری- نوشتاری سراینده، به صورت کمّی تشریح م چکیده کامل
مقامات حمیدی مجموعهای است از داستان های کوتاه تمثیلی که در هر کدام از آنها، یک موضوع عرفانی به صورت تمثیلی مورد بحث قرار میگیرد. این مقاله حکایت جنون را با توجه به معماری داستان و هندسه ساختاری آن، مأموریت ذاتی اثر و کردار گفتاری- نوشتاری سراینده، به صورت کمّی تشریح مینماید و در پایان به این نتیجه میرسد که نویسنده در این کتاب تعلیمی با تبحر خاصی انسجام متن را با هنر و مهارت درآمیخته و پند و اندرزهای دینی- اخلاقی خود را به مخاطب ارائه کرده است.
پرونده مقاله
تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره4,سال
7
,
پاییز
1394
این نوشته با روش تحلیلی- توصیفی، در دو بخش؛ کلی و مصداقی، فرایند یک داوری و تصمیم گیری را در بستر داستان "مرد بقال و طوطی" مورد بررسی قرار داده است. این داستان با شکلی تمثیلی رمزی و با مبانی تعلیمی برای انتقال مفاهیم به مخاطب سروده شده و مولوی در بخش محتوایی آن، برای یک چکیده کامل
این نوشته با روش تحلیلی- توصیفی، در دو بخش؛ کلی و مصداقی، فرایند یک داوری و تصمیم گیری را در بستر داستان "مرد بقال و طوطی" مورد بررسی قرار داده است. این داستان با شکلی تمثیلی رمزی و با مبانی تعلیمی برای انتقال مفاهیم به مخاطب سروده شده و مولوی در بخش محتوایی آن، برای یک قضاوت و داوری منطقی ضرورتهای مورد نیاز ارائه داده است. نقاب، تنبیه، تشخیص، حسگرهای بیرونی و درونی، دادههای اطلاعاتی، فرایند تصمیم گیری، قوه و قدرت پردازشگری انسان از مهمترین مباحث آن به شمار میرود. تحلیل کلی داستان به مخاطب میآموزد که: الف- فرایند یک داوری و تصمیمگیری چگونه رخ میدهد؟ ب- ارکان یک داوری چگون دستکاری و نتیجۀ آن مصادره میشود؟
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد