حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی)
,
شماره52,سال
13
,
زمستان
1402
زمینه و هدف: در چند دهه اخیر به دلیل رشد صنایع تغییرات شدیدی در اقلیم کره زمین رخ داده است و دمای متوسط آن افزایش قابل توجهی داشته است. تغییرات کاربری اراضی و اقلیم تاثیر بسیار زیادی بر روی دبی و تولید رسوب در حوضه ها داشته است. افزایش تولید رسوبات اثرات زیان بار زیست م چکیده کامل
زمینه و هدف: در چند دهه اخیر به دلیل رشد صنایع تغییرات شدیدی در اقلیم کره زمین رخ داده است و دمای متوسط آن افزایش قابل توجهی داشته است. تغییرات کاربری اراضی و اقلیم تاثیر بسیار زیادی بر روی دبی و تولید رسوب در حوضه ها داشته است. افزایش تولید رسوبات اثرات زیان بار زیست محیطی و عمرانی زیادی به همراه دارد، از جمله این اثرات می توان به کاهش عمق مفید سد و به تبع آن کاهش عمر سد اشاره کرد. هدف از انجام این مطالعه بررسی روند رسوب گذاری در طول مسیر رودخانه مبارک آباد (حوضه امام زاده ابراهیم) و اثر زمان بر افزایش عمق رسوب مخزن سد لاسک واقع در استان گیلان با استفاده از مدل HEC-RAS در حالت های مختلف برای دامنه زمانی سال های 1376 الی 1450 است.روش پژوهش: رودخانه مبارک آباد یکی از شاخه های اصلی رودخانه پسیخان است که مهمترین رودخانه تامین کننده آب تالاب انزلی است. این حوضه دارای کاربری های متنوع از جمله جنگل، مرتع تخریب شده، مرتع متوسط و مرتع با کیفیت خوب، مسکونی، شالیزار و ... می باشد. برای انجام این مطالعه از تغییرات کاربری اراضی در سال های، 1376، 1386، 1399، 1419 و 1450 استفاده شد. برای سنجش رواناب، رسوب و دبی در سال های آینده (سال های 1419 و 1450) با کمک مدل آماری LARS-WG در دو سناریو (RCP 4.5 و RCP 8.5) و ابزار SWAT مورد بررسی قرار گرفت. برای اجرای مدل HEC-RAS از سه الگوی کاهش سطح به روش بورلند و میلر، روش کاهش سطح مودی و روش افزایش سطح استفاده شد. متغیرهای ورودی مدل در سه بخش نقشه توپوگرافی، اطلاعات دبی، دبی- رسوب و همچنین دانه بندی رسوبات بارگذاری می شود. واسنجی مدل با استفاده از اطلاعات دبی و رسوب در طول دوره مورد مطالعه انجام شد. در این مطالعه تغییرات رسوب گذاری در طول رودخانه مبارک آباد از سرچشمه تا محل احداث سد لاسک بررسی شد. همچنین عمق رسوب مخزن سد در سال های مختلف با استفاده مدل HEC-RAS مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج شبیه سازی این مطالعه نشان داد که با گذر زمان درصد مناطق مسکونی افزایش چشمگیری خواهد یافت و از مساحت مراتع که در بخش جنوبی حوضه قرار دارند کاسته می شود. در حال حاضر در این حوضه 87/1 کیلومتر مربع مساحت کل به بخش مسکونی که شامل چند روستا است اختصاص یافته است. در حالیکه در سال 1450 این مقدار به 45/21 کیلومتر مربع خواهد رسید. همچنین مراتع با پوشش متراکم در این حوضه در سال 1376 معادل 65/99 کیلومتر مربع بوده است که در سال 1450 این مقدار به 82/4 کیلومتر مربع کاهش خواهد یافت. نتایج این مطالعه نشان داد که از سرچشمه تا محل احداث سد رسوب گذاری به دلیل کاهش شیب افزایش یافته است و بیشترین مقدار رسوبات در مخزن سد تجمع یافته اند. همچنین مشاهده شد که با گذر زمان عمق رسوبات پشت مخزن سد افزایش چشمگیری یافته است که باعث کاهش کارایی سد می شود. نتایج این مطالعه نشان داد که روند افزایشی در عمق رسوب مخزن وجود دارد، به نحوی که بیشترین مقدار آن در سال 1450 معادل 1/39 متر از ارتفاع آبگیری سد به دست آمده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در سال های 1450 و 1419 به ترتیب 02/2 و 92/1 میلیون تن رسوب در مخزن سد لاسک تهنشست خواهد کرد.نتایج: با توجه به نتایج به دست آمده از شبیه سازی مدل HEC-RASدر حوضه امام زاده ابراهیم مشاهده می شود در صورتی که برنامه-ریزی دقیق و اجرایی در این منطقه صورت نگیرد، تغییر کاربری اراضی به شدت رخ خواهد داد. این تغییر کاربری ها سبب افزایش فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه می شود. به عبارتی می توان از این تغییر کاربری ها به عنوان زنگ خطری برای نابودی تالاب انزلی یاد کرد. به طور کلی با توجه به شرایط حوضه و فرسایش زیاد آن در بالادست عمر سد لاسک زیاد نخواهد بود و احداث آن سبب کاهش حق آبه تالاب انزلی می شود و این تالاب بین المللی را با سرعت بیشتری به سمت نابودی کامل می کشاند.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی مهندسی منابع آب
