این پژوهش با هدف تعیین اثرات تنش گرما در تاریخ های مختلف کاشت بر آناتومی پدانکل ارقام برنج و میزان عملکرد دانه در استان خوزستان طراحی و اجرا گردید. این آزمایش با دو عامل تاریخ کاشت و رقم به صورت کرت‌های یک بار خرد شده، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال (1385 و 1386) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان (شاوور) اجرا شد. سه تاریخ کاشت (2/15، 3/5 و 3/25) در کرت‌های اصلی و 5 رقم برنج شامل ارقام هویزه و حمر (متحمل به گرما) عنبوری قرمز و چمپا (حساس به گرما)، رقم پرمحصول دانیال (نیمه متحمل به گرما) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر متقابل بین رقم و تاریخ کاشت در صفاتی نظیر سطح کانال هوایی، سطح دستجات آوندی بزرگ، چوب و آبکش معنی دار بود. به عبارتی، ارقام بسته به شرایط حرارتی واکنش متفاوتی داشتند. کمترین و بیشترین اندازه سطح کانال های هوایی را تاریخ‌های کاشت اول و دوم به ترتیب با میانگین 15924/37 و 21144/38 میکرومتر مربع، همچنین در ارقام هویزه و چمپا به ترتیب با میانگین 15492/23 و 23411/18 میکرومتر مربع دارا بودند. کمترین و بیشترین سطح آوند چوب مربوط به تاریخ های کاشت سوم و اول به ترتیب با میانگین 741/37 و 898/03 میکرومتر مربع و کمترین و بیشترین سطح دستجات آوندی بزرگ، به ترتیب با میانگین 15514/20 و 15983/93 میکرومتر مربع، و آبکش، به ترتیب با میانگین 3121/77 و 3437/55 میکرومتر مربع به تاریخ کاشت های دوم و سوم اختصاص یافتند. بر این اساس، می توان کاهش سطح دستجات آوندی بزرگ و آبکش در دو تاریخ کاشت اول و دوم را نوعی سازوکار برای حفظ آب و فشار آماس سلول ها دانست. همچنین، افزایش سطح آوند چوب نیز می تواند جهت انتقال بیشتر حجم آب با توجه به نیاز گیاه در شرایط تنش باشد. پرونده مقاله

این پژوهش به منظور بررسی روند تغییرات شاخص های فیزیولوژیکی و عملکرد برخی ارقام رایج برنج در سال های 1385 و 1386 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور استان خوزستان اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی و ارقام برنج به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. تاریخ های 15 اردیبهشت، 5 خرداد، 25 خرداد در کرت های اصلی و ارقام شامل هویزه و حمر (متحمل) عنبوری قرمز و چمپا (حساس) و رقم پرمحصول دانیال (نیمه متحمل) در کرت های فرعی قرارگرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد بیشترین عملکرد دانه مربوط به تاریخ کاشت مطلوب (5 خرداد) بود که نسبت به کشت زود هنگام (15 اردیبهشت) 5/62 درصد افزایش تولید داشت. برتری شاخص‌های فیزیولوژیکی به‌خصوص در زمان خوشه‌دهی، دوام سطح برگ در طی دوره رسیدگی و هم‌چنین ظرفیت تجمع ماده خشک بیشتر (گنجایش دانه×تعداد دانه در مترمربع) از جمله دلایل این افزایش محسوب می‌شوند. در میان ارقام، عملکرد دانه رقم هویزه بر سایر ارقام برتری داشت و نسبت به دو رقم حساس به گرمای عنبوری قرمز و چمپا به ترتیب از 9/50 و 3/36 درصد عملکرد بیشتری برخوردار بود. ارقام حساس به گرما علی‌رغم داشتن شاخص سطح برگ حداکثر بیشتر به دلیل سرعت رشد محصول، بازدهی فتوسنتزی و سرعت رشد نسبی پایین‌تر، از عملکرد دانه کمتری برخوردار بودند. پرونده مقاله

این پژوهش به منظور بررسی اثرات الگوی کاشت بر ویژگی های مرفولوژیکی و آناتومیکی توده های تره ایرانی به مدت یک سال در خوزستان به صورت کرت های یک بار خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی الگوی کاشت در دو سطح (1-جوی و پشته و 2-کرتی) و عامل فرعی شامل دو توده تره شادگان و اهواز19 بود. نتایج نشان داد کشت بر روی پشته ضمن اینکه کمترین تعداد بوته در متر مربع را دارا بود ولی بالاترین سطح صفات کیفی همچون تعداد برگ در بوته، طول، عرض و وزن را بیشتر را در اثر مدیریت بهتر نهاده ها دارا بود. بیشترین قطر و سطح روزنه نیز مربوط به کشت کرتی بود که سبب افزایش تعرق و پسابیدگی در نتیجه کاهش کیفیت محصول در این الگوی کشت شد و این در حالی بود که بیشترین تعداد روزنه به جهت فراهمی شرایط مطلوب در کشت بر روی پشته و در توده اهواز19 بود که می تواند از دلایل اصلی افزایش وزن خشک برگ در این توده باشد. براساس نتایج این تحقیق به نظر می رسد که با متمرکز کردن اهداف اصلاحی بر روی صفات آناتومیکی در کنار بکارگیری الگوی کاشت مناسب به افزایش میزان فتوسنتز خالص و در نتیجه افزایش تولید دست یافت. پرونده مقاله

به منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر کیفیت تبدیل دانه ژنوتیپ‌های برنج آزمایشی به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در مزرعه ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل، چهار رژیم آبیاری (1، 3، 5 و 7 روزه) و 12 ژنوتیپ برنج که به ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی قرار گرقتند بودند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر برهمکنش بین ژنوتیپ و رژیم آبیاری در تمامی صفات معنی‌دار بود. به عبارتی، ژنوتیپ‌ها بسته به دور آبیاری، واکنش متفاوتی داشتند. بیشترین عملکرد دانه با متوسط 10/6555 کیلوگرم در هکتار را رژیم آبیاری دوم و ژنوتیپ IR 81025-B-327-3 داشت. نسبت طویل‌شدن دانه در رژیم آبیاری چهارم و ژنوتیپ IR 79907-B-493-3-1 بیشتر بود. بالاترین میزان آمیلوز و کمترین قوام ژل مربوط به رژیم آبیاری اول و ژنوتیپ‌های متحمل بود. دمای ژلاتینه شدن در رژیم آبیاری چهارم بالاترین مقدار و ژنوتیپ‌های IR 80508-B-194-3-B و IR 81429-B-31 به ترتیب از بیشترین و کمترین میزان برخوردار بودند. غلظت ژل بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار (**399/0) را با نسبت طویل شدن دانه داشت. که می‌تواند از اهداف مهم در تحقیقات به‌نژادی و اصلاح ارقام باشد. پرونده مقاله

Abstracts The present study was carried out in order to investigate the rate of negative effect of wheat yellow rust pathogens on characteristics related to the cluster and yield of wheat cultivars in climatic conditions of north of Khuzestan. The study was carried out using a split plot design in randomized complete blocks with three replications. In this design, the conditions of presence and absence of wheat yellow rust were considered as the main factors, and the most important cultivars planted in the region including Dez and Chamran were considered as the secondary factors. The results of variance analysis indicated that both group of factors had a significant effect on all characteristics except for the cluster length on which yellow rust had no significant effect due to its reliance on genotype. It was also concluded that the mutual effect was only significant on the grain yield at a level of 5%. Chamran and Dez cultivars with average of 503.33 and 4808.33 kg/hectare had the highest and the lowest yield, respectively. Yellow rust disease had a severely negative effect on all characteristics except for the cluster length, which finally led to a decrease of 53.92% in the yield compared to appropriate conditions. Given the moisture rate of the weather as the most important factor for the disease spread, it is hoped that the losses caused by yellow rust can be prevented by utilizing suitable managerial methods and most importantly irrigation schedule program and applying appropriate pesticides, which the results indicated that can be justified in regard to economy. Keywords: yellow rust; wheat; cluster پرونده مقاله

