فهرست مقالات محسن حاجی زین العابدینی


  • مقاله

    1 - امنیت منابع و تجهیزات کتابخانه‌ای در برابر سرقت در کتابخانه‌های پردیس دانشگاه شهید بهشتی
    دانش شناسی , شماره 1 , سال 12 , بهار 1398
    هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر شناسایی وضعیت حفاظت و نگهداری از منابع و تجهیزات کتابخانه‌های وابسته به دانشگاه شهید بهشتی است روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که به روش پیمایشی انجام‌گرفته و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه که آلفای کرونباخ آن بیش‎تر از 7/ چکیده کامل
    هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر شناسایی وضعیت حفاظت و نگهداری از منابع و تجهیزات کتابخانه‌های وابسته به دانشگاه شهید بهشتی است روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که به روش پیمایشی انجام‌گرفته و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه که آلفای کرونباخ آن بیش‎تر از 7/0 می‎باشد، گردآوری‌شده است. پرسشنامه‌ای تهیه شد و در اختیار 20 نفر از مسئولان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و واحدهای وابسته دانشگاه شهید بهشتی قرار گرفت که از روش سرشماری برای انجام پژوهش استفاده شد. جهت بررسی وضعیت کتابخانه‌های دانشگاه و نحوه رتبه‌بندی تجهیزات و منابع در کتابخانه از نظر سرقت از دید مسئولین کتابخانه‌های دانشگاه شهید بهشتی از آزمون فریدمن استفاده‌شده است. یافته‎ها: یافته‌ها نشان داد که بیشترین تجهیزات و منابعی که به سرقت رفته بود، صفحات، و تصاویر و نقشه‎های میان کتاب‎ها است، و بیش‎ترین تمهیدات به کار برده شده برای حفظ و حراست از مجموعه کتابخانه مراقبت و نگهبانی از ساختمان کتابخانه در برابر انواع دستبرد در ساعات تعطیلی است. نتیجه‎گیری: وضعیت امنیت از منابع و تجهیزات در برابر سرقت در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و واحدهای وابسته (کتابخانه‎ها، دانشکده‎ها و پژوهشکده‎ها) دانشگاه شهید بهشتی در وضعیتی مطلوب قرار دارد، که با تدابیر و روش‎های علمی مطلوب‎تر خواهد شد. به طور کلی بازنگری در مقررات و آیین‎نامه‎های مربوط به امنیت در هر کتابخانه با توجه به نوع مخاطبان ضروری است، ضمن اینکه روزآمدی قوانین و مقررات حاکم در این مسئله اهمیت مضاعف دارد. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - به کارگیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آردی‌اِی) در کتابخانه‌های سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از دیدگاه کتابداران
    دانش شناسی , شماره 1 , سال 13 , بهار 1399
    هدف: هدف کلی این پژوهش شناسایی وضعیت آشنایی و پذیرش استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آردی‌اِی) توسط کتابداران سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است. روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است که با روش پیمایشی میزان آشنایی 18 نفر از کتابداران شاغل در سازمان تحق چکیده کامل
    هدف: هدف کلی این پژوهش شناسایی وضعیت آشنایی و پذیرش استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آردی‌اِی) توسط کتابداران سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است. روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است که با روش پیمایشی میزان آشنایی 18 نفر از کتابداران شاغل در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با آردی‌اِی از طریق پرسشنامه در قبل و بعد از آموزش و میزان پذیرش قواعد از سوی آنان سنجیده است. رواییپرسشنامهاز روشاعتبارمحتوا و در سنجشپایایی آنضریبآلفایکرو نباخ831/.وبیشتراز6/بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده شد. یافته‌ها: میزان آشنایی کتابداران نسبت به مفاهیم فهرست‌نویسی در پیش از آموزش به ترتیب به طور متوسط (65/43 درصد) و سپس کم (02/23 درصد) بوده است. اما پس از برگزاری کارگاه آموزشی یک‌روزه میزان آگاهی آن‌ها نسبت به این مفاهیم به متوسط (62/47 درصد) و سپس زیاد (81/23 درصد) تغییر نمود. در کل دیدگاه کتابداران نسبت به پذیرش آردی‌اِی موافق بوده است. نتیجه‌گیری: آمادگی و دیدگاه برای پذیرش قواعد توصیف و دسترسی به منبع (آردی‌اِی) از سوی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های سازمان بالاتر از سطح متوسط است. ضرورت ارائه آموزش‌های کافی به کتابداران برای بهره‌گیری از نرم‌افزار بر اساس تغییرات جدید امتیاز بالایی آورده و جزء اولویت‎‌های اصلی قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