,
شماره1,سال
10
,
بهار
1396
وقوع تغییر اقلیم با توجه به تحقیقات سالهای اخیر به تأیید رسیده است. فرایند تغییر اقلیم به جهت اثر آن بر دما و بارش و نوسانهای آنها، تاثیر بسزایی بر منابعآب، کشاورزی، محیطزیست و صنعت دارد. در این تحقیق، جهت بررسی اثرات تغییر اقلیم بین سالهای 2099-2016 بر روان چکیده کامل
وقوع تغییر اقلیم با توجه به تحقیقات سالهای اخیر به تأیید رسیده است. فرایند تغییر اقلیم به جهت اثر آن بر دما و بارش و نوسانهای آنها، تاثیر بسزایی بر منابعآب، کشاورزی، محیطزیست و صنعت دارد. در این تحقیق، جهت بررسی اثرات تغییر اقلیم بین سالهای 2099-2016 بر رواناب حوضهی آبخیز گاوهرود، و با در نظر گرفتن عدم قطعیت، فراسنجهای نرمافزار آبشناسی از شبیهساز گردش عمومی جو HadCM3 تحت الگوی تغییر اقلیم A2 استفاده شدهاست. نرمافزار SDSM جهت ریزمقیاس کردن آماری فراسنجهای اقلیمی دما و بارش در مقیاس محلی بکار گرفتهشدهاست. برای شبیهسازی بارش-رواناب در آینده تحت تأثیر تغییر اقلیم، براساس دادههای ریزمقیاس شده، از نرمافزار HYMOD، که در محیط نرمافزار متلب با الگوریتم DREAM مرتبط و واسنجی گردیده است، بهره گرفته شد. نتایج نرمافزار SDSM نشان از تغییرات دما و بارندگی نسبت به دورهی مشاهداتی (سالهای 2000-1989) دارند. افزایش میانگین دما در دورههای پیشبینیشده نسبت به دورهی مشاهداتی %5 تا %5/8، و کاهش میانگین بارندگی در دورههای پیشبینیشده نسبت به دورهی مشاهداتی به میزان %3 تا %5 میباشد. نتایج حاصله از این تحقیق نشان دهندهی کاهش میانگین رواناب دورههای پیشبینیشده نسبت به دورهی مشاهداتی به میزان%5 تا %23 میباشند.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی مهندسی منابع آب
,
شماره4,سال
12
,
پاییز
1398
تغییرات اقلیم در بالا آمدن سطح آبهای آزاد موثر بوده است. با توجه به اثرات آن در مدیریت سواحل و بنادر، افزایش سطح آبها را بایست با استفاده از روشهای مناسب بررسی نمود. در تحقیق حاضر تأثیر تغییرات اقلیم در افزایش سطح آب دریا در ساحل جنوب ایران بررسی میگردد. پیشبینی کنن چکیده کامل
تغییرات اقلیم در بالا آمدن سطح آبهای آزاد موثر بوده است. با توجه به اثرات آن در مدیریت سواحل و بنادر، افزایش سطح آبها را بایست با استفاده از روشهای مناسب بررسی نمود. در تحقیق حاضر تأثیر تغییرات اقلیم در افزایش سطح آب دریا در ساحل جنوب ایران بررسی میگردد. پیشبینی کنندههای بالا آمدن سطح آب دریا از متغیرهای آب و هوایی تعیین و برای انتخاب در میان متغیرهای مختلف شبیهسازی در این تحقیق از روش رگرسیون گام به گام استفاده شد. برای ارزیابی اثرات تغییر اقلیم از نتایج شبیهسازی متغیرهای آب و هوایی تحت سناریوی تغییر اقلیم A1b توسط یک مدل GCM به نامCGCH3 استفاده شده است. دو مدل شبکه عصبی-موجک و نروفازی-موجک برای بررسی ارتباط بین متغیرهای اقلیمی و تغییرات سطح دریا توسعه داده شد. در این مدلها از تئوری موجک برای تفکیک سریهای زمانی دادههای ورودی و خروجی استفاده شد و سپس از تئوری های سیستم استنتاج عصبی-فازی و شبکه عصبی برای ایجاد ارتباط بین اجزای پیشبینیکنندهها و پیشبینی شونده ها استفاده شد. نتایج مدلهای مختلف به کار رفته در سناریو تغییر اقلیم، طیف وسیعی از تغییرات سطح دریا در ایستگاههای مختلف را نشان داد. مدل منتخب (Anfis-Haar) که دارای شاخص عملکرد بهتری نسبت به سایر مدل ها بود، نشان داد که سطح آب دریا از 48 سانتیمتر در منهی الیه غربی خلیج فارس تا 16 سانتیمتر در شرق دریای عمان تغییر مینماید. بنظر میرسد میزان تغییرات در آبهای کم عمق و محصور بیشتر از مناطقی باشد که در مجاورت آبهای آزاد قرار دارند.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد