حالات و عواطف انسانی و عوارض طبیعی و اخلاقی که آدمی را به خود دچار می‌کند از دیرباز در زمینۀ آثار ادبی ظهور و بروز داشته‌اند. مفهوم رنج از دیرباز در هیئت آثار ادبی بازنمایی شده است، اما در ادوار و اعصار گوناگون ماهیت‌های متفاوتی داشته است. رنج جسمانی و مادی امری جدا از رنج اندیشه و هر دوی اینها جدا از تعب و رنج ناشی از فقدان‌های سیاسی و اجتماعی هستند. مقالۀ حاضر با تبیین ماهیت رنج و جایگاه آن در ادبیات قدیم و جدید کوشیده با روش تطبیقی و رویکرد توصیفی-تحلیلی این مضمون را در اشعار ناصرخسرو و پروین اعتصامی بررسی نماید. نتایج بحث نشان می‌دهد که وجه مادی رنج در اندیشۀ ناصر خسرو اندک بوده و جای آن را رنج ناشی از فقدان اندیشه و خرد و رنج‌های معنوی انسان در زمین که ناشی از فاصلۀ او با خداوند است، گرفته است. اعتصامی به این رنج‌ها بی‌اعتنا نیست، اما نگاه خاصی نیز به رنج‌های ناشی از مسائل سیاسی و اجتماعی و همچنین تنهایی انسان در عصر جدید دارد. نقطۀ عطف کار دو شاعر واکاوی رنج و تعب ناشی از بیخردی است و مهمترین تفاوت آنها را می‌توان در همین بعد سیاسی و اجتماعی دید که پروین را متناسب با افق اندیشۀ دوران و گفتمان‌های انتقادی زمانه‌اش از ناصر خسرو متمایز می‌کند. پرونده مقاله

بعد از تعاریف نظری سرمایه اجتماعی بوسیله بعضی از دانشمندان و صاحب‌نظران به این نکته تأکید شده است که نه‌تنها مفاهیم سرمایه اجتماعی در مکتب اسلام ساری و جاری بوده است بلکه به معنای واقعی کلمه عوامل مؤلّفه آن از قبیل سرمایه‌ی فرهنگی، سرمایه‌ی اقتصادی، گروه‌گرایی، اعتماد، همبستگی و . . . چیزهایی نیست که مکتب اسلام به آنها توصیه نکرده باشد. در این راستا با استناد به منابع اسلامی ومأخذ دیگر به این نتیجه رسیده‌ایم که ضمن استفاده بهینه از راهکارهای اصولی و تجارب اندیشمندان دیگر اگر به احکام اسلامی به دقّت عمل شود،هم به تولید و هم حفظ سرمایه اجتماعی پرداخته می‌شود و از انقلاب اسلامی ایران به عنوان نمونه بارزی از سرمایه عظیم اجتماعی یاد شده است که با استفاده از آموزه‌های اصیل مکتب اسلام همه‌ی آنچه را که بعنوان اجزا و عوامل مثبت سرمایه اجتماعی از آنها یاد می‌شود، با حفظ ارزش‌های والای انسانی بکار می‌گیرد . پس با احترام به همه واضعان و اندیشمندان نظریّه‌ی سرمایه اجتماعی با استفاده از مفاهیم علمی آنها نباید از آنچه خود داشته‌ایم غافل باشیم، چون هر وارداتی بدنبال خود فرهنگی را می‌آورد که اگر بومی نشود و با فرهنگ جامعه تطبیق نیابد مشکلاتی را ببار خواهد آورد. پرونده مقاله

هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل مضامین اجتماعی- فرهنگی به تأسی از آموزه‌های نهج‌البلاغه طی پانزده سال گذشته (از سال 1380 تا سال 1395) است. نگارنده در این پژوهش به‌دنبال این سؤال است که میزان توجه نویسندگان به مضامین اجتماعی- فرهنگی تا چه حد بوده و به کدام مفاهیم حوزه اجتماعی- فرهنگی بیش‌تر پرداخته‌اند؛ مقالات نوشته شده در این خصوص بر اساس فهرست مقالات فارسی و کتاب‌شناسی نهج‌البلاغه‌ شناسایی، بازیابی و طبقه‌بندی شد. سپس با استفاده از روش کیفی از نوع تحلیل محتوا، مفاهیم و آموزه‌های اجتماعی نهج‌البلاغه از مقالات استخراج و بعد از استنتاج آماری مفاهیم، یافته‌های تحلیلی ارائه شد. یافته‌های پژوهش بیانگر این است که از میان مفاهیم استخراج شده مفهوم عدالت، زمامداری، مردم‌داری و مدارا، حق‌گرایی، انتقاد اجتماعی و شکوه از مردم، به عنوان مهم‌ترین مضامین اجتماعی- فرهنگی نهج‌البلاغه مورد توجه نویسندگان در این بازه زمانی بوده که دلایل کمّی و کیفی توجه به این مفهوم، ارائه شده است. پرونده مقاله