  • مقاله

    3 - ارزیابی وب‌سایت های دانشگاهی بر اساس معیارهای کاربردپذیری و تعامل: مطالعه موردی، دانشگاه شهید بهشتی
    دانش شناسی , شماره 2 , سال 12 , تابستان 1398
    هدف: این پژوهش به منظور ارزیابی وضعیت وب سایت های دانشگاه شهید بهشتی بر اساس معیارهای کاربردپذیری و تعامل انجام شده است. روش پژوهش: نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی است. به منظور ارزیابی معیارهای تعامل، و رابط کاربریِ وب سایت های دانشگاه شهید بهشتی، ابتدا با روش کتابخانه ای چکیده کامل
    هدف: این پژوهش به منظور ارزیابی وضعیت وب سایت های دانشگاه شهید بهشتی بر اساس معیارهای کاربردپذیری و تعامل انجام شده است. روش پژوهش: نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی است. به منظور ارزیابی معیارهای تعامل، و رابط کاربریِ وب سایت های دانشگاه شهید بهشتی، ابتدا با روش کتابخانه ای، سیاهه وارسی مشتمل بر 15 معیار و 135 مؤلفه از منابع علمی مرتبط با موضوع استخراج شد. برای سنجش اعتبار، سیاهه وارسی برای 15 متخصص طراح وب سایت ارسال شد. برای وزن دهی معیارها و مؤلفه ها از روش تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزار اکسپرت چویس استفاده شد. جامعه آماری 151.000 صفحه وب پورتال دانشگاه شهید بهشتی بود که دامنه sbu.ac.ir دارند. با استفاده از جدول کرجسی - مورگان حجم نمونه در این پژوهش 52 وب سایت برآورد شد. این نمونه شامل 1314 صفحه وب به عنوان زیر مجموعه پورتال دانشگاه شهید بهشتی بودند که دامنه sbu.ac.ir دارند. یافته ها: امتیازهای کسب شده توسط وب سایت های دانشگاه شهید بهشتی از هر معیار به این شرح است: زمان 12%، پیمایش 88%، طراحی 54%، رنگ 44%، سازماندهی 18%، قلم 27%، صفحه خانگی 23%، کابردپذیری 75%، درباره ما 27%، اطلاعات تماس 28%، بازخورد 4%، اعتبار 25%، پیوند 25%، راهنما 1%. بر اساس نتایج پژوهش، وب سایت مرکز تحقیقات اقتصاد اسلامی با 27.436 امتیاز و وب سایت دانشکده علوم زیستی با 16.046 از 50، رتبه اول و آخر را کسب نمودند. نتیجه گیری. وب سایت های دانشگاه شهید بهشتی با وجود طیف وسیع و متنوع کاربران، از نظر معیارهای ارزیابی این پژوهش وضعیت مطلوبی ندارند. بهتر است با در نظر گرفتن شاخص های ارزیابی وب سایت ها، تغییرات اساسی در این وب سایت ها صورت پذیرد. پرونده مقاله

  • مقاله

    4 - شناسایی مؤلفه‌های مناسب الگوی آمیختة بازاریابی کتابخانه‌های عمومی ایران
    دانش شناسی , شماره 1 , سال 14 , بهار 1400
    هدف: این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه‌های مناسب الگوی آمیختة بازاریابی برای کتابخانه‌های عمومی ایران بر اساس اصول و الگوهای بازاریابی انجام شد.روش‌ پژوهش: این پژوهش کاربردی و به روش پیمایشی در پاییز 1397 انجام شد. ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته است که شامل 47 چکیده کامل
    هدف: این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه‌های مناسب الگوی آمیختة بازاریابی برای کتابخانه‌های عمومی ایران بر اساس اصول و الگوهای بازاریابی انجام شد.روش‌ پژوهش: این پژوهش کاربردی و به روش پیمایشی در پاییز 1397 انجام شد. ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته است که شامل 47 گویه در 12 قسمت و در مقیاس 5 درجه ای لیکرت قرار دارد. جامعه آماری،کارشناسان نهاد کتابخانه‌های عمومی ایران در مراکز استان‌هاست که در زمان انجام پژوهش 248 کارشناس بودند. نمونه‌گیری انجام نشد و پرسش‌نامه بین جامعه آماری به طور کامل توزیع شد. داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به منظور تایید و ترسیم الگوی بازاریابی کتابخانه‌های عمومی ایران از معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart Pls استفاده شد.یافته‌ها: طبق نتایج آزمون رتبه‌‌ای فریدمن و با استفاده از نرم‌افزار PLS نسخة 2، الگوی بازاریابی کتابخانه‌‌های عمومی ایران ترکیبی از 3 عنصر محصول، مکان و فعالیت‌‌های تشویقی و ترغیبی از مدلP4، 3 عنصر افراد، شواهد فیزیکی و فرایند از مدلP7، عنصر کیفیت و بهره‌‌وری از الگوی مدیریت منسجم خدمات P8، عنصر وب‌‌سایت از الگوی S4، عنصر امنیت و شخصی‌‌سازی و تعامل کاربران با اعضا از مدل I7 است.نتیجه‌‌گیری: الگوی آمیختة بازاریابی مناسب کتابخانه‌‌های عمومی، ترکیبی از مؤلفه‌های آمیختة بازاریابی سنتی و غیرسنتی (اینترنتی) که هم در برگیرنده 4 مؤلفه از بازیابی سنتی P4 و هم مؤلفه‌های قابل استفاده برای کتابخانه‌های عمومی از سایر الگوهای آمیختة بازاریابی است. که از نظر کارشناسان مؤلفه قیمت جایگاهی در بازاریابی کتابخانه‌های عمومی ندارد. پرونده مقاله

  • مقاله

    5 - ارزیابی‌ کتابخانه‌های دانشگاهی بر اساس مؤلفه‌های‌کتابخانه سبز و استاندارد لید
    دانش شناسی , شماره 4 , سال 14 , پاییز 1400
    هدف: هدف از انجام این پژوهش روشن ساختن نقش کتابخانه ها در جامعه و اجرای فرایند توسعه پایدار، روشن ساختن نقش کتابخانه های دانشگاهی و ارزیابی آن ها بر اساس مولفه ها، شاخص‌های کتابخانه سبز و استاندارد لید و ارایه راهبرد هایی برای ایجاد کتابخانه های سبز بر اساس مرور متو چکیده کامل
    هدف: هدف از انجام این پژوهش روشن ساختن نقش کتابخانه ها در جامعه و اجرای فرایند توسعه پایدار، روشن ساختن نقش کتابخانه های دانشگاهی و ارزیابی آن ها بر اساس مولفه ها، شاخص‌های کتابخانه سبز و استاندارد لید و ارایه راهبرد هایی برای ایجاد کتابخانه های سبز بر اساس مرور متون است.روش پژوهش: پژوهش حاضر با بهره گیری از روش کتابخانه ای و به صورت مرور متون انجام شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد برای داشتن کتابخانه دانشگاهی سبز باید ابتدا این مسئله توسط جامعه و دولتمردان مورد توجه قرار گیرد و برای پیاده سازی آن از ترویج تفکر و فرهنگ سبز در جامعه شروع کرد. زیرا بسیاری از مشکلات در این زمینه ریشه در فرهنگ و استفاده نادرست از منابع طبیعی و تجدید ناپذیر دارد. کتابخانه‌های دانشگاهی با توجه به رسالت خود در زمینه آموزش فرهنگ و ایجاد تمدن جهانی، در این زمینه نقش آفرینی زیادی دارند .نتیجه گیری: برای داشتن کتابخانه سبز دانشگاهی لزوماً نباید با ساختمان سبز شروع کرد. بلکه این کتابخانه ها مأموریت‌های سبز دارند. بسیاری از کتابخانه با پیاده سازی چند مولفه سبز در کتابخانه خود از جمله ترویج فرهنگ زیست محیطی در کتابخانه و آموزش به جامعه، پیاده سازی الگوهای مصرف بهینه آب و انرژی های تجدید ناپذیر، استفاده از روش های بازیافت و مدیریت پسماند به عنوان کتابخانه سبز شناخته شده ‌اند. پرونده مقاله

