عبدالوهاب بیاتی و سهراب سپهری به عنوان دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی، و پرچمدار مکتب ادبی رمانتیسم با توجه به شرایط فردی و اجتماعی زمانه خود و با گریز از آن زمان، بخش عمده شعرشان را آمیخته با غصه، حسرت و دلتنگی برای گذشته نموده‌اند. در این پژوهش با مطالعه توصیفی- تحلیلی دفترهای شعری سپهری و بیاتی، به بررسی و مقایسه چگونگی نمود این اندیشه شعری در شعر این دو شاعر پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که این دو شاعر در مضامین نوستالژیک، دوری از سرزمین، معشوق و اجتماعی با هم اشتراکاتی دارند. پرونده مقاله

دین مبین اسلام از دو منبع نورانی و استوار سرچشمه می‌گیرد؛ یکی آموزه‌های قرآن کریم و دیگر تعالیم اهل بیت علیهم السلام. در قرآن کریم به استناد تفاسیر و روایات خاندان وحی علیهم السلام آیاتی هست که در شأن امیر مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) نازل شده است. حال شعرای شیعی و نیز مسلمان که بنا به تیمّن و تبرّک آیات نورانی وحی را در اشعار خویش منعکس می‌ساخته‌اند، گاهی اوقات به هنگام مدح مقام عظمای علوی و نیز تمجید از مقام شامخ ولایت، این آیات را در اشعار خود تعمّداً می‌گنجانده‌اند تا از طرفی سخن خویش را رنگ و رویی قرآنی بزنند و نیز از طرفی دیگر بتوانند در پرتو روایات اهل بیت علیهم السلام، اشعار ولایی خود را مستحکم بیان نموده و به آن رنگ جاودانگی ببخشند. در این پژوهش سعی شده است تا آیاتی را که به حدّ تواتر در احادیث، مرتبط با امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام دانسته شده و شعرای فارسی زبان این آیات را در اشعارشان متبلور ساخته، مورد نقد و بررسی قرار دهیم تا بیش‌تر با این اشعارقرآنی- ولایی آشنا شده و از میزان ارادت این شعرا به ساحت امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب علیه السلام بیش‌تر آگاه شویم. پرونده مقاله

لغة النوستالوجیا أو غصة الإغتراب من مصطلحات علم النفس التی قد دخلت فی مجال الأدب. والوطن الذی إختاره محمود درویش فی أشعاره کموضوع رئیسی، وهو العنصر الذی یسبب اشتهار الشاعر وعولمته. لدیه أشعار نوستالوجیة لأجل البعد عن الوطن وذکری أیام الطفولة الحلوة وألفته بالوطن المألوف وأیضاً البعد عن الأصدقاء والأقرباء وأیضاً الفوضی فی الأبعاد الإقتصادیة والإجتماعیة. تناولت هذه الدراسة معتمدة علی المنهج الوصفی- التحلیلی بالبحث عن دفاتره الشعریة بإجلاء النوستالوجیا ومظاهره فی شعر الشاعر الشهیر محمود درویش، فنعرّف بمظاهر النوستالوجیة فی أشعاره. پرونده مقاله

سنّت فرهنگی وادبی، مجموعه ای از باورها ،آداب ورسوم و عناصر فرهنگی است که درپهنة تاریخ،از نسلی به نسلی دیگرمنتقل می شودو بیانگر مفاهیم ادبی وهنری است که به مثابة گنجینه هایی ارزشمند ازگذشتگان برجای مانده وبازتابندة فرهنگ واندیشة ملّت هاست. ازاین رو، بین ادبیّات و سنّت ،پیوند تعامل آمیزی وجوددارد و بی گمان در پیدایش ادبیّات، سنّت نقش بسزایی دارد. به رغم این موضوع، متأسفانه تحقیقی که به بررسی سنّت گرایی در آثار کلاسیک ادبی پرداخته باشد تا اکنون کمتر نگاشته شده است . هدف این مقاله، بررسی انتقادی –تطبیقی رویکرد سنّت گرایانه درسه اثرکلاسیک فارسی نظری وعملی نقدادبی،یعنی قابوس نامه ،چهارمقاله و المعجم فی معاییر اشعار العجم است . این بررسی درحوزه های شعرشناسی، وظایف شعر و شاعری ،آرایه های ادبی، عروض پژوهی ونثر شناسی ومباحثی از این گونه است. وجوه مشترک در این سه کتاب عبارتند از : عروض، شعر و ویژگی های آن،وظیفة شعر،ویژگی شاعر،صور خیال و نثر که در این جستار،درهر مبحث رویکردهای سنّت گرایانة آنها بررسی شد. نگاه نظامی عروضی درچهارمقاله به مباحث مربوط به شعر و نثر ،سنّتی تر از دو کتاب دیگر است .امّا مطالب کتاب المعجم شمس قیس در برابر دو کتاب دیگر، جامع تر می نماید و مؤلّف آن با نگاهی ادیبانه به بحث و بررسی پرداخته است و عنصر المعالی در قابوس نامه طریق تعادل را می پیماید پرونده مقاله

