علوم و تکنولوژی محیط زیست
,
شماره10,سال
21
,
زمستان
1398
زمینه و هدف : سنجش ظرفیت برد مناطق طبیعی از جهات مختلف، یکی از ابزار نیل به توسعه پایدار و کاستن از فشار بر اکوسیستم ها و جلوگیری از تخریب آن ها می باشد. یکی از کاربری های تاثیرگذار بر اکوسیستم های طبیعی، گردش گری است که در صورت عدم طرح ریزی و برنامه ریزی در این خصوص می چکیده کامل
زمینه و هدف : سنجش ظرفیت برد مناطق طبیعی از جهات مختلف، یکی از ابزار نیل به توسعه پایدار و کاستن از فشار بر اکوسیستم ها و جلوگیری از تخریب آن ها می باشد. یکی از کاربری های تاثیرگذار بر اکوسیستم های طبیعی، گردش گری است که در صورت عدم طرح ریزی و برنامه ریزی در این خصوص می تواند اثرات منفی بر اکوسیستم های طبیعی باقی گذارد. در این راستا تعیین ظرفیت گردش گری می تواند تا حدی از این اثرات بکاهد. منطقه گردش گری آبشار بیشه استان لرستان یکی از اکوسیستم هایی است که منابع زیست محیطی آن با توجه به کوهستانی بودن منطقه بسیار حساس بوده و برنامه ریزی در راستای مدیریت ورود گردش گران به منطقه می تواند در حفاظت از منابع حساس این اکوسیستم موثر واقع گردد.
روش کار: در این پژوهش، ابتدا یگان های زیست محیطی منطقه تشکیل شده و بر اساس عوامل مهمی چون وسعت و مساحت مورد نیاز جهت فعالیت های گردش گری، متغیرهای اقلیمی مثل روزهای به شدت گرم، روزهای طوفانی و بارانی و نیز متغیرهای توپوگرافیک مثل شیب، ارتفاع و جهات جغرافیایی، ابتدا ظرفیت برد فیزیکی محاسبه و سپس ظرفیت برد واقعی محاسبه گردید
یافته ها :نتایج نشان داد که ظرفیت برد فیزیکی برای پهنه های مستعد1246792 نفر و ظرفیت برد واقعی برای پهنه های مناسب تفرج ممتاز1664نفر در روز می باشد.
بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده برای ظرفیت برد مناطق مستعد منطقه ی بیشه دو نوع ظرفیت برد یعنی فیزیکی و واقعی را برای توسعه گردش گری به دست داد. مقایسه کمیت های حاصل از محاسبات نشان می دهد که در نظر گرفتن محدودیت های اکولوژیکی موجود درمنطقه ی آبشار بیشه شامل ارتفاع، عمق خاک، پوشش گیاهی و مقاومت سنگ مادر تعیین شده، ظرفیت برد فیزیکی را در نواحی مستعد برای توسعه گردشگری تا 80 درصد کاهش می دهد .
پرونده مقاله
علوم و تکنولوژی محیط زیست
,
شماره11,سال
22
,
زمستان
1399
زمینه و هدف: آگاهی از اندازه جمعیت های جانوران برای مدیریت و حفاظت حیات وحش بسیار مهم و پیش نیاز اصلی مدیریت موثر حیات وحش است. گونه ول حفار غربی به دلیل استراتژی خاص حیات مثل زندگی زیرزمینی، کم تر مورد توجه متخصصین بوده است و با توجه به این که یکی از اطلاعات اولیه و مو چکیده کامل
زمینه و هدف: آگاهی از اندازه جمعیت های جانوران برای مدیریت و حفاظت حیات وحش بسیار مهم و پیش نیاز اصلی مدیریت موثر حیات وحش است. گونه ول حفار غربی به دلیل استراتژی خاص حیات مثل زندگی زیرزمینی، کم تر مورد توجه متخصصین بوده است و با توجه به این که یکی از اطلاعات اولیه و مورد نیاز برای مدیریت حیات وحش برای هر گونه، تعیین فراوانی آن است، به همین منظور به برآورد جمعیت ول حفار پرداخته شده است.