  • مقاله

    6 - طرح تدوین الگوی تولید کتاب‌های حسی‌لمسی
    دانش شناسی , شماره 4 , سال 13 , پاییز 1399
    هدف: هدف پژوهش ارائۀ طرح تدوین الگوی تولید کتاب‌های حسی‌لمسی (از دیدگاه کارشناسان تولید و مربیان آموزشی کودکان 3 تا 6 سالۀ نابینا وکم‎بینا)است. روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع ترکیبی می‎باشد. در بخش کیفی جهت به‎دست آوردن وفاق نظر کارشناسان تولید و نش چکیده کامل
    هدف: هدف پژوهش ارائۀ طرح تدوین الگوی تولید کتاب‌های حسی‌لمسی (از دیدگاه کارشناسان تولید و مربیان آموزشی کودکان 3 تا 6 سالۀ نابینا وکم‎بینا)است. روش‌ پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع ترکیبی می‎باشد. در بخش کیفی جهت به‎دست آوردن وفاق نظر کارشناسان تولید و نشر کتاب‎های حسی‎لمسی، از روش دلفی و در بخش کمّی برای تجمیع نظر مربیان آموزشی به‎صورت پیمایشی تحلیلی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. ضریب روایی محتوای پرسشنامه بالاتر از 99/0 و شاخص روایی محتوای آن بالاتر از 79/0 گزارش شد. پایایی پرسشنامه نیز براساس ضریب آلفای کرونباخ برابر با 863/0 سنجیده شد. جامعه آماری شامل کلیۀ 33 کارشناس تولید و نشر کتاب های حسی‎لمسی می‎باشد که از بین آن‎ها 21 کارشناس به‌عنوان اعضای پانل دلفی در بخش کیفی پژوهش به‌صورت نمونه‌ در دسترس انتخاب شدند. در بخش کمّی نیز کلیۀ 76 مربی آموزشی در حال خدمت از 23 مرکز آموزشی در سطح ایران که در ارتباط با کتاب‎های حسی‌لمسی فعالیت می کنند، انتخاب شدند. یافته ها: در روش دلفی طی سه مرحله، با توجه به پایین بودن میزان ضریب کندال در دور سوم (565/0) چنین نتیجه گرفته ‎شد ‎که در نهایت فرایند نظرخواهی کارشناسان تولید و نشر، در دور سوم با 37 گویۀ پرسشنامه متوقف شود. بررسی مقایسۀ معیارهای تولید کتاب‎های حسی‎لمسی از دیدگاه مربیان آموزشی جهت تعیین میزان تأیید آن‎ها بیان‎گر آن است که معیار فنی تولید (72%)، معیار محتوا (74%)، و معیار ارائه نیز (72%) مورد تأیید قرار گرفت. در این میان کارشناسان، بیشترین میزان را به معیار محتوا با مقادیر (74%) اختصاص دادند. مربیان آموزشی نیز معیارهای تولید کتاب های حسی لمسی را با مقادیر (72%) مورد تأیید قرار دادند. نتیجه گیری: جهت پی‎بردن به مهم‎ترین معیارهای تولید کتاب‎های حسی‌لمسی از دیدگاه کارشناسان تولید و نشر و مربیان آموزشی، پس از تجزیه و تحلیل مؤلفه‎ها و تبدیل آن‎ها به عامل‎های جدید، به‌کمک تحلیل عامل اکتشافی و شاخص کای‌دوی نسبی و عامل تأییدی برازش شدۀ مقتصد، ارائۀ الگوی طرح تولید کتاب‎های حسی‎لمسی تدوین و پیشنهاد شد. پرونده مقاله

