بلاغت دانشی است که موضوع آن بررسی و نشان دادن شگردها و شیوه‌های هنریِ موثر ساختن کلام از طریق به کارگیری زیبایی‌های ادبی است. از آنجایی که بررسی وجوه مختلف زیبایی و نمایاندن جنبه‌های اعجاز آمیز قرآن کریم همواره در میان مفسران اهمیّت بسزایی داشته است شناخت بلاغت و شیوه‌های بلاغی قرآن، نه تنها پرده از وجوه اعجاز بلاغی این کتاب کریم بر می‌دارد، بلکه معانی نهفته و گنجینه‌های پنهان آن را نیز آشکار می‌سازد. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیده‌اند با روش تحلیلی- توصیفی و رجوع مستقیم به دو تفسیر قرآنی و ادبی روض الجنان و روح الجنان ابوالفتوح رازی و کشف الاسرار و عدة الابرار ابوالفضل میبدی، زیبایی‌های ادبی که از چشم بلاغیون به دور مانده و یا کمتر به آنها پرداخته شده را یافته و مورد بررسی تطبیقی قرار دهند. نگارندگان پس از تحلیل نمونه‌ها نتیجه می‌گیرند که در این دو تفسیر از صنایع خاصی همچون: بساط یا مقدمه چینی، قول یا اشارات مبادی به معنا، معقد یا شکستن کلمه در میان دو مصراع و غیره استفاده شده که دو مورد از آنان در روض الجنان، دو مورد در کشف الاسرار و دو مورد در هر دو تفسیر مورد استفاده قرار گرفته است. پرونده مقاله

استخراج نکات و زیبایی‌های ادبی، بخاطر اعجاز‌آمیز بودن قرآن، همواره در بین بلاغیون پر رونق بوده است. بر همین اساس، بسیاری از مفسران اولیه قرآن، در نوشته های خود ضمن بحث از دیگر مسائل قرآنی، از بلاغت نیز در جهت فهم وجوه اعجاز این کتاب کریم و یافتن صنایع هنری آن سخن گفته اند که متاسفانه برخی از زیبایی های ادبی کلام آنان، تا کنون از چشم اصحاب بلاغت به دور مانده و یا کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که دریافت نکات و لطائف تفسیری نه تنها پرده از وجوه اعجاز بلاغی این کتاب کریم بر می دارد، بلکه معانی نهفته و گنجینه های پنهان آن را نیز آشکار می سازد تا اصحاب بلاغت در شناخت بیشتر زیبایی های ادبی متون و معانی پنهان بتوانند از آن‌ها بهره گیرندکشف، بررسی و تحلیل این زیبایی ها از لابه لای نوشته های آنان، ضروری می نماید. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیده‌اند پس از بررسی کتب بلاغت فارسی با روش تحلیلی – توصیفی و نیز از طریق مطالعات کتابخانه ای و رجوع مستقیم به تفاسیر فارسی قرآن کریم، زیبایی های ادبی که از چشم بلاغیون به دور مانده و یا کمتر به آنها پرداخته شده را یافته و مورد بررسی و تحلیل قرار دهند.. نگارندگان پس از تجزیه و تحلیل نمونه ها، نتیجه می گیرند که در تفاسیر اولیه قرآن از صنایع خاصی همچون: مناسبت، قول مقلوب، سحر حلال، فضل ذکر و فضل مذکور و... استفاده شده است پرونده مقاله

وجود برخی صنایع بلاغی مغفول در دو تفسیر روض‌الجنان و روح‌الجنان ابوالفتوح رازی و کشف الاسرار و عدة الابرار ابوالفضل میبدی، نشان از بلاغت اعجازی جدیدی از قرآن کریم دارد؛ دانشی که در فهم و تفسیر آیات قرآن کریم و شناخت زیبایی‌های کلام الهی، نقشی انکار‌ناپذیر دارد. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیده‌اند پس از تعریف بلاغت و معرفی دو تفسیر روض الجنان و کشف الاسرار، با روش تحلیلی-توصیفی و نیز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و رجوع مستقیم به این دو تفسیر فارسی، زیبایی‌های ادبی که از چشم بلاغیون به دور مانده و یا کمتر به آنها پرداخته شده را یافته و مورد بررسی قرار دهند. از آنجایی که دریافت نکات و لطائف تفسیری از متن قرآن همواره در میان مفسرین بلاغی پر رونق بوده است، شناخت بلاغت و شیوه‌های بلاغی قرآن، نه تنها پرده از وجوه اعجاز بلاغی این کتاب کریم بر می‌دارد، بلکه معانی نهفته و گنجینه‌های پنهان آن را نیز آشکار می‌سازد. نگارندگان پس از تجزیه و تحلیل نمونه‌ها، نتیجه می‌گیرند که در این دو تفسیر از صنایع خاصی همچون: جوامع الکلم، بساط، مُعَقّد و غیره استفاده شده است که نیاز به تبیین و باز نشر بیشتری دارند. پرونده مقاله

