-
مقاله
1 - تحلیل عوامل توسعه یافتگی گردشگری در منطقه ارسباران (نمونه موردی شهرستان هوراند)جغرافیایی سرزمین , شماره 5 , سال 17 , زمستان 1399صنعت گردشگری ارتباطات گسترده ای با بخشهای اقتصادی، اجتماعی و غیره دارد. کشور جمهوری اسلامی ایران در ردیف ۱۰ کشور اول دنیا از نظر وجود جاذبههای گردشگری قرار دارد، ولی از نظر جذب گردشگر، نه تنها در بین کشورهای دنیا بلکه در بین کشورهای خاورمیانه هم جایگاه شایسته و مطلوبی چکیده کاملصنعت گردشگری ارتباطات گسترده ای با بخشهای اقتصادی، اجتماعی و غیره دارد. کشور جمهوری اسلامی ایران در ردیف ۱۰ کشور اول دنیا از نظر وجود جاذبههای گردشگری قرار دارد، ولی از نظر جذب گردشگر، نه تنها در بین کشورهای دنیا بلکه در بین کشورهای خاورمیانه هم جایگاه شایسته و مطلوبی ندارد. توسعه نیازمند توسعه مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی، نهادی و ساختاری میباشد که متاسفانه مغفول مانده است. هدف این پژوهش ارزیابی مولفه های اجتماعی و اقتصادی در توسعه یافتگی گردشگری هوراند میباشد. این تحقیق باتوجهبه اینکه به توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص خواهد پرداخت، از نوع کاربردی است. از آنجا که این تحقیق قصد توصیف توسعه صنعت گردشگری با رویکرد تاریخی - فرهنگی، اقلیمی، جغرافیایی و اجتماعی - اقتصادی را دارد، از نوع پیمایشی خواهد بود. نمونه گیری در این تحقیق به صورت تصادفی و 385 نفر میباشد. یافتههای تحقیق نشان میدهد سطح رابطه معنیداری بین عوامل اقلیمی و جغرافیایی، عوامل اجتماعی و اقتصادی، عوامل فرهنگی و تاریخی و توسعه گردشگری در منطقه هوراند وجود دارد. نتایج نشان میدهد 28 درصد از تغییرات توسعه گردشگری، توسط تغییرات در عوامل اجتماعی و اقتصادی تبیین میگردد. پرونده مقاله -
مقاله
2 - تبیین مدیریت یکپارچه شهری درامنیت ورفاه محلات شهری (مطالعه موردی:شهرتبریز)نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 1 , سال 13 , بهار 1400شهرها به عنوان دومین انقلاب بعد از کشاورزی زندگی بشر را تحت شعاع قرار داده به عنوان مرکز تولید قدرت و ثروت یاد شدهاند، ولی همزمان با چالشهای روبرو هستند که با وجود سابقه صدها سال شهری بودن هنوز با مشکلاتی در مدیریت شهری روبرو هستند، بدین جهت تحقیق حاضر سعی بر تبیین مد چکیده کاملشهرها به عنوان دومین انقلاب بعد از کشاورزی زندگی بشر را تحت شعاع قرار داده به عنوان مرکز تولید قدرت و ثروت یاد شدهاند، ولی همزمان با چالشهای روبرو هستند که با وجود سابقه صدها سال شهری بودن هنوز با مشکلاتی در مدیریت شهری روبرو هستند، بدین جهت تحقیق حاضر سعی بر تبیین مدیریت یکپارچه شهری به عنوان رویکرد جدید در امنیت و رفاه اجتماعی در افق 1410 کلانشهر تبریز داشته است. برای این منظور 43 شاخص در سه بعد(مدیریت یکپارچه، امنیت و رفاه) استخراج شدهاند که جهت سنجش ضریب همبستگی بین مولفهها از نرمافزار spss استفاده شده و برای سنجش نوع رابطه بین متغییرها از نرمافزار Micmac و برای تبیین سناریوهای محتمل در افق 1410 از نرمافزار سناریو ویزارد استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که بین مولفههای مدیریت بر امنیت و رفاه اجتماعی رابطه معنی داری sig=0.000 وجود داشته است به طوری که ضریب همبستگی مدیریت بر امنیت r=0.80 و رفاه r=0.58 بوده است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل شاخصها در محیط نرمافزارهای آیندهنگاری بیانگر 10 عامل کلیدی حاصل از نرمافزار میکمک بوده است، همچنین وضعیتهای محتمل مدیریت یکپارچه بر امنیت و رفاه بیانگر 3 سنارو قوی، 132 سناریو ضعیف و 21 سناریو محتمل بوده است. در میان سناریوهای محتمل، وضعیتهای مطلوب با 80 حالت فراوانی برابر با ضریب 38 درصد، محتملترین سناریو پیشروی کلانشهر تبریز بوده است. پرونده مقاله -
مقاله
3 - ارزیابی وضعیت زیستپذیری بخش مرکزی کلانشهرها از دیدگاه ساکنان (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 2 , سال 13 , تابستان 1400این تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت زیستپذیری ۸ محله بخش مرکزی کلانشهر تبریز از دیدگاه شهروندان تدوین شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی میباشد. در این بررسی برای تجزیه وتحلیل دادهها از روشهای استنباطی؛ آزمون T تک نمونهای؛ آزمون تحلیل وا چکیده کاملاین تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت زیستپذیری ۸ محله بخش مرکزی کلانشهر تبریز از دیدگاه شهروندان تدوین شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی میباشد. در این بررسی برای تجزیه