همچنان که سوره های قرآن دارای نام بلکه بعضاً دارای نامهای متعددی است و هر یک از این نامها نیز وجه متناسبی با سوره دارد، بعضی از آیات قرآنی نیز دارای یک یا چند نام به وجوه مناسبت متعددی هستند که به آنها اسامی آیات گویند. منشأء نامگذاری برخی از اسامی آیات قرآنی، روایات پیامبر(ص) و ائمه(ع) است که در زبان مردم به دلایلی رایج شده¬اند و برخی بیان موضوعی فقهی، کلامی، تاریخی و غیره می¬باشد. در این مقاله، تلاش می¬شود بر اساس مطالعه¬ی کتابخانه¬ای و تجزیه و تحلیل داده¬ها و جمع¬بندی آنها و نیز با بررسی آیات قرآن، روایات، تفاسیر و سایر متون دینی، در ابتدا، تمامی اسامی آیات قرآن به ترتیب حروف الفبا، معرفی و علت نامگذاری هر یک، ذکر شود، سپس بناست که تعداد آیات بر حسب بیشترین اسم، تفکیک شود و در پایان، نوع علمی اسامی برخی آیات بر حسب فقهی، کلامی، تفسیری، اخلاقی و تاریخی، بیان شود.

پرونده مقاله

با آغاز عصر تدوین تفسیر، اسرائیلیات فراوانی که وارد حوزه فرهنگ اسلامی شده بود به تفاسیر راه یافت که تفاسیر شیعه نیز از این پدیده پیراسته نبودند. پرسمان نخست در این جستار آن است که شیوه رویارویی مفسران شیعی و ریشه‌های آن چه بوده است. می‌توان گفت رویکرد مفسران شیعی به روایات اسرائیلی، یکسان نبوده است. ریشه‌های پیدایش رویکرد تفسیری پذیرش روایاتی از این دست، می‌تواند: یکی، پرهیز از بررسی سندی روایات و دیگری پرهیز از تحلیل دلالی و عرضه آن‌ها بر دلایل قطعی نقلی و عقلی باشد. پژوهش حاضر مطالعه‌ای کتابخانه‌ای است که با رویکرد کیفی و با استفاده از روش‌های تحلیل سندی و متنی این موضوع را بر پایه قرآن و احادیث بررسی نموده است. تفسیر شیعی منهج الصادقین فی إلزام المخالفین توسط ملا فتح الله کاشانی به رشته نگارش در آمده و به باور برخی محققان، بعد از تفسیر ابوالفتوح رازی، بهترین و جامع‌ترین تفسیر فارسی تألیف شده تا آن زمان است. در تفسیر مذکور، روایات اسرائیلی به چشم می‌خوردکه بر رسیده می‌شود. پرونده مقاله

احادیث فراوانی درباره حفظ قرآن ، ارزش و جایگاه حافظان، که از مضامین تشویق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آمیز برخوردار بوده و باورمندان را به حفظ و تلاوت آیات قرآن و عمل به آن برمی‌انگیزاند، در منابع روایی شیعه از معصومین(ع) صادر شده‌اند. این روایات در اکثر جوامع روایی و تفاسیر، گردآوری ‌شده است. اما میزان اعتبار سندی این روایات و در نتیجه اعتبار متون آنها یکسان نبوده و نمی‌توان در این مورد حکم کلی صادر کرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، از طریق جمع آوری اطلاعات، به شیوه‌ی کتابخانه‌ای؛ با تکیه بر منابع شیعی صرف، دامنه‌ی مطالعاتی خود را بر روی مهم‌ترین جوامع حدیثی متمرکز نموده و با نگاهی گذرا به پیشینه‌ی این علم و تطوراتی که بر آن گذشته، به بررسی در این خصوص پرداخته است و نشان می‌دهد که هرچند برخی از فضائل حفظ قرآن، از نظر محتوا صحیح هستند و یا در صحت سند آن‌ها خدشه‌ای وارد نیست اما این دلیلی برای صحت صدور آن‌ها نمی‌باشد و اتکای صرف بر سند یا متن در تصحیح یک خبر به معنای اثبات صحت صدور آن نیست. چه بسا سند صحیحی بر متن درستی ترکیب شده باشد یا ممکن است متن متضمن معنایی غیر قابل قبول باشد یا با متونی که دارای دلالت‌های صدق قوی‌تر هستند، مخالف باشد. در احادیث مورد مطالعه نیز چنین اشکالاتی وارد بود که موجب عدم صحت صدور آن‌ها شده و قبول آن‌ها را مشکل می‌نمود. البته هرچند اکثر احادیث فضائل حفظ قرآن ضعیف بودند اما علمای حدیث شیعه طبق قرائنی در جواز عمل بدان‌ها اتفاق دارند. پرونده مقاله