این پژوهش با هدف تعیین نقش تنش گرما بر کیفیت تبدیل دانه ارقام برنج در استان خوزستان طراحی و اجرا گردید. آزمایش با دو عامل تاریخ کاشت و رقم به صورت کرت‌های یکبار خرد شده، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و سه تکرار به مدت دو سال (1385 و1386) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجراء شد. سه تاریخ کاشت (15/2، 5/3 و 25/3) درکرت‌های اصلی و 5 رقم برنج شامل ارقام هویزه و حمر (متحمل به گرما) عنبوری قرمز و چمپا (حساس به گرما) و رقم پرمحصول دانیال (نیمه متحمل به گرما) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر متقابل بین رقم و تاریخ کاشت در تمامی صفات معنی دار بود. به عبارتی ارقام بسته به شرایط حرارتی واکنش متفاوتی داشتند.بیشترین طول دانه پس از پخت را تاریخ کاشت سوم و ارقام دانیال و عنبوری قرمز داشتند. نسبت طویل‌شدن دانه در تاریخ کاشت دوم و سوم و رقم عنبوری قرمز بیشتر بود. بالاترین میزان آمیلوز مربوط به تاریخ دوم و ارقام متحمل بود. اماکمترین قوام ژل را تاریخ کاشت دوم و رقم دانیال و بیشترین مقدار ر ارقام متحمل داشتند. دمای ژلاتینه شدن در تاریخ کاشت سوم بالاترین مقدار و ارقام دانیال و چمپا به ترتیب از بیشترین و کمترین میزان برخوردار بودند. پرونده مقاله

این پژوهش به منظور بررسی اثرات تاریخ های مختلف کاشت (تنش گرما) بر روند رشد صفات رویشی و عملکرد سه رقم برنج به مدت یک سال در شمال خوزستان واقع در منطقه شاوور به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی تاریخ کاشت در سه سطح (5 خرداد ماه، 20 خرداد ماه و 5 تیر ماه) و عامل فرعی شامل سه رقم عنبوری قرمز پا بلند، چمپا و عنبوری قرمز پا کوتاه بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین تاریخ های مختلف کاشت و ارقام در تمامی صفات تفاوت معنی داری وجود داشت و به غیر از وزن خشک ساقه و میزان باروری بقیه صفات تفاوت معنی داری در اثر متقابل دو عامل نداشتند. همچنین بیش ترین و کم ترین مقدار وزن خشک ساقه و ارتفاع بوته و بالعکس عملکرد دانه، وزن هزار دانه، میزان باروری، شاخص برداشت و وزن خشک برگ به ترتیب مربوط به تاریخ های کاشت اول و سوم بودند. با بررسی روند رشد کلیه صفات در تاریخ کاشت 5 خرداد ماه که بیش ترین تنش حرارتی را در مرحله زایشی دارا بود در مدت زمان کم تری به حداکثـر رشد خود رسیدند و می توان از آن به عنـوان ساز و کاری جهت فرار از گرمـا نام برد. در بیـن ارقـام نیز بیش ترین عملکرد را رقم چمپا با متوسط 4/3795 کیلو گرم در هکتار دارا بود. و با توجه به ضرایب همبستگی عملکرد دانه بیش ترین همبستگی مثبت و معنی دار را با وزن خشک برگ (*441/0) دارا بود. بر اساس نتایج این تحقیق به نظر می رسد که با متمرکز کردن اهداف اصلاحی بر روی افزایش وزن برگ می توان به افزایش عملکرد دانه در نتیجه افزایش سرعت رشد و فتوسنتز خالص در برنج امیدوار بود. پرونده مقاله

به منظور بررسی روابط بین صفات کمی و کیفی همچنین بین صفات زایشی و عملکرد دانه12 در ژنوتیپ برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در استان خوزستان اجرا گردید. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که بین صفات وابسته به پانیکول طول، دانه پر، پوک و انشعابات اولیه، در بین خصوصیات کمی و کیفی کیفیت پخت دانه، درصد خرده برنج، طول دانه، درصد سبوس، طول پس از پخت، نسبت طویل شدن و غلظت ژل بیشترین تغییرات معنی دار را در عملکرد دانه داشتند. در این بین، طول پانیکول بیشترین تأثیر مثبت و معنی دار را در عملکرد دانه به دلیل رابطه مثبت افزایش طول با افزایش فضای رشدی از لحاظ تعداد و وزن داشت. همچنین، میزان خرده برنج بیشترین تأثیر منفی و معنی دار را با عملکرد دانه به دلیل کاهش کیفیت برنج داشت. نتایج بدست می توانند از اهداف اصلی و مهم در پژوهش های به نژادی و اصلاحی ارقام باشند. در نهایت توصیه می شود جهت افزایش حداکثری عملکرد کمی دانه تحقیقات در راستای کاهش رقابت و افزایش حجم و تعداد دانه بیشتر برای افزایش طول پانیکول باشد یا از ژنوتیپ های با طول پانیکول بیشتر استفاده شود. پرونده مقاله