ضرب المثل ها جملاتی پرمغز و کوتاه هستند که کاربردی گسترده دارند و مردم برای اقناع یکدیگر از آن‌ها استفاده می کنند. هر کدام از اقوام ایرانی، مثل های خاص خود را دارند که به خاطر ارتباط با یکدیگر و گاهی ارتباط با طبیعت ، آن‌ها را ساخته اند. در میان قوم لک نیز مانند سایر اقوام، ضرب‌المثل هایی وجود دارد. قوم لک از جمله اقوام ایرانی است که در استان هایی مانند لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان و... زندگی می کنند و به زبان لکی که یکی از زبان های بازمانده از زبان پهلوی است، سخن می گویند. نام واژه های حیوانات در ضرب‌‌المثل های این زبان نمودی پررنگ دارد. این موضوع می تواند بیانگر زندگی در کوهستان و ارتباط با حیوانات باشد. در این پژوهش کوشیده ایم نام‌واژه های حیوانات را در ضرب‌المثل‌های لکی به روش توصیفی- تحلیلی و میدانی مورد بررسی قرار دهیم. بنابراین نخست آن‌ها را آوانگاری کرده ایم و ترجمۀ آن‌ها را به زبان فارسی نوشته ایم؛ سپس جایگاه کاربرد آن‌ها را مورد بررسی قرار داده ایم؛ سرانجام مثل های معادل آن‌ها را که در زبان فارسی و یا دیگر گونه های زبان های ایرانی وجود داشته است، آورده ایم. پرونده مقاله

کلیله و دمنه و مثنوی معنوی مولوی از تمثیل برای بیان آموزش‌های اخلاقی، تربیتی و... کمک گرفته‌اند. یکی از آموزش‌های تربیتی این دو کتاب، روش حل مسئله به‌شیوه‌ای خلاقانه است. حل مسئله عبارت است از تلاش ذهنی به‌منظور پیدا کردن روشی مناسب برای حل ‌کردن مسئله. جان دیویی از جمله کسانی است که روشی منطقی برای حل مسئله ارائه کرده است. روش او پنج اصل بدین صورت دارد: 1. تشخیص مسئله، 2. تعریف و بازنمایی مسئله، 3. پیدا کردن راه مناسب، 4. عمل ‌کردن روی راه‌حل‌های مناسب و پیش‌بینی نتایج، 5. نگاه به عقب و ارزشیابی نتایج فعالیت‌ها. در این پژوهش تلاش شده است که با روش توصیفی‌تحلیلی، حکایت بوف و زاغ از کتاب کلیله و دمنه و حکایت شیر و نخجیران از کتاب مثنوی معنوی مولوی، با تکیه بر روش حل مسئلۀ دیویی مورد بررسی قرار گیرد. سؤال اساسی در این باره آن است که روش بیان، ویژگی‌ها و مراحل داستانی روش حل مسئله در این دو حکایت چگونه‌اند؟ نتیجه آن است که در هر دو کتاب با روش تمثیل حیوانی تلاش شده است روش حل مسئله بیان شود. شخصیت‌های دو داستان با خلاقیت و طبق مراحل حل مسئلۀ دیویی پیش رفته‌ و توانسته‌اند دشمنان را از بین ببرند. نگاه کلیله و دمنه به پیروزی، مادی‌گرایانه است درحالی‌که مولوی تفسیری عرفانی از پیروزی دارد. پرونده مقاله

بخش گسترده ای از شهرت شیخ شیراز در گرو قدرت سخنوری و فصاحت و بلاغت اوست. با این همه او از آن هنرمندانی نیست که تنها برای نشان دادن قدرت قلم خود مضامینی را به کار گرفته باشد. او مصلحی نیک‌اندیش است که دردهای جامعه و بویژه مشکلات رفتاری حاکمان روزگار خود را به خوبی دریافته و برای درمان آن ها از هنر سخنوری خویش بهره گرفته است. بدیهی است که ابزار مورد استفادة شیخ زبان است؛ ولی هنر مضاعف او در شگردهای اندرزگویی به حاکمان تجلی یافته است. شیخ شیراز با آگاهی از روحیات حاکمان، شیوة هدایت غیرمستقیم را برگزیده است. در این روش او با بهره‌گیری آگاهانه از هنر داستان پردازی، ضمن خلق حکایاتی رفتار ناپسند حاکمان را به دیگران نسبت داده و با تقبیح آن، بی‌آن که حساسیت و مخالفت حاکمان را برانگیزد، داروی تلخ پند را در کام جانشان تعبیه کرده است. در مقالة حاضر این شگرد تربیتی سعدی بررسی شده است. پرونده مقاله