هر گفتار و رفتارى که به ظاهر غیر جدّى و به صورتى لطیف و همراه با مزاح جلوه‌گر شود و در کُنه خود بیانگر حقیقت و واقعیّتى جدّى باشد، طنز گفته می شود. در حقیقت طنز خنده هایی است عاقلانه و عارفانه بر زندگی که به وسیلۀ کشف و برهنه کردن تضادها و ناهماهنگی های زندگی جلوه گر می شود. سمت و سوی طنز اجتماعی است و مایۀ اصلی آن انتقاد و برملا کردن کاستی ها و کمی ها است امّا نه به صورت خشک و جدّی و کتابی، بل به شکل خنده آور و گاهگاهی نیش دار و تمسخر آمیز. هدف از این طنز اصلاح کردن معایب و مفاسد و نیز مبارزه با رذایل است که در صورت تحقّق چنین امری ما با رشد و تعالی فضائل انسانی و محامد اخلاقی روبه رو خواهیم شد. یکی از کسانی که از این نوع ادبی در آثارش سود جسته و از طنز در راه بهبود و صلاح پذیری جامعه، استفادۀ شایان نموده است، سعدی شیرازی است.این پژوهش سعی دارد تا از طریق بررسی تحلیلی-توصیفی به واکاوی لایه های تعلیمی پنهان در گلستان سعدی بپردازد تا در پایان برهمگان آشکار شود که سعدی از طنز در گلستانش به خاطر هدفی والاتر از خنده استفاده نموده و آن همانا تعلیم فضایل اخلاقی و تربیتی در انسان است.بدیع بودن موضوع در بردارندۀ نتایج ارزندۀ ادبی و تربیتی خواهد بود و استادی بی نظیر سعدی را در استفاده از این نوع ادبی نمایان خواهد نمود. پرونده مقاله

یکی از رموز مانایی و ماندگاری اشعار تعلیمی حافظ، پیوند ناگسستنی آن با آیات و احادیث است. این شاعر زبردست در بهره بردن از این مضامین وحیانی و روایی، چنان استادانه و ماهرانه عمل می کند که عواطف هر خواننده ای را برمی انگیزد و او را به تأمّل در این آموزه های قرآنی- روایی وا‌می‌دارد. از آن جا که بینامتنیّت یکی از مهم ترین مباحثی است که توجّه پژوهشگران ساختارگرا و پساساختارگرا را به خود معطوف کرده است و این دستاورد نوین در حوزۀ ادبیات، به بررسی وجوه تشابه و تفارق و نیز تأثیرپذیری یک متن از متون دیگر می پردازد و مقتضی آن است که ادیب از متون قدیمی یا معاصر خود آگاهی لازم را داشته باشد تا بتواند از آن متون در اثر خود بهره گیرد. ما در این پژوهش برآنیم تا دیوان اشعار حافظ را بر اساس نظریۀ بینامتنی ناقدانی هم چون باختین، کریستوا، بارت، ریفاتر، لوران ژنی، ژرار ژنت و ... نقد و بررسی کنیم تا وام گیری هایِ آگاهانه یا غیرمستقیم خواجه از آیات و روایات و نیز ترفندهای ادبی بیان این مضامین، بیشتر بر همگان مکشوف گردد. پرونده مقاله