وتحلیل دادهها از روشهای استنباطی؛ آزمون T تک نمونهای؛ آزمون تحلیل واریانس ANOVA، آزمون تعقیبی شفه استفاده شده است. بر اساس یافتههای آزمون t، شاخص کلی زیستپذیری بافت مرکزی تبریز در محلات ۸گانه با میانگین 29/3 و آماره t 182/3- پایینتر از مد متوسط نظری یا مطلوبیت عددی آزمون (۵/3) قرار دارد. و در مجموع ارزیابی قابل قبولی از دیدگاه ساکنان وجود ندارند. اما در میان وضعیت ابعاد میتوان گفت که ابعاد دسترسی (07/4) و زیست محیطی (55/3) دارای وضعیت قابل قبولی بوده اند. همچنین از دید ساکنان ابعاد اقتصادی (66/2)، کالبدی (79/2) و فرهنگی ـ اجتماعی (38/3) دارای ضعیفترین وضعیت زیستپذیری بودهاند. همچنین نتایج آزمون تعقیبی شفه نشان میدهد که شرایط زیستپذیری یکسان نبوده و تفاوت معناداری در سطح محلات وجود دارد. در این میان، بعد کالبدی با مقدار F، 25.46 بیشترین مقدار اختلاف و تفاوت را داشته و میتوان گفت که در بعد کالبدی، اختلاف زیستپذیری در محلات مورد مطالعه بیش از سایر ابعاد است. از لحاظ شاخص کلی زیستپذیری نیز با توجه به میانگین محله بازار (2.42) با سایر محلات شهناز (2.02)، دانشسرا (1.96)، مقصودیه (1.45)، منصور (1.32)، بالا حمام (0.98)، تپهلی باغ (0.71) و دمشقیه (0.63) این اختلاف به نفع ۴ محله بازار، شهناز، دانشسرا و مقصودیه است و ساکنان این محلات از شرایط زیستپذیری بهتری برخوردار هستند. پرونده مقاله -
مقاله
4 - اولویتبندی سناریوهای توسعة گردشگری منطقه ارسباران از منظر جامعه هدف (مطالعه موردی: شهرستان هوراند)نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 5 , سال 13 , زمستان 1399با توجه به پتانسیل های موجود در جنگل های ارسباران ایران و به ویژه شهرستان هوراند و تنوع گونه های گیاهی و جانوری، برنامهریزی با هدف شناخت این موهبت می تواند منبع درآمد پایداری برای توسعه گردشگری منطقهای باشد. این پژوهش با هدف اولویتبندی سناریوهای توسعة گردشگری منطقه چکیده کاملبا توجه به پتانسیل های موجود در جنگل های ارسباران ایران و به ویژه شهرستان هوراند و تنوع گونه های گیاهی و جانوری، برنامهریزی با هدف شناخت این موهبت می تواند منبع درآمد پایداری برای توسعه گردشگری منطقهای باشد. این پژوهش با هدف اولویتبندی سناریوهای توسعة گردشگری منطقه ارسباران از منظر جامعه هدف شامل گردشگران بالقوه و بالفعل و نیز طراحی سناریوهای آتی به منظور توسعه گردشگری و انتخاب سناریوهای مرجح برای دستیابی به این مهم انجام گرفته است. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی است. در فرآیند پژوهش از مطالعات اسنادی، مطالعات میدانی و مشاهده، مصاحبه با کارشناسان و خبرگان مرتبط و پپیمایش گردشگران بالقوه و بالفعل (شامل 384 نفر در قالب گروههای عمده گردشگری) و گروه خبرگان (21 نفر) استفاده شده است. در فرآیند پژوهش چهار سناریو مستخرج شامل ادامه وضعیت یا رویه فعلی، تاکید بر توسعه و بهبود زیرساخت های فیزیکی و انسانی به ویژه زیرساخت و سرمایهگذاری بخش خصوصی و دولتی، تاکید بر توسعه و بهبود برنامه های بازاریابی با تاکید بر انتخاب بازار هدف و جذب گردشگر و تعریف فعالیت های جدید و ایجاد تنوع در عرضه جنگل به گردشگران ارائه شد. نتابج نشان میدهد که از نظر خبرگان تمامی سناریوهای مستخرج دارای اهمیت است اما سناریوی تاکید بر توسعه و بهبود زیرساخت های فیزیکی و انسانی به ویژه زیرساخت و سرمایهگذاری بخش خصوصی و دولتی به عنوان سناریوی برتر انتخاب و راهکارهای پیشنهادی مناسب با هدف توسعه گردشگری اکوتوریسم جنگل ارائه شده است. پرونده مقاله -
مقاله
5 - بررسی شاخصهای شکلگیری شهر خلاق (مطالعه موردی:کلانشهر تبریز)نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 5 , سال 8 , زمستان 1394چکیده : شهرهای خلّاق به عنوان مراکز نوآوری، خلّاقیت و تبدیل ایده به ثروت، قلمداد میگردند. از آن جا که ایده و نوآوری عناصر اصلی رقابتی در عصر جهانی شدن، هستند؛ داشتن شهر خلّاق، آرزوی هر جامعه ای است. اما، به واقع شهر خلّاق چگونه شهری است و چه ویژگیها و شاخصهایی دارد؟ چکیده کاملچکیده : شهرهای خلّاق به عنوان مراکز نوآوری، خلّاقیت و تبدیل ایده به ثروت، قلمداد میگردند. از آن جا که ایده و نوآوری عناصر اصلی رقابتی در عصر جهانی شدن، هستند؛ داشتن شهر خلّاق، آرزوی هر جامعه ای است. اما، به واقع شهر خلّاق چگونه شهری است و چه ویژگیها و شاخصهایی دارد؟ شرایط لازم برای این که شهری خلّاق باشد چیست؟ چگونه خلّاقیت شهروندان باعث توسعه میگردد؟ این تحقیق با بررسی تحلیلی موضوع سعی در پاسخ دادن به سئوال های مذکور دارد. روش تحقیق پژوهش مورد نظر توصیفی- تحلیلی با رویکرد کیفی بوده و هدف مقاله حاضر دستیابی به پاسخ سؤالات پژوهش یعنی، یافتن شرایط لازم برای شهرهای خلاق و راهبردهای آن میباشد. اساس اقتصادی شهرهای خلاق بر پایه فرهنگ و منابع فرهنگی است و از مفاهیمی چون صنایع فرهنگی، صنایع خلّاق و اقتصاد خلّاق سخن به میان میآید. جذب و پرورش استعدادها و ایدهها نیازمند محیطی تنوع پذیر، بردبار و باز است. اگر شهری موفّق به جذب افراد خلّاق و به کارگیری آنها در مدیریت، اقتصاد و صنایع فرهنگی باشد میتواند در صحنه رقابت و توسعه اقتصادی نیز موفّق عمل نماید. در این میان کلانشهر تبریز، نقش و جایگاهی ویژه در عرصه ملّی و بعضاً بینالمللی ایفا مینماید و سهم عمدهای در بروز فعالیتهای نوآورانه و عرصه اقتصاد خلاق دارد و به لحاظ دارا بودن پیشینه تاریخی و فرهنگی، وجود آثار تاریخی- مذهبی در سطح شهر و دارا بودن امکانات و پتانسیلهای زیستمحیطی جهت جذب گردشگران داخلی و خارجی، اولین بودن این شهر در تمام زمینهها، توسعه مناطق آزاد و صنعتی، طرح ساختاری مناسب اقتصادی و سابقه اقتصادی مطلوب، زیرساختهای حمل و نقل عمومی و خصوصی، داشتن ارتباط با سایر نقاط جهان از طریق ارتباط از راه دور و دیگر ارتباطات، قابلیت تبدیل شدن به یک شهر خلاق را دارد پرونده مقاله -
مقاله
6 - تحلیلی بر سیاستگذاری شهر خلاق در استان چهارمحالوبختیاریسیاست گذاری شهری و منطقه ای- نشریه علمی دانشگاه آزاد اسلامی , شماره 1 , سال 2 , بهار 1402شهر خلاق عمدتاً با سرمایه انسانی پیوند خورده است و از آثار تاریخی آن تاکید شده است وما اگر بیاییم. این شهر خلاق راطبقه بندی کنیم میبینیم با دو دسته شهر خلاق ویا دو طبقه خلاق روبروهستیم. یک عده که تولید کننده ایده هستند ویک که بکارگیرنده ایده وسرمایه گذارایده هستند. درا چکیده کاملشهر خلاق عمدتاً با سرمایه انسانی پیوند خورده است و از آثار تاریخی آن تاکید شده است وما اگر بیاییم. این شهر خلاق راطبقه بندی کنیم میبینیم با دو دسته شهر خلاق ویا دو طبقه خلاق روبروهستیم. یک عده که تولید کننده ایده هستند ویک که بکارگیرنده ایده وسرمایه گذارایده هستند. دراستان چهارمحالوبختیاری شهروند خلاق هم ایده داده وهم خودش سرمایهگذاری کرده است. مثلاً درشهر هفشجان ایده وهنر جوشکاری که باعث شده حدود 70%درصد این مردم به جوشکاری درسطح کشوروخارج ازکشورمشغول شوند وباعث ارز آوری به کشورشوندکه میتوان باتوجه شرایطی که این شهر دارد آن را (شهر خلاق جوش)نامید. بنابراین هدف ازاین تحقیق معرفی تراوشهای خلاقیت شهروندان خلاق استان چهارمحالوبختیاری است برای این منظور از روش اسنادی وکتابخانه وتوصیفی ومیدانی استفاده شده است روش کار بدین صورت بوده که با جستجو وبررسی منابع اینترنتی وکتابخانه ای وبررسی میدانی این تحقیق صورت گرفت. باتوجهبه ظرفیتها وپتانسیل های فرهنگی، طبیعی ومذهبی تاریخی و اجتماعی وجذب گردشگرهرکدام از شهرهای استان قابلیت تبدیلشدن به شهر خلاق را دارند. پرونده مقاله -
مقاله
7 - ساخت مقیاس برای شناسایی عوامل موثر بر رفاه ذهنی در کلانشهر تبریزجغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 1 , سال 13 , بهار 1400در دهه های اخیر با ظهور آثار منفی رشد اقتصادی و پیدایش نظریه توسعه پایدار و نیز مطرح شدن مفاهیم غیر مادی برای سنجش رفاه اجتماعی، بررسی انواع شاخص های تبیین کننده این مفاهیم در دستورکار مدیران و سیا ستگذاران شهری قرار گرفته است. دستیابی به شناختی نسبتا جامع از رفاه ذهنی چکیده کاملدر دهه های اخیر با ظهور آثار منفی رشد اقتصادی و پیدایش نظریه توسعه پایدار و نیز مطرح شدن مفاهیم غیر مادی برای سنجش رفاه اجتماعی، بررسی انواع شاخص های تبیین کننده این مفاهیم در دستورکار مدیران و سیا ستگذاران شهری قرار گرفته است. دستیابی به شناختی نسبتا جامع از رفاه ذهنی و ساخت ابزارسنجش و ابعاد مختلف اثرگذار برآن در کلانشهر تبریز هدف اصلی این پژوهش است. روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی - تحلیلی است. برای شناسایی عوامل موثر بر رفاه ذهنی شهروندان که درانگیزش آنها در توسعه امور شهری موثر است، نسبت به ساخت ابزارسنجش اقدام گردید. این ابزار شامل پرسشنامه ای با 110 گویه بود، مقدارآزمون KMO محاسبه شده 7/ و نتیجه آزمون بارتلت کوچکتر از01/ (000/0) بود و ضریب آلفای کرونباخ 941. ( Cronbach's Alpha=.941) است که نشان می دهد ابزار طراحی شده براساس اعتبار سازه ای(مبتنی برآزمون آماری پیشرفته تحلیل عاملی) و ضریب آلفای کرونباخ، برای سنجش رفاه ذهنی، دارای اعتبار- روایی و اعتماد – پایایی کافی می باشد. نتایج نشان می دهد تعداد 11 عامل بر رفاه اجتماعی شهروندان تبریز تاثیر گذار بوده است .در این تحقیق هردو بعد رفاه یعنی عینی و ذهنی مورد سنجش قرار گرفته ولیکن بعد ذهنی به عنوان حلقه مفقوده رفاه، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به نتایج تحقیق، عوامل تاثیر گذار بر رفاه ذهنی شهروندان تبریز: اعتماد اجتماعی، آنومی، مشارکت اجتماعی و... می باشد که لازمست در برنامه ریزی های مدیریت شهری تبریز مورد توجه مسئولان قرار گیرد. پرونده مقاله -
