هدف: بارشهای حدی یکی از مهترین مخاطرات جوی و از جمله پیامدهای تعییر اقلیم در کشورهای دارای آب و هوای خشک تا نیمه خشک میباشد. در صورت عدم برنامهریزی صحیح و مدیریت، این نوع مخاطرات خسارات اقتصادی و اجتمای زیادی را درپی دارد. هدف از این مطالعه شناسایی تغییرات زمانی و مکانی بارشهای حدی سالانه ایران بود. ابتدا دادههای شبکهبندی شدهِ بارش با تفکیک مکانی 15×15 برای دوره آماری50 ساله (1389-1340) مورد استفاده قرار گرفت
روش: سپس به منظور تغییرات درون دههای بارش ایران دوره آماری مورد مطالعه به پنج دوره مساوی تقسیم گردیده است. برای انجام محاسبات از امکانات برنامه نویسی در نرم افزار متلب و سامانه اطلاعات جغرافیایی بهره گرفته شده است. سپس برای هر کدام از دورهها توزیعِ مکانیِ فراوانی، میانگین، ضریب تغییرات و روند؛ ترسیم و مورد تحلیل قرار گرفت. بهترین معیار برای انتخاب روزهای با بارش حدی، آستانه صدک 95 به بالا و پوشش 50 درصدی از کل مساحت کشور همراه با تداومِ حداقل دو روز، مناسب تشخیص داده شد.
یافتهها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در دوره های مورد مطالعه بیشترین فراوانی و میانگین بارشهای حدی در ابتدا مربوط به کرانههای ساحلی خزر و پس از آن نواحی شمالغرب و غرب، بخصوص دامنههای غربی زاگرس میباشد. بررسی رخداد بارشهای حدی طی دورههای مختلف نشان داد دوره سوم (1360-1369) دارای بیشترین فراوانیِ رخداد بارشهای حدی بوده است کما اینکه بالاترین ضریب تغییرپذیری بارشهای حدی مربوط به دهه اول (1340-1349) میبـاشد به طوری که هـسته بیشینه آن در نواحی مرکزی و جنوب شرقی کشور مشاهده شده است. در مجموع نتایج حاصل نشان داد که فراوانی و روند بارشهای حدی در نیمههای جنوبی کشور در همه دورهها روند افزایشی و در نیمههای شمالی و بخصوص سواحل خزر روند کاهشی داشته است.
پرونده مقاله