  • مقاله

    7 - تحلیل محتوای کتاب‌های نامه‌ای ادیبان ایران در فاصله سال‌های 1330 تا 1349
    دانش شناسی , شماره 1 , سال 14 , بهار 1400
    هدف: ارزیابی، گردآوری، سازماندهی و دسترس‌پذیری در زمره فعالیت‌های اصلی علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. یکی از انواع منابعی که به عنوان منبع اطلاعاتی مهم و غیر رسمی به شمار می‌آید، نامه‌ها هستند. در نامه‌ها اطلاعاتی وجود دارد که شاید در هیچ منبع رسمی دیگری نشود آن‌ها را پی چکیده کامل
    هدف: ارزیابی، گردآوری، سازماندهی و دسترس‌پذیری در زمره فعالیت‌های اصلی علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. یکی از انواع منابعی که به عنوان منبع اطلاعاتی مهم و غیر رسمی به شمار می‌آید، نامه‌ها هستند. در نامه‌ها اطلاعاتی وجود دارد که شاید در هیچ منبع رسمی دیگری نشود آن‌ها را پیدا کرد. شناسایی موضوعات بیان شده در کتاب‌های نامه‌ای (نامه‌های خصوصی ادیبان به همسرانشان) و معرفی این محمل به عنوان یک منبع دست اول اطلاعاتی به استفاده کنندگان بوده است.روش پژوهش:پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است و برای اجرای آن از روش پژوهش تحلیل محتوای کمی استفاده شده‌است. جامعه پژوهش 103 عنوان کتاب نامه‌ای بوده، در این پژوهش 6 عنوان کتاب انتخاب شد که توسط جلال آل احمد، سیمین دانشور، احمد شاملو، علی شریعتی و فروخ فرخ‌زاد نوشته شده که در بر دارنده 859 نامه بوده است.برای تحلیل محتوای نامه‌ها از 23 مقوله برگرفته از اصطلاحنامه فرهنگی اصفا استفاده شد.یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که 859 نامه خصوصی ادیبان شامل موضوعات مختلفی بود که با توجه به شرایط سیاسی حاکم بر آن دوره بیشترین موضوع مطرح شده در نامه‌ها مربوط به مقوله سیاست با فراوانی(400) و مقوله‌های آثار ادبی با (390) و مجلات با(256) فراوانی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.یافته‌های به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد ادیبان فارغ از اوضاع مختلف جامعه نبوده‌اند. این افراد در نامه‌های خصوصی خود به انواع مختلفی از موضوعات در زمینه‌های گوناگون پرداخته‌اند که جنبه‌های مختلفی از اطلاعات( سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، ادبی و غیره) را در برمی‌گیرد که می‌تواند برای پژوهشگران و کسانی که علاقه‌مند به این حوزه هستند بسیار مثمر ثمر باشد.نتیجه گیری: این نامه‌ها با توجه به اینکه خصوصی بوده‌اند اما دربردارنده اطلاعات فراوانی برای رفع نیاز اطلاعاتی استفاده کنندگان می‌باشد و همچنین معرفی این منابع به کتابداران مرجع، چرا که با شناخت انواع منابع موجود در کتاب‌خانه کتابداران مرجع می‌تواند در جهت رفع نیاز اطلاعاتی مراجع بهتر عمل کند. پرونده مقاله

  • مقاله

    8 - شناخت رفتار اطلاعاتی خبرنگاران شبکه خبر در سوژه‌یابی گزارش‌های خبری
    دانش شناسی , شماره 2 , سال 14 , تابستان 1400
    هدف: هدف اصلی این پژوهش شناخت رفتار اطلاعاتی خبرنگاران شبکه خبر در سوژه یابی گزارش ها و استفاده از منابع اطلاعاتی است.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی تحلیلی با استفاده از پرسشنامه بر روی جامعه آماری 60 نفر از خبرنگاران فعال در شبکه خبر در تابستان 98 انجام شده است. چکیده کامل
    هدف: هدف اصلی این پژوهش شناخت رفتار اطلاعاتی خبرنگاران شبکه خبر در سوژه یابی گزارش ها و استفاده از منابع اطلاعاتی است.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی تحلیلی با استفاده از پرسشنامه بر روی جامعه آماری 60 نفر از خبرنگاران فعال در شبکه خبر در تابستان 98 انجام شده است. روایی و اعتبار ابزارهای اندازه گیری اطلاعات با نظر استادان علم اطلاعات و دانش شناسی تایید شد و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ معادل 89/ 0 محاسبه گردید. داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها : نتایج پژوهش نشان داد مولفه‌های "سرعت کم اینترنت (میانگین 4.47)"، "درک درست و دیدگاه روشن درباره موضوع برای افزایش میزان اعتماد به نفس" و "جستجوی اطلاعات برای تهیه گزارش " مهمترین موانع دسترسی به اطلاعات هستند. مولفه "نقش خانواده، اقوام، دوستان، همسایگان در تعیین سوژه های خبری خبرنگاران "با میانگین 04/3 کمترین میزان را به خود اختصاص داده است.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که عواملی چون: اطلاعات ناکافی از منابع موجود، ناآگاهی از روش های جستجو، حرف ه ای نبودن خبرنگاران، محدودیت های ارائه اخبار جذاب، مردمی نبودن سوژه ها، گرایش به تامین خواسته مدیران رسانه، فقدان بهره گیری از منابع کتابخان ه ای و آرشیوی، نبود پژوهش های میدانی خبری، مشکلات آموزش رسمی و ضمن خدمت، تنوع نداشتن و بی توجهی به پژوهش از مهمترین مولفه های موثر بر رفتار اطلاعاتی صحیح خبرنگاران است. پرونده مقاله

  • مقاله

    9 - سنجش میزان ربط تصاویر بازیابی شده در موتورهای جست‌وجوی یاهو، گوگل، پیک سرچ و فلیکر و ارائه الگوی پیشنهادی بهینه
    دانش شناسی , شماره 1 , سال 8 , بهار 1394
    هدف: هدف پژوهش حاضر، سنجش میزان ربط تصاویر بازیابی شده در موتورهای جستجوی یاهو، گوگل، پیک سرچ و فلیکر به زبان فارسی، براساس میزان جامعیت و مانعیت نتایج بازیابی شده و معرفی بهترین موتور جست‌وجو و ارائه یک الگوی بهینه است. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی به روش پیمایشی، و چکیده کامل
    هدف: هدف پژوهش حاضر، سنجش میزان ربط تصاویر بازیابی شده در موتورهای جستجوی یاهو، گوگل، پیک سرچ و فلیکر به زبان فارسی، براساس میزان جامعیت و مانعیت نتایج بازیابی شده و معرفی بهترین موتور جست‌وجو و ارائه یک الگوی بهینه است. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی به روش پیمایشی، و داده‌ها از طریق مشاهده مستقیم گردآوری شده و با استفاده از منطق انتخاب واژه ها، منطق عملیات بولی تجزیه و تحلیل شده است. این پژوهش در سه مرحله، ابتدا واژگان انتخاب شده، براساس منطق عملیات بولی در موتور جست‌وجوهای نامبرده جست‌وجو شدند، و سپس نتایج به دست آمده از جست‌وجو، با توجه به نیاز اطلاعاتی پژوهشگر و عبارت جست‌وجو، مقایسه و تعداد تصاویر مرتبط در بیست نتیجه اوّل مشخص و در آخر با استفاده از فرمول، میزان ربط نتایج محاسبه گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که موتور جست‌وجوی یاهو با 235/32 میزان جامعیت و 75/53 میزان مانعیت، موتور جست‌وجوی گوگل با 80/14 میزان جامعیت و25/41 میزان مانعیت، موتور جست‌وجوی پیک سرچ با 81/12 میزان جامعیت و 25/26 میزان مانعیت و موتور جست‌وجوی فلیکر با 14/40 میزان جامعیت و 25/41 میزان مانعیت نتایج را بازیابی نمود. نتیجه گیری: نتایج حاصل در پاسخ به تعیین میزان ربط بیست نتیجه اولیه با توجه به سنجش میزان جامعیت و مانعیت نشان داد که موتور جست‌وجوی یاهو بیشترین مقدار مانعیت را به خود اختصاص داده است، و عملکرد بهتری نسبت به دیگر موتورهای جست‌وجو دارد. در پایان برای افزایش ربط جامع و مانع در بازیابی، نظام بازیابی تصاویر مبتنی بر متن و محتوا پیشنهاد گردید. پرونده مقاله