مقاله
8 - کاربست مدیریت یکپارچه شهری بر افزایش امنیت و رفاه در فضاهای عمومی شهری : مطالعه موردی شهر تبریزمطالعات جامعه شناسی , شماره 3 , سال 16 , پاییز 1402گسترش شهرنشینی و به دنبال آن مشکلات خاص زندگی شهری ، بیشاز پیش توجه به راهبردها و چارهاندیشی های سودمند برای بهینهسازی زندگی شهروندان را از سوی مدیریت شهری ضروری ساخته است . مدیریت شهری با زندگی روزمره شهروندان عجین شده است و هر تصمیمی که در مورد شهر گرفته شود ، مست چکیده کاملگسترش شهرنشینی و به دنبال آن مشکلات خاص زندگی شهری ، بیشاز پیش توجه به راهبردها و چارهاندیشی های سودمند برای بهینهسازی زندگی شهروندان را از سوی مدیریت شهری ضروری ساخته است . مدیریت شهری با زندگی روزمره شهروندان عجین شده است و هر تصمیمی که در مورد شهر گرفته شود ، مستقیم یا غیرمستقیم آثار مالی و روانی خود را بر روی شهروندان خواهد گذاشت . مطالعه حاضر با این دیدگاه به بررسی و مطالعه عملکرد مدیریت یکپارچه شهر بر امنیت و رفاه اجتماعی پرداخته است . برای این منظور اقدام به طراحی چهل و سه شاخص در سه بعد ( مدیریت یکپارچه، امنیت و رفاه اجتماعی) شده است . نتایج نشان داده است که رابطه معنیداری بین مدیریت یکپارچه با امنیت و رفاه وجود دارد . بررسی عملکرد شاخص های بیانگر ده عامل ( وجود هماهنگی میان سازمانهای اجرایی در ارائه بهتر خدمات شهری ، زمینهسازی برای سرمایه گذاری شهروندان در توسعه شهر ، ایجاد منابع درآمد پایدار شهری و عدم تکیه بر منابع درآمد سنتی نظیر عوارض و فروش تراکم ، تسهیل درروند اداری- زندگی ، کاهش فضاهای بیدفاع شهری ، سازگاری کاربری ها ، بهبود خدمات حمل و نقل عمومی ، مسئولیتپذیری ، اشتغال ، خدمات شهری ) کلیدی بوده است. پرونده مقاله -
مقاله
9 - توانمند سازی بافت های ناکارآمد شهری در راستای توسعه پایدار کلان شهر تبریز از منظر جامعه شناسی شهرمطالعات جامعه شناسی , شماره 2 , سال 14 , تابستان 1400کلان شهر تبریز ، با پدیده اسکان غیر رسمی و نقاط حاشیه نشین و ناکارامد شهری مواجه است . تحقیق حاضر با هدف توانمند سازی بافت های ناکارآمد شهری در راستای توسعه پایدار کلان شهر تبریز از منظر جامعه شناسی شهر به انجام رسید . چهار محلۀ ناکارآمد در سطح کلان شهر تبریز شامل محلات چکیده کاملکلان شهر تبریز ، با پدیده اسکان غیر رسمی و نقاط حاشیه نشین و ناکارامد شهری مواجه است . تحقیق حاضر با هدف توانمند سازی بافت های ناکارآمد شهری در راستای توسعه پایدار کلان شهر تبریز از منظر جامعه شناسی شهر به انجام رسید . چهار محلۀ ناکارآمد در سطح کلان شهر تبریز شامل محلات چوخورلار، قازان داغی، ملاحسین باغی و شمس آباد جهت نمونه یه شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند . ابزار گرد آوری اطلاعات ، پرسشنامه و از روش دلفی برای سنجش متغیرهای استخراج شده استفاده شد . نتایج بدست آمده ، حکایت از وجود مشکلات و نارضایتی هایی در محلات مورد مطالعه دارد. محلۀ چورخولار دارای کمترین رضایت مندی از اصلی ترین شاخص های توسعۀ شهری شامل پایداری شهری، تاب آوری شهری و حکمروایی اجتماعات محلی است. میانگین بدست آمده برای پرسشنامۀ پایداری شهری 01/2، پرسشنامۀ تاب آوری شهری 15/2 و حکمروایی اجتماعات شهری 05/2 است که کم ترین مقدار در بین محلات انتخابی است. پس از چورخولار، شمس آباد در متغیر پایداری شهری با میانگین 39/2، کم ترین میانگین را داراست و پس از آن محلۀ قازان داغی با 42/2 و ملاحسین باغی با 86/2 در رده های بعدی قرار دارند. پرونده مقاله -
مقاله
10 - تحلیل جامعه شناختی راهبرد توسعه شهر با استفاده از تکنیک های SOAR و SWOT از منظر جامعه شناسی شهرمطالعات جامعه شناسی , مقالات زودآیندرویکرد راهبرد توسعه شهری یکی از مهم ترین استراتژی های توسعه محسوب شده و در چند سال اخیر نیز توجه بسیاری از محافل علمی ایران را نیز به خود معطوف کرده است. در این رویکرد روش های مشارکتی مورد تاکید قرار گرفته و هدف اصلی آن تأمین توسعه پایدار شهری از طریق ایجاد پتانسیل اجتم چکیده کاملرویکرد راهبرد توسعه شهری یکی از مهم ترین استراتژی های توسعه محسوب شده و در چند سال اخیر نیز توجه بسیاری از محافل علمی ایران را نیز به خود معطوف کرده است. در این رویکرد روش های مشارکتی مورد تاکید قرار گرفته و هدف اصلی آن تأمین توسعه پایدار شهری از طریق ایجاد پتانسیل اجتماعی برای افزایش چشم انداز مشارکتی و اقدام عمومی می باشد. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل جامعه شناختی راهبرد توسعه شهر با استفاده از تکنیک های SWOTو SOARاز منظر جامعه شناسی شهر می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی می باشد. رویکرد تحقیق حاضر به صورت مروری می باشد. برای جمع آوری داده ها از ابزارهای مشاهده و اطلاعات و مدارک موجود استفاده شده است. به منظور نشان دادن نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها از تکنیک SWOT و به منظور وصول نتیجه و تعیین نقاط قوت، فرصت و آرمان ها از مدل استراتژیک SOAR استفاده گردید. با توجه به موقعیت شهرها و حضور فعال شهروندان در فضاهای شهری، بسیاری از استانداردهای جهانی می توانند موجب ارتقاء مطلوبیت محلات برای شهروندان گردد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با به کارگیری تکنیک استراتژی توسعه شهری، پتانسیل ها و اولولیت های توسعه فضاهای شهری برای ارتقای سرمایه اجتماعی و مشارکت مردم و نتیجتاً افزایش حس مکان و نشاط اجتماعی ساکنین فراهم می شود. پرونده مقاله -
مقاله
11 - تحلیل کاربریهای اراضی شهری با توجه به شاخصهای راهبرد رشد هوشمند شهری(مورد مطالعه: شهر مرند)آمایش محیط , شماره 5 , سال 14 , زمستان 1400رشد روزافزون شهرنشینی از نظر تعداد و جمعیت در دو دهه اخیر بدون تغییرات اساسی در الگوهای شهرنشینی مشکلات عدیدهی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را برای ساکنان آن به همراه داشته است. در راستای غلبه بر این مشکلات، تفکر توسعه پایدار شهری و هماهنگ با آن رویکردها و راهبرده چکیده کاملرشد روزافزون شهرنشینی از نظر تعداد و جمعیت در دو دهه اخیر بدون تغییرات اساسی در الگوهای شهرنشینی مشکلات عدیدهی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را برای ساکنان آن به همراه داشته است. در راستای غلبه بر این مشکلات، تفکر توسعه پایدار شهری و هماهنگ با آن رویکردها و راهبردهای جدیدی همچون رشد هوشمند شهری از سوی اندیشمندان شهری ارائه شده است. رشد هوشمند شهری یکی از الگوهای نوین برنامهریزی شهری جهت ساماندهی به روند توسعه شهرها و پاسخی در برابر رشد پراکنده شهری است. در حقیقت راهبرد رشد هوشمند، سعی در شکلدهی مجدد شهرها و هدایت آنها به سوی اجتماع توانمند با دسترسی به محیط زیست مطلوب، سیستم حمل و نقل یکپارچه شهری، تراکم و فشردگی شهرها و اختلاط کاربریها را دارد. در مقاله حاضر نواحی پنجگانه شهری مرند از نظر کاربری زمین شهری با توجه به شاخصهای راهبرد رشد هوشمند شهری مورد مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق در این مقاله کاربردی و شیوه آن توصیفی- تحلیلی میباشد. با استفتاده از روش AHP شاخصهای مورد نظر وزندهی گردیده و بهوسیله مدل تصمیمگیری چند معیاره TOPSIS به تحلیل و ارزیابی نواحی پنجگانه شهر مرند بر اساس شاخصهای رشد هوشمند شهری پرداخته شده است. نتایج تحقیق مدل تاپسیس نشانگر تفاوتهای معناداری از نظر شاخص رشد هوشمند شهری و کاربریهای شهری در نواحی شهری مرند میباشد. بهطوری که ناحیه 3 مرند با نمرهی تاپسیس 1133/0 در رتبه یک و ناحیهی 5 با امتیاز تاپسیس 0128/0 در رتبه آخر قرار گرفته است. با توجه به نابرابری نواحی میباید ضمن توجه به راهبرد رشد هوشمند شهری در کل شهر، نواحی1 و5 که نواحی کمتر توسعه یافته میباشند، در اولویت برنامههای توسعه مد نظر برنامهریزان و دستاندرکاران شهر قرار گیرد. پرونده مقاله -
مقاله
12 - ارزیابی سناریوهای بازآفرینی شهری در بافتهای فرسوده شهری (مطالعه موردی: منطقه هشت تبریز)آمایش محیط , شماره 5 , سال 15 , زمستان 1401بر اساس یافتههای این پژوهش از بین ۲۷ عامل شناسایی شده مؤثر در بازآفرینی بافت منطقه هشت تبریز ۹ عامل به عنوان پیشران حیاتی جهت سناریوسازی انتخاب شدند. در بین سناریوها نیز سناریوهای قوی به عنوان سناریوهای مطلوب انتخاب شد. در بین سناریوهای قوی سناریوهای اول، دوم، سوم و چکیده کاملبر اساس یافتههای این پژوهش از بین ۲۷ عامل شناسایی شده مؤثر در بازآفرینی بافت منطقه هشت تبریز ۹ عامل به عنوان پیشران حیاتی جهت سناریوسازی انتخاب شدند. در بین سناریوها نیز سناریوهای قوی به عنوان سناریوهای مطلوب انتخاب شد. در بین سناریوهای قوی سناریوهای اول، دوم، سوم و چهارم به دلیل بالا بودن درجه مطلوبیت جزء برترین سناریوها مشخص گردید. نتایج نشان میدهد جهت بازآفرینی منطقه هشت تبریز توجه به بهبود وضعیت شاخصهای: عوامل مدیریتی، توسعه گردشگری، مرمت آثار تاریخی و مدیریت ترافیکی الزامی است. چون شاخصهای مذکور در آستانه تبدیل به بحران هستند و ادامه روند مذکور مانع بازآفرینی مطلوب منطقه هشت تبریز میشود. پرونده مقاله -
مقاله
13 - تبیین مدیریت یکپارچه شهری درامنیت ورفاه محلات شهری (مطالعه موردی:شهرتبریز)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 1 , سال 13 , بهار 1400شهرها به عنوان دومین انقلاب بعد از کشاورزی زندگی بشر را تحت شعاع قرار داده به عنوان مرکز تولید قدرت و ثروت یاد شدهاند، ولی همزمان با چالشهای روبرو هستند که با وجود سابقه صدها سال شهری بودن هنوز با مشکلاتی در مدیریت شهری روبرو هستند، بدین جهت تحقیق حاضر سعی بر تبیین مد چکیده کاملشهرها به عنوان دومین انقلاب بعد از کشاورزی زندگی بشر را تحت شعاع قرار داده به عنوان مرکز تولید قدرت و ثروت یاد شدهاند، ولی همزمان با چالشهای روبرو هستند که با وجود سابقه صدها سال شهری بودن هنوز با مشکلاتی در مدیریت شهری روبرو هستند، بدین جهت تحقیق حاضر سعی بر تبیین مدیریت یکپارچه شهری به عنوان رویکرد جدید در امنیت و رفاه اجتماعی در افق 1410 کلانشهر تبریز داشته است. برای این منظور 43 شاخص در سه بعد(مدیریت یکپارچه، امنیت و رفاه) استخراج شدهاند که جهت سنجش ضریب همبستگی بین مولفهها از نرمافزار spss استفاده شده و برای سنجش نوع رابطه بین متغییرها از نرمافزار Micmac و برای تبیین سناریوهای محتمل در افق 1410 از نرمافزار سناریو ویزارد استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که بین مولفههای مدیریت بر امنیت و رفاه اجتماعی رابطه معنی داری sig=0.000 وجود داشته است به طوری که ضریب همبستگی مدیریت بر امنیت r=0.80 و رفاه r=0.58 بوده است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل شاخصها در محیط نرمافزارهای آیندهنگاری بیانگر 10 عامل کلیدی حاصل از نرمافزار میکمک بوده است، همچنین وضعیتهای محتمل مدیریت یکپارچه بر امنیت و رفاه بیانگر 3 سنارو قوی، 132 سناریو ضعیف و 21 سناریو محتمل بوده است. در میان سناریوهای محتمل، وضعیتهای مطلوب با 80 حالت فراوانی برابر با ضریب 38 درصد، محتملترین سناریو پیشروی کلانشهر تبریز بوده است. پرونده مقاله -
مقاله
14 - ارزیابی وضعیت زیستپذیری بخش مرکزی کلانشهرها از دیدگاه ساکنان (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 2 , سال 13 , تابستان 1400این تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت زیستپذیری ۸ محله بخش مرکزی کلانشهر تبریز از دیدگاه شهروندان تدوین شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی میباشد. در این بررسی برای تجزیه وتحلیل دادهها از روشهای استنباطی؛ آزمون T تک نمونهای؛ آزمون تحلیل وا چکیده کاملاین تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت زیستپذیری ۸ محله بخش مرکزی کلانشهر تبریز از دیدگاه شهروندان تدوین شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی میباشد. در این بررسی برای تجزیه وتحلیل دادهها از روشهای استنباطی؛ آزمون T تک نمونهای؛ آزمون تحلیل واریانس ANOVA، آزمون تعقیبی شفه استفاده شده است. بر اساس یافتههای آزمون t، شاخص کلی زیستپذیری بافت مرکزی تبریز در محلات ۸گانه با میانگین 29/3 و آماره t 182/3- پایینتر از مد متوسط نظری یا مطلوبیت عددی آزمون (۵/3) قرار دارد. و در مجموع ارزیابی قابل قبولی از دیدگاه ساکنان وجود ندارند. اما در میان وضعیت ابعاد میتوان گفت که ابعاد دسترسی (07/4) و زیست محیطی (55/3) دارای وضعیت قابل قبولی بوده اند. همچنین از دید ساکنان ابعاد اقتصادی (66/2)، کالبدی (79/2) و فرهنگی ـ اجتماعی (38/3) دارای ضعیفترین وضعیت زیستپذیری بودهاند. همچنین نتایج آزمون تعقیبی شفه نشان میدهد که شرایط زیستپذیری یکسان نبوده و تفاوت معناداری در سطح محلات وجود دارد. در این میان، بعد کالبدی با مقدار F، 25.46 بیشترین مقدار اختلاف و تفاوت را داشته و میتوان گفت که در بعد کالبدی، اختلاف زیستپذیری در محلات مورد مطالعه بیش از سایر ابعاد است. از لحاظ شاخص کلی زیستپذیری نیز با توجه به میانگین محله بازار (2.42) با سایر محلات شهناز (2.02)، دانشسرا (1.96)، مقصودیه (1.45)، منصور (1.32)، بالا حمام (0.98)، تپهلی باغ (0.71) و دمشقیه (0.63) این اختلاف به نفع ۴ محله بازار، شهناز، دانشسرا و مقصودیه است و ساکنان این محلات از شرایط زیستپذیری بهتری برخوردار هستند. پرونده مقاله -
مقاله
15 - اولویتبندی سناریوهای توسعة گردشگری منطقه ارسباران از منظر جامعه هدف (مطالعه موردی: شهرستان هوراند)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 5 , سال 13 , زمستان 1399با توجه به پتانسیل های موجود در جنگل های ارسباران ایران و به ویژه شهرستان هوراند و تنوع گونه های گیاهی و جانوری، برنامهریزی با هدف شناخت این موهبت می تواند منبع درآمد پایداری برای توسعه گردشگری منطقهای باشد. این پژوهش با هدف اولویتبندی سناریوهای توسعة گردشگری منطقه چکیده کاملبا توجه به پتانسیل های موجود در جنگل های ارسباران ایران و به ویژه شهرستان هوراند و تنوع گونه های گیاهی و جانوری، برنامهریزی با هدف شناخت این موهبت می تواند منبع درآمد پایداری برای توسعه گردشگری منطقهای باشد. این پژوهش با هدف اولویتبندی سناریوهای توسعة گردشگری منطقه ارسباران از منظر جامعه هدف شامل گردشگران بالقوه و بالفعل و نیز طراحی سناریوهای آتی به منظور توسعه گردشگری و انتخاب سناریوهای مرجح برای دستیابی به این مهم انجام گرفته است. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی است. در فرآیند پژوهش از مطالعات اسنادی، مطالعات میدانی و مشاهده، مصاحبه با کارشناسان و خبرگان مرتبط و پپیمایش گردشگران بالقوه و بالفعل (شامل 384 نفر در قالب گروههای عمده گردشگری) و گروه خبرگان (21 نفر) استفاده شده است. در فرآیند پژوهش چهار سناریو مستخرج شامل ادامه وضعیت یا رویه فعلی، تاکید بر توسعه و بهبود زیرساخت های فیزیکی و انسانی به ویژه زیرساخت و سرمایهگذاری بخش خصوصی و دولتی، تاکید بر توسعه و بهبود برنامه های بازاریابی با تاکید بر انتخاب بازار هدف و جذب گردشگر و تعریف فعالیت های جدید و ایجاد تنوع در عرضه جنگل به گردشگران ارائه شد. نتابج نشان میدهد که از نظر خبرگان تمامی سناریوهای مستخرج دارای اهمیت است اما سناریوی تاکید بر توسعه و بهبود زیرساخت های فیزیکی و انسانی به ویژه زیرساخت و سرمایهگذاری بخش خصوصی و دولتی به عنوان سناریوی برتر انتخاب و راهکارهای پیشنهادی مناسب با هدف توسعه گردشگری اکوتوریسم جنگل ارائه شده است. پرونده مقاله -
مقاله
16 - بررسی شاخصهای شکلگیری شهر خلاق (مطالعه موردی:کلانشهر تبریز)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 5 , سال 8 , زمستان 1394چکیده : شهرهای خلّاق به عنوان مراکز نوآوری، خلّاقیت و تبدیل ایده به ثروت، قلمداد میگردند. از آن جا که ایده و نوآوری عناصر اصلی رقابتی در عصر جهانی شدن، هستند؛ داشتن شهر خلّاق، آرزوی هر جامعه ای است. اما، به واقع شهر خلّاق چگونه شهری است و چه ویژگیها و شاخصهایی دارد؟ چکیده کاملچکیده : شهرهای خلّاق به عنوان مراکز نوآوری، خلّاقیت و تبدیل ایده به ثروت، قلمداد میگردند. از آن جا که ایده و نوآوری عناصر اصلی رقابتی در عصر جهانی شدن، هستند؛ داشتن شهر خلّاق، آرزوی هر جامعه ای است. اما، به واقع شهر خلّاق چگونه شهری است و چه ویژگیها و شاخصهایی دارد؟ شرایط لازم برای این که شهری خلّاق باشد چیست؟ چگونه خلّاقیت شهروندان باعث توسعه میگردد؟ این تحقیق با بررسی تحلیلی موضوع سعی در پاسخ دادن به سئوال های مذکور دارد. روش تحقیق پژوهش مورد نظر توصیفی- تحلیلی با رویکرد کیفی بوده و هدف مقاله حاضر دستیابی به پاسخ سؤالات پژوهش یعنی، یافتن شرایط لازم برای شهرهای خلاق و راهبردهای آن میباشد. اساس اقتصادی شهرهای خلاق بر پایه فرهنگ و منابع فرهنگی است و از مفاهیمی چون صنایع فرهنگی، صنایع خلّاق و اقتصاد خلّاق سخن به میان میآید. جذب و پرورش استعدادها و ایدهها نیازمند محیطی تنوع پذیر، بردبار و باز است. اگر شهری موفّق به جذب افراد خلّاق و به کارگیری آنها در مدیریت، اقتصاد و صنایع فرهنگی باشد میتواند در صحنه رقابت و توسعه اقتصادی نیز موفّق عمل نماید. در این میان کلانشهر تبریز، نقش و جایگاهی ویژه در عرصه ملّی و بعضاً بینالمللی ایفا مینماید و سهم عمدهای در بروز فعالیتهای نوآورانه و عرصه اقتصاد خلاق دارد و به لحاظ دارا بودن پیشینه تاریخی و فرهنگی، وجود آثار تاریخی- مذهبی در سطح شهر و دارا بودن امکانات و پتانسیلهای زیستمحیطی جهت جذب گردشگران داخلی و خارجی، اولین بودن این شهر در تمام زمینهها، توسعه مناطق آزاد و صنعتی، طرح ساختاری مناسب اقتصادی و سابقه اقتصادی مطلوب، زیرساختهای حمل و نقل عمومی و خصوصی، داشتن ارتباط با سایر نقاط جهان از طریق ارتباط از راه دور و دیگر ارتباطات، قابلیت تبدیل شدن به یک شهر خلاق را دارد پرونده مقاله -
مقاله
17 - تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری در شهرهای میان اندام (مطالعه موردی: شهر مرند)فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری , شماره 4 , سال 11 , پاییز 1399در جهان امروز، شهرها با چالش های متعددی مواجه اند که ناشی از نیازهای اجتماعی جدید می باشد. با توجه به پیشرفت علم و صنعت، ضرورت استفاده بهینه از زمین و مدیریت توسعه شهری را بیش از پیش نمایان می سازد. رویکرد رشد هوشمند شهری در پی نظم بخشی به رشد و توسعه و تجدید حیا چکیده کاملدر جهان امروز، شهرها با چالش های متعددی مواجه اند که ناشی از نیازهای اجتماعی جدید می باشد. با توجه به پیشرفت علم و صنعت، ضرورت استفاده بهینه از زمین و مدیریت توسعه شهری را بیش از پیش نمایان می سازد. رویکرد رشد هوشمند شهری در پی نظم بخشی به رشد و توسعه و تجدید حیات شهری است. هدف مقاله حاضر تحلیل کالبدی- فضایی و اولویت بندی نواحی شهری مرند بر اساس شاخص های رشد هوشمند شهری است. روش تحقیق در این مقاله «توصیفی- تحلیلی» و «کاربردی- توسعه ایی» است. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو شیوه کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. روش نمونه گیری و جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه جامعه آماری شهروندان شهر مرند از روش کوکران 348 پرسشنامه می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک ویکور (vikor) و نرم افزارspss انجام شد است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ناحیه سه شهر با مقدار عددی Q (صفر) در مجموع شاخص های مورد ارزیابی از وضعیت مطلوب تری نسبت به سایر نواحی قرار دارد. و سپس ناحیه یک شهر با مقدار Q (128/0) در رتبه دوم و بعد از آن ناحیه چهار شهر با مقدار Q (183/0) در رتبه سوم قرارگرفته و نواحی دو و پنج با توجه به شاخص های شهر هوشمند با مقدار Q (454/0 و 736/0) در رتبه های چهارم و پنجم قرار دارد. بر اساس مدل برازش رگرسیونی، بخش کاربری اراضی کالبدی بیشترین تأثیر را در پیش بینی و توسعه ی ساختار فضایی رشد هوشمند در نواحی شهر مرند داشته است؛ به طوری که یک واحد تغییر در رشد هوشمند، به ترتیب 684/0 ، 352/0 و098/0 واحد در انحراف بخش کالبدی و کاربری اراضی، دسترسی و ارتباطات و زیست محیطی تغییر در شاخص های تلفیقی رشد هوشمند ایجاد کرده است. در ادامه یافته های حاصله از آزمون (T) نشان داد که مجموع شاخص ها شهرهوشمند در نواحی پنجگانه شهر مرند کمتر از میانگین انتخاب شده است. پرونده مقاله -
مقاله
18 - تحلیل بازآفرینی فرهنگی اجتماعی در توسعه محله ای (مطالعه موردی: محله دیزج جنوبی شهر بناب)فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری , شماره 1 , سال 13 , بهار 1401اهمیت بازآفرینی شهری از آنجاست که نمایانگر نگاه برنامهریزان و شهرسازان به حیات مطلوب شهری و تقابل این شیوه زندگی با شیوه زندگی در برخی بافتها و نواحی شهر است. در واقع بازآفرینی به معنای بازگرداندن حیات اجتماعی، اقتصادی و محیطی به یک منطقه است. این حرکت مکان&rl چکیده کاملاهمیت بازآفرینی شهری از آنجاست که نمایانگر نگاه برنامهریزان و شهرسازان به حیات مطلوب شهری و تقابل این شیوه زندگی با شیوه زندگی در برخی بافتها و نواحی شهر است. در واقع بازآفرینی به معنای بازگرداندن حیات اجتماعی، اقتصادی و محیطی به یک منطقه است. این حرکت مکانها را دگرگون میکند، تصویر اجتماعی از خودش را تقویت میکند و مکانهای زنده و جذاب که سرمایهگذاری درونی پایدار را تشویق میکنند، خلق میکند. در این راستا تحقیق حاضر با هدف تحلیل رابطه بازآفرینی فرهنگی اجتماعی با توسعه محله دیزج جنوبی شهر بناب انجام شده است. با توجه به اهداف تحقیق و مؤلفههای مورد بررسی نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری محله دیزج جنوبی شهر بناب میباشد. اطلاعات مورد نیاز برای بررسی رابطه بازآفرینی فرهنگی اجتماعی و توسعه پایدار محلهای که شامل4 شاخص و 19 معرف بازآفرینی فرهنگی اجتماعی به عنوان متغیر مستقل و 6 شاخص توسعه محلهای به عنوان متغیر وابسته است. ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. روش نمونهگیری پژوهش به صورت تصادفی ساده و حجم جامعه آماری آن 366 نفر بود. نتایج نشان میدهد که مولفههای اجتماعی و فرهنگی بیشترین تاثیر را در راستای ارتقای توسعه محله دیزج جنوبی داشتهاند، به طوری که یک واحد تغییر در انحراف مولفههای اجتماعی و فرهنگی به ترتیب 409/0 و 578/0 واحد تغییر در توسعه محله دیزج جنوبی ایجاد خواهند کرد. بهطور کلی تمامی مولفههای بازآفرینی فرهنگی اجتماعی تاثیر مثبت داشتهاند، بدین معنی که با افزایش مقدار بازآفرینی فرهنگی اجتماعی محدوده مورد مطالعه، توسعه آن نیز افزایش پیدا میکند. پرونده مقاله