به منظور ارزیابی اثر باکتری های ازتوباکتر و ریزوبیوم به عنوان کود زیستی بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل جعفری آفریقایی رقم دیسکاوری، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی ارسنجان در سال 1394اجرا گردید. فاکتور اول شامل ازتوباکتر در 3 سطح 0، 25 و 50 گرم در کیلوگرم خاک و فاکتور دوم شامل ریزوبیوم در 3 سطح 0، 20 و 40 میلی‌لیتر در کیلوگرم خاک بود. نتایج نشان داد که کاربرد فرآورده های ازتوباکتر و ریزوبیوم به عنوان کود زیستی باعث بهبود رشد رویشی و زایشی گل جعفری شد. بیشترین ارتفاع بوته (31 سانتی متر)، سریع ترین زمان آغاز به گلدهی (31 روز پس از کاشت) و تعداد جوانه گل (16 عدد در بوته) با کاربرد 50 گرم در کیلوگرم کود ازتوباکتر و بدون کاربرد کود ریزوبیوم به دست آمد. بیشترین محتوای رنگدانه‌های کلروفیلa و شاخص درخشندگی رنگ با کاربرد 50 گرم در کیلوگرم خاک و 40 میلی‌لیتر کود ریزوبیوم به دست آمد. لیکن، بیشترین مقدار شاخص خلوص رنگ در تیمار شاهد یعنی بدون کود زیستی ازتوباکتر و ریزوبیوم مشاهده شد. به‌طور کلی، می توان نتیجه گرفت که برای بهبود خواص کمی و کیفی گل جعفری آفریقایی، کاربرد 20 میلی لیتر در کیلوگرم کود زیستی ریزوبیوم و 50 گرم در کیلوگرم کود زیستی ازتوباکتر، قابل توصیه است. پرونده مقاله