روش بررسی: در این پژوهش از دو روش فاصله ای (روش T مربع و روش پیت و رایپلی) استفاده شده است. این روش ها نیازمند استفاده از پلات، کوادرات و نشانه گذاری افراد نیستند و به عنوان روش های بدون پلات مشهورند.هم چنین برای تعیین اندازه نمونه از روش سیبر(1982) و برای تعیین طول کلی ترانسکت ها از فرمول بارنهام و همکاران (1980) و از نرم افزار Ecological Methodology استفاده گردیده است.
یافته ها: در روش T مربع با اندازه نمونه 27=n، میزان تراکم 56 فرد در هکتار محاسبه شد که با سطح احتمال 95% دارای بازه ای در حدود 44/38 تا 8/63 (0.0039=S.E ) می باشد. در روش پیت و رایپلی، با اندازه نمونه 27=n، میزان تراکم ول حفار غربی 49 فرد در هکتار محاسبه شده که در سطح احتمال 95% دارای بازه ای در حدود 2/45 تا 6/52 (0.00076 = S.E)می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به تجمیع نتایج اخذ شده از این تحلیل ها، جمعیت ول حفار به طور متوسط 50 فرد در هر هکتار برآورد گردید که نشان دهنده تراکم بالای این حیوان نیست اما می توان آن را به عنوان گونه آفت زمین های کشاورزی در نظر گرفت.
پرونده مقاله
علوم و تکنولوژی محیط زیست
,
شماره7,سال
19
,
پاییز
1396
زمینه و هدف: محیط زیست و ضرورت حفاظت و حمایت از آن دارای اهمیت ویژهای است، لیکن بشر هنوز نتوانسته پیامدهای آسیب رساننده و مخرب خود را بر محیط زیست کنترل نماید. در این راستا مقوله حمل و نقل شهری با توجه به نقش پررنگ در چالش های محیط زیستی حایز اهمیت شایانی است که به عنو چکیده کامل
زمینه و هدف: محیط زیست و ضرورت حفاظت و حمایت از آن دارای اهمیت ویژهای است، لیکن بشر هنوز نتوانسته پیامدهای آسیب رساننده و مخرب خود را بر محیط زیست کنترل نماید. در این راستا مقوله حمل و نقل شهری با توجه به نقش پررنگ در چالش های محیط زیستی حایز اهمیت شایانی است که به عنوان یک نگرانی عمده در مدیریت محیط زیست شهری مطرح است.
روش بررسی: این تحقیق در بردارنده طراحی وتوسعه یک مدل در محیط GIS با رویکرد معرفی مناطق قابل توسعه شهر اراک برای جانمایی بهینه کاربری های شهری با هدف افزایش کارآمدی حمل و نقل شهری و کاهش عوارض زیست محیطی است. روش تحقیق با محوریت محاسبه و نقشه سازی مصرف سوخت، آلودکی هوا و صوت در شبکه حمل و نقل شهری و استقرار درست کاربری ها بوده است.
یافته ها: نتایج بیان گر کارایی مدل طراحی شده جهت مکان گزینی مناسب شبکه حمل و نقل و کاربری های شهری می باشد. نقشه های حاصل بیانگر استقرار نامناسب بخش زیادی از کاربری های شهری در شبکه حمل و نقل شهری می باشد که عوارض زیست محیطی فاجعه باری را در زمینه آلودگی و مصرف سوخت به همراه دارد. ارائه راهکارهای مناسب رفع این عوارض در بخش نتایج مورد بحث و آنالیز قرار گرفته است.
بحث و نتیجه گیری: این تحقیق در بر دارنده یک رهیافت علمی درتهیه مدل های توسعه حال و آتی کاربری ها در شبکه حمل و نقل شهری است که می تواند در برنامه ریزی شهری در سطوح منطقه ای و کشوری مورد استفاده واقع شود.
پرونده مقاله
توالی یابی ژنوم میتوکندریایی یکی از پرکاربردترین روشهای مطالعه روابط تبارشناختی پستانداران محسوب میشود. این قبیل پژوهش ها در بررسی واگرایی درون گونهای، اولویت بندی اقدامات حفاظتی، مطالعه منشاء پیدایش گونه ها، نظریه پناهگاهها و مطالعات دیگری از این قبیل مورد بهره برد چکیده کامل
توالی یابی ژنوم میتوکندریایی یکی از پرکاربردترین روشهای مطالعه روابط تبارشناختی پستانداران محسوب میشود. این قبیل پژوهش ها در بررسی واگرایی درون گونهای، اولویت بندی اقدامات حفاظتی، مطالعه منشاء پیدایش گونه ها، نظریه پناهگاهها و مطالعات دیگری از این قبیل مورد بهره برداری قرار میگیرند. آهوها از نمونه گونههایی محسوب میشوند که همواره مطالعات تاکسونومیک متعددی در دنیا و در ایران در مورد آنها انجام شده است. اغلب مطالعات بر وجود سه گونه از جنسGazellaاتفاق نظر دارند در عین حال هنوز بحثهای زیادی در خصوص جایگاه تبارشناختی جمعیتهای مختلف و وجود یا عدم وجود زیرگونهها در زیستگاههای مختلف وجود دارد. در این بررسی، تلاش گردید تا با توالی یابی ژن سیتوکروم bمیتوکندری وضعیت تبارشناختی این گونه در فلات مرکزی شامل جمعیتهایی از استانهای یزد، اصفهان و کرمان مورد بررسی قرار گیرد. نتایج این پژوهش نشان داد که جمعیت متعلق به استان یزد بیشترین واگرایی تبارشناختی را نسبت به جمعیتهای اصفهان و کرمان دارا میباشند. همچنین نتایج به دست آمده در این پژوهش حاکی از تنوع ژنتیکی نسبتا پایین آهوان فلات مرکزی ایران میباشد. بطوریکه تفاوت ژنتیکی بین آهوان فلات مرکزی ایران بیش از 002/0 نیست. البته با توجه به اندازه نمونه مورد استفاده در طرح آزمایشی لازم است این نتایج با احتیاط مورد تفسیر قرار گیرند.
پرونده مقاله
در راستای مطالعه رابطه پراکنش طعمه خوار و طعمه، گونه سلیم خرچنگ خوار (Dromas ardeola) به عنوان مدل انتخاب گردیده و در بسترهای گلی رودخانه زهره، واقع در اسکله سجافی هندیجان، ماهشهر این پژوهش انجام پذیرفت. همچنین در این مطالعه تلاش گردید تا فراوانی جمعیت این پرنده به عنوا چکیده کامل
در راستای مطالعه رابطه پراکنش طعمه خوار و طعمه، گونه سلیم خرچنگ خوار (Dromas ardeola) به عنوان مدل انتخاب گردیده و در بسترهای گلی رودخانه زهره، واقع در اسکله سجافی هندیجان، ماهشهر این پژوهش انجام پذیرفت. همچنین در این مطالعه تلاش گردید تا فراوانی جمعیت این پرنده به عنوان طعمه خوار و همچنین فراوانی جمعیت خرچنگ ها، الگوی توزیع این دو گونه و متغیرهای اثرگذار در انتخاب زیستگاه توسط سلیم خرچنگ خوار مورد بررسی قرار گیرد. در ادامه پژوهش صورت گرفته در سالهای گذشته، این بررسی، در یک دوره نه ماهه از اواخر بهار تا اواخر زمستان 1393، در مصب رودخانه زهره انجام پذیرفت. نتایج به دست آمده در خصوص متغیرهای تاثیرگذار بر گزینش زیستگاه توسط این پرنده حاکی از آن است که تراکم و فراوانی خرچنگ ساکن در بسترهای گلی (Eurycarcinus orientalis)، فاصله لکه زیستگاهی (پهنه گلی) تا اسکله (یا سازه انسان ساخت)، حضور یا عدم حضور سایر گونه های رقیب و بویژه عامل زمان از جمله مهمترین متغیرهای موثر محسوب می شوند. برآورد تراکم نسبی طعمه و طعمه خوار در لکه های زیستگاهی مورد بررسی نیز به تفسیر نتایج استفاده از زیستگاه کمک مینماید.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد