تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره2,سال
9
,
تابستان
1396
مرزباننامه یکی از کتب مهم ادب پارسی و از جمله شاهکارهای نثر به شمار میرود، که با انشایی مصنوع و مزّین و در عین حال در اغلب موارد به طرزی ساده، بسیار فصیح و زیبا نگارش یافته است. این اثرِ ارزنده، توسّط مرزبان بن رستم بن شروین، یکی از شاهزادگان طبرستان، به گویش طبری به چکیده کامل
مرزباننامه یکی از کتب مهم ادب پارسی و از جمله شاهکارهای نثر به شمار میرود، که با انشایی مصنوع و مزّین و در عین حال در اغلب موارد به طرزی ساده، بسیار فصیح و زیبا نگارش یافته است. این اثرِ ارزنده، توسّط مرزبان بن رستم بن شروین، یکی از شاهزادگان طبرستان، به گویش طبری به رشتۀ تحریر درآمده و در قرن ششم و اوایل قرن هفتم، به دست نویسنده و ادیب گرانقدر، سعدالدیّن وراوینی از لهجۀ طبریِ باستان به زبان فارسی دری، آراسته به صنایع لفظی و معنوی و اشعار تازی و پارسی و امثال و اخبار بازنویسی شده است. مرزباننامه از نوع ادب تمثیلی (فابل) محسوب میشود و نوع نثر آن، فنّی است. امثال عربی و پارسیِ فراوانی در این کتاب گرانقدر یافت میشود. یکی از شعرایی که از اشعارش در مرزباننامه به عنوان شاهد و مثال استفاده شده، شاعر پرآوازۀ عرب، متنبی است. وی از شعرای دورۀ عبّاسیان، در اوایل قرن چهارم هجری است، که صاحب این گنجینۀ نفیس از امثال و حِکَم وی در نگارش اثرش بهره برده است. حتّی مضامین مشترکی بین امثال متنبی و امثالی که در مرزباننامه وجود دارد، مشاهده میشود. در این پژوهش سعی بر این است، اَمثال و حِکمی که در این دو اثر دارای تشابه و اشتراکاتی است، تطبیق، بررسی و شناخته شود.
پرونده مقاله
تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره5,سال
12
,
زمستان
1399
شاعران عارف ازشعر به عنوان ابزاری برای بیان اصول اعتقادی واخلاقی به مریدان ورهروان طریق حق استفاده کردهاند. لذا برای تفهیم اصطلاحات غامض فلسفه، منطق و عرفان ناگزیراز صنایع ادبیی مانندتشبیه، تلمیح، استعاره وتمثیل بهره جستهاند. مثنوی خلاصه الحقایق اثر نجیب الدین رضاتبری چکیده کامل
شاعران عارف ازشعر به عنوان ابزاری برای بیان اصول اعتقادی واخلاقی به مریدان ورهروان طریق حق استفاده کردهاند. لذا برای تفهیم اصطلاحات غامض فلسفه، منطق و عرفان ناگزیراز صنایع ادبیی مانندتشبیه، تلمیح، استعاره وتمثیل بهره جستهاند. مثنوی خلاصه الحقایق اثر نجیب الدین رضاتبریزی یکی ازآثارعرفانی و تعلیمی عصر صفویه است. نجیب الدین رضا از شاعران سدة یازدهم هجری، از معتقدان به سلسلة ذهبیه وازتالیان مولاناجلال الدین بلخی رومی بود. از آنجاکه تمثیل ازعناصر مهم ادبی درسبک هندی است، نگارندگان این مقاله برآنندتا بابکارگیری روش تحلیل اطلاعات ومنابع کتابخانهای گونههای تمثیل مانند مثل، ارسال المثل، حکایت تمثیلی و تمثیل های قرآنی وهمچنین مواردی از نمادها و حکایت های رمزی را در این اثر عرفانی- تعلیمی بررسی نمایند. بررسیهای به عمل آمده نشان میدهد که این منظومه یک اثرتمثیلی با مضامین عارفانه است وپربسامدترین نوع تمثیل دراین اثرحکایت تمثیلی (الیگوری) وارسال المثل است که باهدف تربیت انسان ورهنمون کردن او به سوی کمال بکارگرفته شدهاند.
پرونده مقاله
زبان و ادب فارسی واحد سنندج
,
شماره1,سال
10
,
بهار
1397
محمّدصادق گلپایگانی، ادیب، شاعر و خطّاط دورۀ قاجار و ملّاباشی حیدرقلی میرزا، فرزند فتحعلیشاه قاجار است. وی با نام شعریِ مدهوش، از جمله بهترین و مهمترین صاحبکمالان دیار گلپایگان به حساب میآید. مدهوش از شاعران دورۀ بازگشت ادبی محسوب میشود. او به غیر از فنون نظم و چکیده کامل
محمّدصادق گلپایگانی، ادیب، شاعر و خطّاط دورۀ قاجار و ملّاباشی حیدرقلی میرزا، فرزند فتحعلیشاه قاجار است. وی با نام شعریِ مدهوش، از جمله بهترین و مهمترین صاحبکمالان دیار گلپایگان به حساب میآید. مدهوش از شاعران دورۀ بازگشت ادبی محسوب میشود. او به غیر از فنون نظم و نثر، در علم عربی نیز مشهور بوده است. کلیّات مدهوش، مجموعهای از منشآت، غزلیّات، مثنویّات، قصاید، رباعیّات و قطعات است و علاوه بر آن نوشتههایی تعلیمی و حکمی به نثر دارد که هنوز آنگونه که بایسته است، شناسانده نشدهاند. قصایدِ این مجموعه از نوع قصاید مدحی با زبانی روان و ساده و آرایههایی دلنشین است. سبک شعر مدهوش به دورههای غزنوی و سلجوقی نزدیک است. قصاید وی بیشتر به روش انوری و عنصری است و آنان بیشترین تأثیر را بر مدهوش داشتهاند؛ ولی سهم انوری در این اثرگذاری برجستهتر است. وی همچنین در به کارگیری واژههای کهن، به شعر فرّخی توّجه بیشتری داشته و در انتخاب ردیف، نگاه خود را به سوی دورههای نخست سبک خراسانی معطوف کرده است. شناخت و معرّفی ویژگیهای شعر مدهوش نیاز به مطالعه و بررسی آن از جنبههای مختلف دارد. انجام پژوهش و مطالعه دربارۀ این ویژگیها در عرصة تحقیقات ادبی از ضرورتها به حساب میآید. هدف از نگارش این تحقیق، بیان مختصاتی از سبک خراسانی، ویژگیهای شعر دورۀ بازگشت ادبی و نیز شعر مدهوش و میزان تأثیرپذیری و تقلید وی از شاعران سبک خراسانی است.
پرونده مقاله
دشت پریشان یکی از دشت های استان فارس است که در سال های اخیر به علت بهره برداری های بی رویه از منابع آب زیرزمینی، مورد توجه قرارگرفته است. این دشت به علت وجود دریاچه پریشان، به عنوان یکی از قطب های گردشگری ایران شناخته شده است. لذا مطالعه ی حاضر با دو هدف، بررسی روند برد چکیده کامل
دشت پریشان یکی از دشت های استان فارس است که در سال های اخیر به علت بهره برداری های بی رویه از منابع آب زیرزمینی، مورد توجه قرارگرفته است. این دشت به علت وجود دریاچه پریشان، به عنوان یکی از قطب های گردشگری ایران شناخته شده است. لذا مطالعه ی حاضر با دو هدف، بررسی روند برداشت از چاه های کشاورزی اطراف دریاچه و کشف ارتباط متقابل میان سطح ایستابی آب در این چاه ها با سطح آب دریاچه پریشان، با استفاده از آزمون علیت گرانجری، انجام گردیده است. اطلاعات نشان داده که تعداد چاه های اطراف دریاچه پریشان که از 425 حلقه در سال 1370، به 925 حلقه چاه در سال 1388 افزایش یافته و درپی آن برداشت از آب های زیرزمینی در این دوره از 5/9 میلیون مترمکعب به 6/43 میلیون مترمکعب افزایش یافته است. همچنین نتایج آزمون علیت گرانجری، موید رابطه ی علیت دوطرفه بین مولفه دریاچه و مولفه آب زیرزمینی می باشد. بنابراین افزایش برداشت از آب چاه های کشاورزی باعث افت آب زیرزمینی و کاهش سطح آب در دریاچه پریشان می گردد. از سوی دیگر کاهش سطح آب در دریاچه از طریق کاهش نفوذ آب به سفره ی آب زیرزمینی، سطح ایستابی چاه های اطراف دریاچه را افت می دهد. بر این اساس به منظور کنترل سطح آب زیرزمینی و حفاظت از اکوسیستم دریاچه، کاهش بهره برداری آب از چاه های اطراف دریاچه و جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز، ضروری به نظر می رسد.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد